Nazwa gatunkowa: Bylica piołun - Artemisia absinthium L. [4,5]
Inna nazwa: Piołun [4]
Rodzina: Astrowate - Asteraceae [], dawniej Złożone Compositae [5]
Morfologia:
|
|
Bylica piołun |
Wysokość: do 60-120 cm [2].
Kwiaty: są jasnożółte, koszyczkowate, kuliste, zwisające i zebrane w wiechy, wiatropylne, przedprątne, bez miodników, posiadają wyłącznie kwiaty rurkowe. Bylica piołun kwitnie od drugiego roku wegetacji.
Owoce: .
Łodyga: wzniesiona, rozgałęziająca się, ulistniona i srebrzysto owłosiona, nieco kanciasta i bruzdowana. Łodygi kwiatowe długości ok 80 cm [4]. Czasami roślina wytwarza rozłogi z długoogonkowymi liśćmi [5].
Liście: posiadają zmienny kształt, są krótkoogonkowe lub siedzące, podwójnie lub potrójnie-pierzasto-sieczne. Szczytowe liście są niepodzielone. Barwa liści jest od spodu jaśniejsza, biaława. Liście, tak samo jak cała roślina, są owłosione z obu stron. Liście po roztarciu posiadają aromatyczny zapach oraz silnie gorzki smak.
Nasiona:
Korzenie: grube z licznymi korzonkami [5].
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, zimująca w polskich warunkach.
Pokrój: kępiasta bylina - roślina zielna wieloletnia, półkrzew [2].
Kwitnienie: lipiec-sierpień (VII-VIII) [2].
Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona, wegetatywne, poprzez podział karpy korzeniowej.
Ekologia:
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny: zachodnia Azja, Północna Afryka, Europa.
Siedliska: W Polsce występuje pospolicie na niżu, na przydrożach, nieużytkach, miedzach. słonecznych nasypach z drobnego gruzu, leśnych polanach [4].
Piołun czasami jest uprawiany [4].
Uprawa
Stanowisko: słoneczne [4]
Podłoże: przepuszczalne [4]
Nawadnianie:
Nawożenie:
Rozmnażanie: za pomocą rozłogów [4]
Zastosowanie:
- Zielarstwo: Roślina lecznicza [4]
- Zielarstwo: Roślina przyprawowa. [4]
- Przemysł perfumeryjny
- Przemysł alkoholowy: produkcja wódek, likierów
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Ziele piołunu - Herba Absinthii [1,5].
Zbiór surowca zielarskiego:
Termin zbioru: lipiec-sierpień [1].
Zbioru dokonuje się w pierwszym roku wegetacji rośliny oraz z roślin starszych. Surowiec zbierany jest podczas kwitnienia rośliny [1,4], uszczykuje się szczytowe części pędów [1]. Pisulewska i Janeczko (2008) podają, że zbierane są szczytowe części pędów (długości 25-35 cm) lub całe rośliny [4]. Po ścięciu oddziela odrzuca się zdrewniałe części rośliny [4]. Suszenie ziela dokonuje się w temperaturze nie wyższej niż 35°C [1], 30°C [4]. Podczas suszenia piołunu można stosować suszenie naturalne oraz suszarnie [4].
Z 3,5 kg świeżego surowca otrzymuje się 1 kg suszu [4].
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Wskaźnik goryczy powinien wynosić co najmniej 500, ale surowiec z niższymi wartościami bardzo rzadko się zdarza. Zapach ziela jest silnie aromatyczny i swoisty, smak trwale gorzki [1,5]. Surowiec jest objęty FP IV [1].
Surowiec ze względu na intensywny aromat zaleca się przechowywać oddzielnie od pozostałych ziół, w opakowaniach półszczelnych [4,5].
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Olejek eteryczny 0,2-15% [DAB 10] (azulen, a- i b-tujon, tujan, tujol, linalol, cineol, a-bisabolol, b-kurkumen, spatulenol), związki goryczowe [laktony seskwiterpenowe] (absyntyna i anabsyntyna), flawonoidy, kwasy organiczne (bursztynowy, jabłkowy) [zb. 1,2,4,5].
Działanie surowca zielarskiego:
Zwiększa wydzielanie soków żołądkowych przez co poprawia trawienie oraz łaknienie [4]. U kobiet wzmaga krwawienie miesięczne, a u ciężarnych może wywołać poronienie.
Forma stosowania: napary przy dolegliwościach trawiennych oraz przewlekłych wzdęciach i biegunkach.
Leki/Suplementy/Mieszanki:
- Artemisol - stosowany przeciw wszawicy głowy i innych miejsc owłosionych.
Kulinaria:
Ziele piołunu używa się do przyprawiana potraw mięsnych, a także do wyrobu win ziołowych (wermut) i nalewek
Ciekawostki:
Dawniej wierzono, że piołun ma właściwości chroniące przed ogniem, piorunem, zarazą, złymi mocami i strzegące podróżnych przed niebezpieczeństwem [4].
Podobizną bylicy malowano ściany karet i dyliżansów. Miało to zapobiec nieszczęśliwym wypadkom podczas podróży [4].
Ziele bylicy używano jako środek przeciwko insektom [5].
Cytaty:
"Pierwszy miesiąc małżeństwa jest (...) miesiącem miodu, drugi zaś miesiącem piołunu." - François-Marie Arouet [3]
"I trzecia część wód stała się piołunem i wielu ludzi pomarło od wód, bo stały się gorzkie." Apokalipsa Świętego Jana [4]
Zdjęcia:
|
|
Mszyca na bylicy piołun Wiosna |
Odmiany i gatunki pokrewne:
| Miniaturka | Nazwa rośliny i opis |
|---|---|
 | Bylica boże drzewko - Artemisia abrotanum L. - roślina lecznicza |
 | Bylica estragon - Artemisia dracunculus L. - roślina lecznicza i przyprawowa |
 | Bylica pospolita - Artemisia vulgaris L. - powszechnie występująca, roślina lecznicza i przyprawowa |
- Walewski W. 1985. Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Rostafiński J. Siedl O. 1962. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
- Wikipedia cytaty. Protokół dostępu: http://pl.wikiquote.org/wiki/Voltaire (dostęp 20.06.2014)
- Pisulewska E. Janeczko Z. 2008. Krajowe rośliny olejkowe. Know-How, Kraków.
- Polakowska M. 1987. Leśne rośliny zielarskie. PWRiL, Warszawa.