Nazwa gatunkowa: Kolendra siewna - Coriandrum sativum L. [2,3]
Inne nazwy:
Rodzina: Selerowate - Apiaceae [2,3]
Morfologia:
Wysokość: 50-60 cm [1], 30-50 cm [2].
Kwiaty: bałe [2] lub różowe [1,2], zebrane w baldachy [1,2].
Owoce: kuliste dwurozłupki, z widocznymi jaśniejszymi żeberkami, średnica owocu wynosi 2 mm. Żeberka mogą być faliste lub proste. Kolor owoców jest żółtobrunatny [1].
Łodyga: pusta w środku, żebrowana, [1].
Liście: jasnozielone [2], dolne długoogonkowe, górne siedzące, pierzastosieczne [1], karbowano-ząbkowane [2] .
Nasiona:
Korzenie:
Biologia:
Długość życia rośliny: jednoroczna [1,2].
Pokrój: roślina zielna.
Kwitnienie: czerwiec (VI) [2].
Kwitnienie: lipiec (VII) [2].
Rozmnażanie: za pomocą nasion [1].
Ekologia:
Pochodzenie: kraje leżące nad Morzem Śródziemnym [1,2]
Zasięg terytorialny:
Siedliska:
Uprawa:
Stanowisko:
Podłoże: .
Nawadnianie:
Nawożenie:
Kolendrę można uprawiać w polskich warunkach [1].
Zastosowanie:
- Zielarstwo: roślina lecznicza [2]
- Zielarstwo: roślina przyprawowa: jedna z najstarszych, znanych przypraw [2]
- Przemysł spożywczy [1]
- Przemysł alkoholowy: likiery, piwa [2]
- Przemysł perfumeryjny [1,2]
- Przemysł farmaceutyczny [2]
Surowiec zielarski:
Owoc kolendry - Fructus Coriandri [1]
Zbiór surowca zielarskiego:
Podobnie jak w przypadku roślin leczniczych z rośliny baldaszkowatych. Ścinamy rośliny zanim owoce zaczną osypywać się z roślin. Później zbiera się ścięte rośliny i wiąże w snopki. Następnie snopki poddaje się wstępnemu suszeniu w ciemnym, przewiewnym i suchym pomieszczeniu. Wysuszone rośliny poddaje się młóceniu. Po omłóceniu owoce poddaje się dosuszaniu w temperaturze do 35°C, a na końcu czyści się na wialniach (w zależności od możliwości technologicznych wialnia może być użyta przed dosuszaniem) [1].
Cała roślinqa ma nieprzyjemny, pluskwiasty zapach. Podczas suszenie zapach pluskiew znika, a nasiona nabierają przyjemniejszej woni [2].
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Surowiec powinien zawierać co najmniej 1% olejku eterycznego [1].
Surowiec posiada przyjemny zapach oraz słodkawy i lekko palący smak[1].
Surowiec opisany był w FP [1].
Surowiec należy przechowywać w szczelnych pojemnikach/naczyniach [1].
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Owoce: [zbiorcze 1,2]
- olejek eteryczny 0,7-0,8% (linalol 60%, geraniol)
- pektyny
- witamina C
- garbniki
- cukry
- skrobia
Działanie surowca zielarskiego:
Niweluje wzdęcia u osób dorosłych i dzieci, wspomaga trawienie, pomaga w kolce jelitowej [1].
Surowiec można stosować u dzieci [1].
Leki/Suplementy/Mieszanki:
- Nalewka - Tinctura Cinchonae composita [1]
- Preparat Cholesol [1]
Kulinaria / przyprawa:
Kolendry używa się do przyprawiania sałatek, rużu, peieczonego mięsa wieprzowego, kompotów jabłkowych, owoców w słojach, ciast, warzyw, sosów, gulaszów, mięs i produktów mięsnych. Kolendry można dodawać do światecznych ciast, pierników, marcepanu i ciasteczek. Czasami kolendra dodawana jest do kiełbas. Potrawami, do których także poleca się kolendrę są zupy grochowe, fasolowe, z soczewicy oraz do kapusty białej i włoskiej, pasztetów, buraków, puree z jabłek, marchwi i farszu drobiowego [2].
Przetworzony surowiec:
Po destylacji z parą wodną otrzymuje się olejek - Oleum Coriandri, który później służy do otrzymywania linalolu [1].
Ciekawostki:
Kolendra opisana jest w Starym Testamencie. Od dawna stosowali ją Grecy oraz Rzymianie. W grobowcach egipskch odnajodowano nasiona kolendry [2].
Odmiany i gatunki pokrewne:
Aminek egipski Ammi visnaga | |
Aminek większy Ammi maius Lam. | |
Biedrzeniec anyż Pimpinella anisum L. | |
Biedrzeniec mniejszy - Pimpinella saxifraga L. - roslina przyprawowa, roślina lecznicza, r. wieloletnia | |
Kminek zwyczajny Carum carvi L. |
- Walewski W. 1985. Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Sedo A. Krejca J. 1987. Rośliny źródłem przypraw. PWRiL, Warszawa.
- ACoriandrum sativum. ITIS. Protokół dostępu: https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=29622#null (dostęp 8.4.2017)