Nazwa gatunkowa: Bylica boże drzewko - Artemisia abrotanum L. [1,2]
Inne nazwy: boże drzewko [2]
Rodzina: Astrowate - Asteraceae
Morfologia
|
|
Bylica boże drzewko Kraków, UR WO, 7.7.2016 |
Wysokość: do 150 cm [1,2].
Kwiaty: drobne, żółte, w zwisających koszyczkach [1].
Owoce: niełupka [1].
Łodyga: rozgałęziająca się, pędy liczne, wzniesione [1], miotlaste [2].
Liście: dolne; podwójnie pierzaste, górne; pojedynczo pierzaste, sinozielone [1], odcinki liści są wąskie i lancetowate. Bylica jest dość gęsto ulistniona [2]
Nasiona:
Inne cechy: cała roślina posiada specyficzny, aromatyczny zapach, podobny do zapachu cytryny [2]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [2].
Pokrój: półkrzew lub krzew [1,2].
Kwitnienie: .
Rozmnażanie: generatywnie [1].
Ekologia
Pochodzenie: Azja [2]
Zasięg terytorialny: Ameryka Północna, Europa, Azja Mniejsza [1].
Siedliska: w Polsce w stanie naturalnym boże drzewko można spotkać na terenach nizinnych [2]
Roślina pospolita, czasami uprawiana [1] w Europie (w tym w Polsce). Może 'uciekać' z upraw i dziczeć [2]
Wymagania uprawowe i uprawa
Stanowisko: słoneczne, południowy[1]
Podłoże: gleby średnie i lekkie [1].
Nawadnianie:
Nawożenie:
Rozmnażanie: wegetatywnie poprzez podział roślin lub sadzonkowanie (sadzonki zielne) [1].
Mrozoodpornośc: dobra, może częściowo przemarzać w bardzo ostre zimy [1].
Rozstawa: 40 x 40 cm [1].
Sadzonki wysadza się na pole, nawiezione obornikiem 2 lata wcześniej. Na obsadzenie 1 ha potrzebne jest 63 tys. roślin. Zabiegi pielęgnacyjne dotyczą głównie usuwania chwastów z plantacji oraz spulchnianie gleby, ponieważ bylica źle rośnie na ubitej, zaskorupionej glebie [1].
Zastosowanie
- Zielarstwo: roślina lecznicza [1,2]
- Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna [1,2]
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Ziele [1], a dokładniej kwitnące szczyty pędów bylicy[2].
Zbiór surowca zielarskiego:
Pierwszy zbiór na drugi rok uprawy podczas kwitnienia [1]: lipiec-sierpień [2]. W jednym roku można uzyskać 2-3 pokosy [1].
Ziele suszy się naturalnie lub w suszarniach. Plon suchego ziela wynosi 1 T z 1 hektara [1]. Podczas suszenia należy utrzymywać podobne warunki, jak u roślin olejkowych [2]
Skład chemiczny surowca zielarskiego: [zbiorcze 1,2]
- olejek eteryczny do 2.0% (1,8-cineol [eukaliptol] 23%, linalol, keton metylo-izopropylowy, aldehyd cynamonowy, a-kopaen, eugenol, izo-eugenol,cis-jasmon, dawanon)
- kumaryny (izofraksydyna, umbelliferon, herniaryna, skopoletyna, eskuletyna)
- flawonoidy
- pochodne kwercytyny, fenolokwasy (kawowy, chlorogenowy)
Działanie surowca zielarskiego:
Bylica boże drzewko pobudza apetyt, a także wydzielanie kwasu żołądkowego, działa żółciopędne [1], przeciwrobaczo, przeciwbakteryjnie oraz przeciwgrzybicznie [2] . Ziele bylicy stosowane jest przy nieżycie jelit i biegunkach [1], kłopotach z trawineiem, stanach niewydolności wątroby i stanach zapalnych pęchcerzyka żółciowego [2]. U dzieci, u których stwierdzono obecność robaków obłych (owsiki i glisty), zaleca się podawanie byliny boże drzewko w postaci naparów. Zewnętrznie ziele bylicy boże drzewko stosuje się przy ranach i owrzodzeniach [2]
Historia:
Bylica używana była przez starożytnych Greków i Rzymian. Opisywana była przez Teofrasta, Dioskuridesa, Pliniusza Starszego. Od czasów średniowiecznych rozpoczęto uprawę tej rośliny [1].
Ciekawostki:
Nazwa boże drzewko pochodzi od zwyczaju plecenia wieńców z gałązek bylicy na obrzędy kościelne [1].
Zdjęcia:
|
|
|
Bylica boże drzewko pędy i liście Kraków, UR WO, 7.7.2016 |
Bylica boże drzewko podstawy łodyg Kraków, UR WO, 7.7.2016 |
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
 | Bylica piołun Artemisia absinthium L. - roślina lecznicza, przyprawowa, charakteryzująca się wybitnie gorzki smakiem [1] |
 | Bylica estragon Artemisia dracunculus L. - roślina lecznicza, przyprawowa [1] |
 | Bylica pospolita Artemisia vulgaris L. - roślina lecznicza, przyprawowa [1] |
 | Melisa lekarska Melissa officinalis L. - roślina lecznicza, przyprawowa |
- Pisulewska E. Janeczko Z. . Krajowe rośliny olejkowe. Know-How, Kraków.
- Olechnowicz-Stępień W., Lamer-Zarawska E. 1989. Rośliny lecznicze stosowane u dzieci. PZWL, Warszawa.