Nazwa: Fiołek trójbarwny - Viola tricolor L. [4]
Angielska nazwa: wilde pansy [3]
Inna nazwa: Bratek polny [2], bratki [4]
Rodzina: Fiołkowate - Violaceae
Morfologia:
|
|
Fiołek trójbarwny |
Wysokość: 10-30 cm [2].
Kwiaty: długoszypułkowe, symetrii grzbiecistej, wyrastają w pachwinach liści. Korona 5-płatkowa, górne płatki są fioletowe, dwa boczne i dolny żółtobiałe [1]. Kwiaty mogą być jednobarwne [4]. Dolny płatek jest największy i tworzy zielonawą ostrogę [1]. Płatki korony dłuższe od działek kielicha [2].
Owoce: podłużnie jajowata, pękająca torebka [2].
Łodyga: pełna, okrągławokanciasta, wzniesiona, słabo owłosiona i zielona, rozgałęziająca się [1-3].
Liście: długoogonkowe, jajowate lub lancetowate, o brzegach ząbkowanych. Przylistki (zwykle 2) są pierzaste i nieraz dłuższe od ogonka liściowego. Ulistnienie skrętoległe [1,2].
Nasiona: drobne, żółto-brunatne [3]
Korzenie:
Biologia
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna lub dwuletnia [2,3].
Pokrój: roślina zielna.
Kwitnienie: maj-wrzesień (V-IX) [2,4].
Rozmnażanie: generatywnie poprzez siew nasion.
Ekologia:
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny: Strefa klimatu umiarkowanego, Azja, Ameryka Północna, północna Afryka, Europa i Syberia [1,2,3]
Siedliska: pola, przydroża, ugory, miedze, łąki, słoneczne zbocza [1,2].
Fiołek trójbarwny uznawany jest w uprawie jako chwast [4].
Zastosowanie:
Roślina lecznicza[3], lecznictwo ludowe[4].
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Ziele fiołka trójbarwnego - Herba Violae tricoloris [1,4] syn. Herba Jaceae, synonim bratki polne.
Zbiór surowca zielarskiego:
Surowiec stanowią kwitnące i ulistnione pędy fiołka trójbarwnego [1,3,4].
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Surowiec był opisany w FP III.
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Związki flawonoidowe (rutyna (witamina P), kwercetyna), barwnik antocyjanowy (wiolanina), karotenoidy (wiolaksantyna, zeaksantyna, betakaroten), śluzy, olejek eteryczny, saponiny, sole mineralne, garbniki [zbiorcze 1,3,4].
Działanie surowca zielarskiego:
Oczyszczające (m.in. ze szkodliwych produktów przemiany materii), regulujące trawienie, poprawia przemianę materii, wykrztuśne, napotnie i moczopędne [1,3,4]. Flawonoidy (rutyna) oraz barwniki antocyjanowe zawarte w surowcu posiadają właściwości uszczelniające ściany naczyń włosowatych [1,3]. Ziele fiołka stosowane jest również przy kruchych naczyniach krwionośnych, wylewach podskórnych i miażdżycy naczyń [3].
Forma stosowania: napary i odwary przy schorzeniach dróg moczowych, problemach z oddawaniem moczu, problemach z zapaleniem kłębków nerkowych, moczowodów, pęcherza moczowego, kamicy nerkowej, przy obrzękach spowodowanych niewydolnością nerek, problemach skórnych (egzema, trądzik i pęknięć) i w wadliwej przemianie materii [3].
Forma stosowania:
Z bratków przyrządza się odwary, do których można dodać malin i rumianku. Odwary te stosowane są przy przeziębieniach, grypie, gorączkach, rumieniu, wysypkach skórnych, wybroczynach i odrze. Do sporządzania odwaru należy użyć po jednej łyżce bratków, malin i rumianku, dwóch szklanek wrzątku. Sporządzone odwary pije się po pół szklanki co 2 godziny.
Bratki w połączeniu z bzem i rutą zaleca się dla osób starszych mających problemy z przepuszczalnością naczyń krwionośnych. Odwar sporządza się z 2 części bratków, 2 części kwiatu bzu czarnego i 1 części ruty. Sporządzoną mieszankę zalewa się wrzątkiem i pije po szklance rano i wieczorem[4].
Leki/Suplementy/Mieszanki:
- Degrosan - Species metabolicae - mieszanka ziołowa.
- Rektosan - Species antihaemorrhoidales - mieszanka ziołowa.
Ciekawostki
Do celów leczniczych można użyć także bratków ogrodowych [4]
Zdjęcia:
|
|
Fiołek trójbarwny |
Odmiany i gatunki pokrewne:
 | Bratek ogrodowy Viola xwittrockiana Gems. - roślina ozdobna |
 | Fiołek pachnący Viola odorata L. - roślina ozdobna i lecznicza |
 | Fiołek polny Viola arvensis Murray |
- Walewski W. . Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Olechnowicz-Stępień W., Lamer-Zarawska E. 1992. Rośliny lecznicze stosowane u dzieci. PZWL, Warszawa.
- Lewkowicz-Mosiej T. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
- Muszyński J. 1956. Roślinne leki ludowe. Ludowa Spółdzielnia wydawnicza, Warszawa.