Nazwa gatunkowa: Rdest wężownik - Polygonum bistorta L. [1,2]
Angielska nazwa: Snake-root [2]
Rodzina: Rdestowate - Polygonaceae
Morfologia:
Wysokość: .
Kwiaty: kwiatostan - nibykłos [1].
Owoce: .
Łodyga: .
Liście: jajowate lub lancetowate. Liście od spodniej strony są szarawe. Pochwy liściowe otaczają łodygę, tworzą tzw. łuskowate gatki [1].
Nasiona:
Korzenie: grube, wężowato powyginane kłącze (w kształcie litery S). Powierzchnia korzeni jest barwy ciemnobrunatnej [1].
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia .
Pokrój: roślina zielna, bylina [1].
Kwitnienie:.
Rozmnażanie:.
Ekologia.
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny: Europa, Azja, Ameryka [1].
Siedliska: łąki, polany [2]
Zastosowanie:
- Zielarstwo: roślina lecznicza.
- Zielarstwo: roślina o właściwościach bakteriobójczych
Surowiec zielarski:
Korzeń wężownika - Radix Bistortae, synonim Kłącze rdestu wężownika - Rhizoma Polygoni bistortae [1], Rhizoma Bistortae [2].
Zbiór surowca:
Zbiór korzeni wężownika przeprowadza się na jesień ze starszych roślin. Suszenie korzeni przeprowadza się w cieniu lub suszarniach w temperaturze 40°C [1].
Informacje dotyczące surowca:
Przełom surowca ziarnisty, barwy różowobrunatnej. Surowiec zastępuje inny, importowany - Radix Ratanhiae [1]
Surowiec był opisany w FP IV [1].
Surowiec zawiera:
Korzeń wężownika: [1,2]
- garbniki 16.8-21.5% (mieszanina związków pirogalowych [hydrolizujących] i pirokatechinowych [skondensowanych])
- czerwień bistortową
- kwasy fenolowe (kwas elagowy, galusowy)
- węglowodany
- leukocyjanidyna
- sole mineralne
Działanie:
W skrócie: Antidiarrhoicum, antisepticum, antihaemorrhagicum [2]
Ściągające i przeciwzapalne [1].
Wewnętrznie: przeciwbiegunkowe [1,2]. Kłącze stosuje się przy podostrym i przewlekłym nieżycie żołądka i jelit, zatruciach pokarmowych i niewielkich krawieniach w układzie pokarmowym. Rdest wężownik jest pomocnym środkiem przeciwko zakażeniom np. czerwonka (Shigella) ' i dur brzuszny (Salmonella). Wężownik używany jest w zapaleniach jamy ustnej i gardła, pochwy, świądzie sromu, żylakach odbytu, oparzeniach i owrzodzeniach żylakowych, w dermatozach wysiękowych i nadmiernej potliwości.
Zazwyczaj rzadko stosuje się kłącze wężownika wewnętrznie (spożywanie), natomiast zalecane jest stosowanie go w formie nasiadówek, płukanek, okładów, irygacji, kąpieli.[2]
Zewnętrznie: w postaci odwarów (Decoctum Rhizoma Bistortae) stosowane na płukania, pędzlowania i kompresy [1]. Do sporządzania odwaru dla celów zewnętrznych używa się 1 łyżkę sproszkowanego kłącza na szklankę wody, którą gotuje się przez 5 minut, a następnie odcedza i pozostawia do ostygnięcia.
Do kąpieli odwar sporządza się z 3-5 łyżek kłączy na 2 litry wody. Odwar należy przecedzić i wlać do wanny wypełnionej wodą w połowie [2].
Odmiany i gatunki pokrewne:
Rdest ostrogorzki - Polygonum hydropiper L. - roślina lecznicza. |
Rdest ptasi - Polygonum aviculare L. - roślina lecznicza. |
- Walewski W. 1985. Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Ożarowski A. 1980. Ziołolecznictwo. PZWL, Warszawa:209,210.