Nazwa gatunkowa: Chrzan pospolity - Armoracia rusticana B. Mey et Scherb. [1]

Inne nazwy: Cochlearia armoracia L. [3]

Rodzina: Kapustowate - Brassicaceae [2]

Morfologia:

Chrzan pospolity Armoracia rusticana

Chrzan pospolity

Wysokość: .

Kwiaty: drobne, białe, płatków korony cztery [1].

Owoce: .

Łodyga: .

Liście: dwa rodzaje: odziomkowe i łodygowe. Liście odziomkowe długości 60 - 100 cm. Liście odziomkowe posiadają grubo karbowaną blaszkę [1]. Liście, tak jak i korzeń, są jadalne [2].

Nasiona: w Polsce chrzan rzadko wydaje kiełkujące nasiona, dlatego na rynku nasienniczym nie ma odmian tej rośliny [3].

Korzenie: długi, mięsisty, z zewnątrz złotobrązowy do beżowego, wewnątrz biały [1].

Biologia:

Długość życia rośliny: roślina wieloletnia.

Pokrój: bylina.

Kwitnienie: na drugi rok po posadzeniu korzenia [1].

Rozmnażanie: wegetatywnie poprzez podział korzeni, generatywnie poprzez siew nasion [1].

Ekologia:

Pochodzenie: zachodnia część Rosji [1]. Do Europy chrzan został zawleczony ze wschodnich krain [3]

Zasięg terytorialny: prawie cała Europa [1]

Siedliska: pola, przydroża [2], przychacia, ogrody [3].

Chrzan jest pospolitym i uciążliwym chwastem w uprawach [2].

Uprawa:

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Podłoże: wilgotne, żyzne, zasobne w azot [1].

Nawadnianie:

Nawożenie:

Plantacje chrzanu zwykle zakładane są na jeden rok, ponieważ tylko w pierwszym roku otrzymujemy wartościowy plon [potrzebne źródło].

Zastosowanie:

  1. Zielarstwo: roślina lecznicza []
  2. Zielarstwo: lecznictwo ludowe [3]
  3. Zielarstwo: roślina przyprawowa [1]
  4. Zielarstwo: roślina o właściwościach bakteriobójczych [2]

Zielarstwo:

Surowiec zielarski:

Korzeń chrzanu Radix armoraciae rusticanae recens [1]

Informacje na temat surowca zielarskiego:

Smak ostry, piekący i drażniący aromat potrafiący wycisnąć łzy i spowodować kichanie. Surowiec występuje jako cały korzeń lub potarty w słoikach [1].

Skład chemiczny surowca zielarskiego:

Korzeń: [zbiorcze 1-3]

  • glikozyd synigryna (zamienia się w olejek allilowy)
  • witamina C
  • cukry
  • enzymy
  • asparagina

Działanie surowca zielarskiego:

Poprawia trawienie (wydzielanie soków żołądkowych) [1], silnie bakteriobójcze [2]. Glikozyd synigryna po roztarciu korzenia rozpada się na cukier i olejek gorczycowy [3].

Medycyna ludowa:

Chrzan stosowany był przy puchlinie wodnej i zaburzeniach z żołądkiem [1].

Zastrzeżenia:

Spożycie dużych ilości chrzanu może spowodować podrażnienie przewodu pokarmowego [2].

Kulinaria

Przyprawa:

Chrzan używa się do kwaszenia kapusty, ogórków, buraków [1,2], potraw mięsnych: wędlin, steków, parówek, tatara, mięs wędzonych, szynek, gotowanej wołowiny, mięsa wieprzowego, ozorków i inne gotowane i pieczone mięsa, w tym ryby. Da złagodzenia świeżo startego chrzanu można użyć jabłek, cukru, soku z cytrynu oraz śmietany [1]. Sos chrzanowy można sporządzić z chrzanu, octu, soli i miodu [1,2].

Liście po maceracji dodaje się do zup. Liście mają podobny smak do kapusty, jednak są bardziej pikantne [2].

Ciekawostki:

Do tartego chrzanu w słoikach producenci żywności dodają serwatkę lub inne produkty z przemysłu mleczarskiego, aby poprawić barwę chrzanu. Prawdziwy i czysty chrzan posiada beżowo-brązową barwę po starciu, ten z dodatkami będzie biały jak śnieg [1].

Świeży korzeń chrzanu może zawierać więcej witaminy C niż cytryna [3]

Zdjęcia:

Chrzan pospolity kwiatostan Armoracia rusticana Chrzan pospolity liście Armoracia rusticana leaves

Chrzan pospolity

kwiatostan

Chrzan pospolity

liście

Chrzan pospolity  Armoracia rusticana Chrzan pospolity korzeń Armoracia rusticana radix root

Chrzan pospolity

Chrzan pospolity

rozcięty korzeń

Odmiany i gatunki pokrewne:

Gorczyca czarna Sinapis nigra L. - roślina przyprawowa
Źródło:
  1. Sedo A. Krejca J. 1987. Rośliny źródłem przypraw. PWRiL, Warszawa.
  2. Luczaj Ł. 2002. Dzikie rośliny jadalne Polski. Chemigrafia, Krosno.
  3. Muszyński J. 1956. Roślinne leki ludowe. Ludowa Spółdzielnia wydawnicza, Warszawa.

Logo internetowy ogród
Data publikacji: 11.10.2015
Data modyfikacji: 12.3.2017
Status: Artykuł otwarty - treść może ulec zmianie w każdej chwili
Menu :