Nazwa: Klon pospolity - Acer platanoides L. [1]

Rodzina: Mydleńcowate - Sapindaceae [7], dawniej Klonowate - Aceraceae [1]

Morfologia

Klon pospolity w parku

Wysokość: do 30 m [1,2], 15-20 m [6].

Kwiaty: żółtawo-zielone [6], długość ok. 1 cm, kwiaty we wzniesionych baldachogronach. Kwiaty ukazują się przed liśćmi [6]. Działek 5, płatków korony 5, pręcików 8, słupek 1 [6].

Owoce: złożony z dwóch szeroko rozwartych skrzydlaków, długości 5 cm [1], każdy skrzydlak posiada spłaszczony orzeszek. Owoce dojrzewają od września do października [2-4].

Kora/pień: kora ciemnoszara spękana podłużnie. Młode gałązki pokryte są brunatną korą [6].

Liście: zielone podczas wegetacji, żółte na jesień, ustawione naprzeciwlegle, duże, długości 15 cm , 5-7 klapowe, klapy z dużymi i ostrymi ząbkami, pomiędzy klapami zagłębienia są szerokie i łagodne. Liście opadają na zimę. Po przecięciu ogonka liściowego wycieka mleczny sok [1].

Nasiona:

Korzenie: pierwotny młody system korzeniowy jest palowy

Biologia

Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, zimująca w polskich warunkach.

Typ rośliny: drzewo o szerokiej regularnej koronie [1-3,6].

Kwitnienie: tuż przed rozwojem liści, w kwietniu. kwiecień-maj (IV-V) [6].

Owocowanie (dojrzewanie owoców): wrzesień [4].

Rozmnażanie: głównie przez nasiona, odmiany rozmnaża się heterowegetatywnie poprzez okulizację lub szczepienie.

Ekologia

Pochodzenie:

Zasięg terytorialny: Europa, Kaukaz. W Polsce jeden z powszechniejszych klonów.

Siedliska: lasy liściaste na niżu i w niższych partiach gór

W Ameryce Północnej Klon pospolity uważany jest za gatunek inwazyjny [2].

Uprawa

Stanowisko: słoneczne, półcieniste (szczególnie młode okazy)

Podłoże: żyzne, świeże [6], umiarkowanie wilgotne. Uprawa udaje się na prawie każdych glebach z wyjątkiem bardzo suchych lub podmokłych. K. pospolity jest wrażliwy na zasolenie gleby [2].

Nawadnianie:

Nawożenie:

Termin siewu: jesienią po zbiorze lub czasami wiosną [3,4], wysiewanie zielonych owoców (tuż przed dojrzeniem) przyspiesza kiełkowanie [3]. Zbioru nasion należy dokonywać spod dorodnych okazów [4].

Odporność na zanieczyszczenia: znosi warunki miejskie

Klony dobrze znoszą przesadzanie, o ile system korzeniowy nie zostanie silnie skrócony. Szkółkowanie (podcinanie korzeni lub przesadzanie roślin) korzystnie wpływa na przyjmowanie się roślin na docelowym miejscu.

Okulizację przeprowadza się w połowie czerwca [?]. W literaturze pojawia się zapis o dwóch sposobach okulizacji: na krzyż oraz na literę 'I' (odwrócone H) [4]. Nacięcie na podkładce powinno znajdować się nieco powyżej dwóch pąków liściowych - nie w węźle [4]. Jeżeli chodzi o okulizację w literę 'T', to należy najpierw przeprowadzić doświadczenie, bo może się okazać, że oczka mogą się nie przyjmować [5]. Oczywiście wszystkie narzędzia należy dezynfekować podczas okulizacji i szczepień, a miejsce połączenia komponentów zabezpieczyć folią szkółkarską lub taśmami. Czasami dla poprawy przyjęć szczepionych osobników polecane są maści szkółkarskie.

Klony (rodzaj) można szczepić na wiele sposobów np. szczepienie w gruncie na przystawkę boczną z języczkiem, poprzez stosowanie i stosowanie z języczkiem oraz sarnią nóżkę [4].

Do najpopularniejszych szkodników klonów należą mszyce oraz owady minujące liście (jasne wężyki na liściach)

Klony charakteryzują się 'wiosennym płaczem', dlatego cięcie należy przeprowadzać od jesieni do grudnia [2].

Charakterystyczne czarne okrągłe plamy na liściach średnicy ok 1 cm. powoduje grzyb Rhytisma acerinum. Plamy na liściach początkowo są żółte, później stają się czarne z żółtą obwódką [2].

Zastosowanie

  1. Szkółkarstwo roślin ozdobnych: klon sadzony jest w parkach, przy drogach, zieleńcach, niektóre odmiany (np.'Drummondii')znajdują zastosowanie w ogrodach przydomowych. Klon bardzo często wykorzystywany jest w zadrzewieniach krajobrazowych.
  2. Pszczelarstwo: Roślina miododajna: kwitnie bardzo wcześnie i obficie, klony są chętnie odwiedzane przez pszczoły
  3. Zielarstwo: roślina barwierska - świeże liście i gałązki barwią tkaniny oraz wełnę na kolor żółt-cytrynowy, z siarczanem żelaza dają barwę brunatną lub ciemnokasztanową [6]
  4. Roślina zielarska ? [6]

Zielarstwo:

Surowiec zielarski:

Liść klonu zwyczajnego Folium Aceris platanoidis [6]

Kora klonu zwyczajnego Cortex Aceris platanoidis [6]

Skład chemiczny surowca zielarskiego:

Liść: kwasy organiczne (salicylowy, galusowy, askorbinowy, ftalowy) [6].

Kora: związki azotowe (alantoina), saponiny [6].

Zdjęcia:

Klon pospolity okaz zielnikowy Acer platanoides Klon pospolity liście i skrzydlaki Acer platanoides

Klon pospolity okaz zielnikowy

Klon pospolity liście i skrzydlaki

Klon pospolity liść Acer platanoides leaf Klon pospolity podczas kwitnienia Acer platanoides inflorescence

Klon pospolity liść

Jesień

Kwitnący klon pospolity

4.10.2016, Rynek Podgórski, Kraków.

Klon pospolity kwiatostan Acer platanoides inflorescence Klon pospolity kwiatostan Acer platanoides inflorescence

Klon pospolity kwiatostan

4.10.2016, Okolice OBUJ, Aleje Powstania Warszawskiego Kraków.

Kwitnący klon pospolity

4.10.2016, Okolice OBUJ, Aleje Powstania Warszawskiego Kraków.

Rodzaje, gatunki i odmiany pokrewne:

Klon - Acer L. - Rodzaj [1]
klon pospolity Crimson Gold Klon pospolity 'Crimson Gold' - Acer platanoides 'Crimson Gold'
Klon pospolity 'Crimson King' Acer platanoides 'Crimson King' - słabszy wzrost od formy typowej, l. początkowo czarno-purpurowe później ciemnoczerwone, odmiana z 1964r. wyhodowana we Francji
klon pospolity Crimson Sentry Klon pospolity 'Crimson Sentry' - Acer platanoides 'Crimson Sentry'
klon pospolity Drumondii Klon pospolity 'Drummondii' - Acer platanoides 'Drummondii' - odmiana Drummonda, liście jasnozielone z białym brzegiem, młode przyrosty różowe, z czasem odmiana 'wyradza się' i pojawiają się pędy z typowymi zielonymi liśćmi
klon pospolity Faassens black Klon pospolity 'Faassens Black' - Acer platanoides 'Faassens Black' - odmiana wyhodowana w Holandii w 1946 r., słaby wzrost, podobna do 'Crimson King', liście, kwiaty i owoce purpurowo-czerwone (ciemne), barwa utrzymuje się przez cały okres wegetacji, jesienią liście przebarwiają się na czerwono, brzegi liści wzniesione do góry, odmiana szczególnie dekoracyjna podczas kwitnienia
klon pospolity globosum Klon pospolity 'Globosum' Acer platanoides 'Globosum' - odmiana kulista, młode liście czerwone później stają się zielone, odmiana często sadzona przy ulicach, alejkach i placach, średnica korony ok. 10 m, krzaczaste gęste korony są dobrym schronieniem dla ptaków
Klon pospolity 'Goldworth Purple' Acer platanoides 'Goldworth Purple' - odmiana angielska z 1947 r.
Klon pospolity 'Lorbergii' Acer platanoides 'Lorbergii' = 'Palmatifidum' - odmiana Lorberga, odmiana powcinana, wolny wzrost, nieregularny pokrój, liście z głębokimi wcięciami aż do nasady liści, klapy blaszki liściowej również powcinane, liście jesienią przebarwiają się na żółto
Klon pospolity 'Reitenbachii' Acer platanoides 'Reitenbachii' - odmiana Reitenbacha, brązowoczerwone zabarwienie liści na młodych przyrostach i na jesień, posiada czerwone ogonki i nerwy, brzegi liści lekko wzniesione do góry, odmiana trudna w oznaczaniu
klon pospolity schwedleri Klon pospolity 'Schwedleri' - Acer platanoides 'Schwedleri' - odmiana Schwedlera
Platan klonolistny - Platanus x acerifolia Willd. [1]

Źródło:
  1. 1991. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL, Warszawa.
  2. . Dendrologia. PWN, Warszawa.
  3. . Żywopłoty. PWRiL, Warszawa.
  4. Hrynkiewicz-Sudnik J., Sękowski B., Wilkiewicz M. 2001. Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. PWN, Warszawa.
  5. Obserwacje i doświadczenia własne: Aleksander Skrzyński
  6. 1985. Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa.
  7. Acer L. ITIS. Protokół dostępu: (dostęp 29.3.2015)

Logo internetowy ogród
Data publikacji: 1.1.2016
Data modyfikacji: 26.12.2019
Status: Artykuł otwarty - treść może ulec zmianie w każdej chwili
Menu :