Ogólne zasady uprawy roślin ozdobnych
V. Rozmnażanie Roślin ozdobnych
Generalnie istnieją dwa sposoby rozmnażania roślin (w tym ozdobnych).
Pierwszy sposób to rozmnażanie generatywne - jest to siew nasion oraz zarodników (paprocie),
drugi sposób to rozmnażanie wegetatywne - tutaj zalicza się sadzonki, podział kłączy, cebul, bulw, korzeni,
odkłady, szczepienie i okulizację. Do rozmnażania wegetatywnego należy doliczyć także technikę in vitro.
Obydwa sposoby mają jednakowe znaczenie w rozmnażaniu roślin ozdobnych.
1. Rozmnażanie generatywne
Siew nasion odgrywa bardzo dużą rolę u roślin jednorocznych. Jedna roślina rozpoczyna swój żywot od skiełkowania, poprzez wegetację, kwitnieniu i kończąc na wydaniu nasion w ciągu jednego roku. Przy rozmnażaniu wegetatywnym pożądane jest, aby rośliny potomne z roślin rodzicielskich były do nich podobne. Jest to możliwe szczególnie u roślin samopylnych, natomiast u roślin obcopylnych mogą wystąpić różnice morfologiczne, takie jak inny kolor kwiatów, wysokość, kształt. Można sobie wyobrazić taką sytuację: siejemy nasiona rośliny jednorocznej jako roślinę obwódkową i okazuje się, że 30 % roślin ma inny kolor kwiatów. Psuje to kompozycję przez co musimy dokonywać selekcji i poświęcać swój czas. Nasiona powinny pochodzić z hodowli, w których prowadzi się selekcję i izolację roślin, aby zapobiec takim przypadkom. Nasiona również powinny być wyrównane morfologicznie, a także mieć taką samą zdolność kiełkowania i energię kiełkowania.
a. Przygotowanie nasion do siewu
Nasiona roślin ozdobnych zazwyczaj nie zaprawia się, ponieważ wysiewane są do multiplatów, małych naczyń, w których jest już sterylne podłoże. Istnieje nieliczna grupa gatunków, którym profilaktycznie powinniśmy zaprawiać nasiona, ponieważ patogeny mogą zostać przeniesione na łupinie nasiennej.
W celu przyspieszenia kiełkowania stosuje się dwa zabiegi: stratyfikację i skaryfikację.
Stratyfikacja Niektóre nasiona pomimo optymalnych warunków do kiełkowania nie wschodzą. Aby pobudzić nasiona do kiełkowania stosuje się stratyfikację. Jest to zabieg polegający na przechowywaniu nasion w niskiej temperaturze (2-8C), które mają za zadanie naśladować warunki naturalne. Niektóre gatunki kiełkują na 2 lub 3 rok, dzieje się tak ze względu na obecność hormonów. Pod wpływem niskiej temperatury hormony te ulegają rozpadowi i nasiono może zacząć kiełkować. Jest to pewne naturalne zabezpieczenie, aby nasiona nie kiełkowały w zimie w czasie cieplejszych dni lub w niesprzyjających warunkach. Dawniej przechowywano nasiona w piwnicy lub zakopywano je w ziemi na głębokości 60 cm podczas zimy. Dzisiaj do stratyfikacji nasion wykorzystujemy lodówki lub hormony.
Skaryfikacja jest to zabieg mający na celu uszkodzenie grubej okrywy nasiennej, która nie przepuszcza wody ani powietrza. Nasiona kiełkują dopiero po uszkodzeniu/przetrawieniu w warunkach naturalnych.
2. Rozmnażanie wegetatywne
Jednym ze sposobów pozyskania dużej liczby roślin potomnych o identycznych cechach morfologicznych jest rozmnażanie wegetatywne.
- Kiljańska I. (Red.) 1971. Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa.