Nazwa gatunkowa: Grzybień biały - Nymphaea alba L. [2]

Angielska nazwa: White Water-lily [5]

Francuska nazwa: Nenuphar blanc [5]

Niemiecka nazwa: Wiesse Seerose [5]

Rosyjska nazwa: Kuwszinka biełaja [5]

Inne nazwy: Lilia wodna, Nenufar [3], Grzybienie białe [1,4,5]

Rodzina: Grzybieniowate - Nymphaeaceae Salisb. [2]

Morfologia

Grzybień biały Nymphaea alba

Grzybień biały

Wysokość: do 2,5 m [4].

Kwiaty: z białymi płatkami, pojedyncze [1,2], średnicy 10-12 cm [2], na długich szypułkach, płatków korony 12-40 [1], kielich z czterema działkami [1,2,4]. Działki kielicha od góry są białe, natomiast od dołu - zielone [4]. Pręciki równowąskie. Tarczowate znamię posiada 10-20 promieni [2]. Kwiaty wynurzają się rano i otwierają [4]

Owoce: długości do 5 cm, kształtem podobne do makówek. Na początku owoce znajdują się ponad lustrem wody, później schodzą pod powierzchnię wody [4].

Łodyga: .

Liście: długoogonkowe, unoszą się na powierzchni wody, kształtu okrągławo-jajowatego, nasada głęboko, sercowato wcięta, od spodu czerwonawe, średnicy 10-30 cm [1,2].

Nasiona: brunatno-czerwone [1].

Kłącze: czołgające się, średnicy do 10 cm, zawiera dużo skrobi i jest jadalne [1]. Kłaczę przytwierdza roślinę do dna zbiornika [4]

Korzenie:

Biologia

Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [2].

Pokrój: roślina wodna, hydrofit [1].

Kwitnienie: czerwiec-wrzesień (VI-IX) [1], czerwiec-sierpień (VI-VIII) [2].

Rozmnażanie: wegetatywne przez podział kłączy [1].

Ekologia

Pochodzenie:

Zasięg terytorialny: cała Europa [1]; a także Polka [5]

Siedliska: starorzecza, płytkie stawy, jeziora [2,5], zbiorniki wodne lub z wolno płynące wody mezotroficzne i eutroficzne. Gatunek charakterystyczny dla związku Nymphaeion [1].

Pod liśćmi grzybieni ryby znajdują sobie schronienie [1].

Grzybienie są w Polsce pod częściową ochroną gatunkową [1].

Uprawa

Stanowisko:

Podłoże: muliste, organiczne, gleby glejowe.

Nawadnianie: roślina cały czas musi mieć dostęp do wody

Rozstawa: 2,5-3 m [3]

Rozmnażanie: przez podział kłączy [1]

Głębokość sadzenia: 80-140 cm [1]

Zastosowanie

  1. Kwiaciarstwo: roślina ozdobna; do stawów parkowych [1]

  2. Zielarstwo: roślina lecznicza [5]
  3. Zielarstwo: roślina barwierska [2]

Zielarstwo

Surowiec zielarski:

Kłącze grzybienia Rhizoma Nymphaeae, syn. Rhizoma Nymphaeae albae [2]

Świeży kwiat grzybienia Flos Nymphaeae recens, syn. Flos Nymphaeae albae [2], Flos Nymphae [5]

Skład chemiczny surowca zielarskiego:

Kłącza: [2]

  • skrobia (do 20%)
  • garbniki hydrolizujące
  • alkaloidy seskwiterpenowe
  • glikozyd (nimfalina)

Kwiaty: [zb. 2,5]

  • alkaloidy seskwiterpenowe (nufarydyna, nufaramina, nufamina)
  • flawonoidy
  • związki śluzowe
  • kwasy organiczne
  • leukoantocyjanozydy

Informacje dotyczące surowca zielarskiego:

Surowiec zielarski o podobnym składzie i właściwościach można otrzymać również z innego gatunku: Nymphaea candida [5]

Działanie surowca zielarskiego:

Działanie w skrócie: sedativum, cardiacum [5]

Wyciągi (w tym alkoholowe) z kwiatów mają działanie uspokajające, poprzez obniżenie czułości ośrodków w korze mózgowej, a także usprawniające pracę serca [zbiorcze 2,5]. Alkaloidy z kwiatów grzybieni powodują złagodzenie siły impulsów kierowanych do serca i przez to wpływają korzystnie na miarowość jego pracy. Co ciekawe wyciągi te mają także znaczny wpływ na zmniejszenie popędu płciowego u mężczyzn, a nawet u kobiet (jednak wykazują słabsze działanie) [5].

U niektórych osób po zażyciu preparatów z kwiatów grzybieni mogą wystąpić skurcze i senność [5].

Grzybienie znajdują zastosowanie: w stanach pobudzenia nerwowego (lękach, zdenerwowania, agresji, niepokoju), problemach z zasypianiem, pobudzeniu płciowym, nimfomanii (histeria libidinosa), zmazach nocnych (pollutio), długotrwałym wzwodzie (priapismus), pomocniczo przy okresie przekwitania u kobiet i mężczyzn, przy kołataniu serca i jego niemiarowej pracy [5]

Barwierstwo:

Świeże kłącza grzybieni z solami żelaza barwią tkaniny na kolor zielony, natomiast ususzone kłącze - na kolor brunatny i czarny [2].

Leki/Suplementy/Mieszanki:

Forma sotosowania:

Intractum Nymphaeae - 20-60 kropli intraktu z grzybieni należy rozcieńczyć w kieliszku wody. Tak przyrządzony środek należy zażywać 2-4 razy dziennie jako lek o właściwościach uspokajających [5]

Ciekawostki:

Kłącze grzybienia wykorzystywano do pielęgnacji włosów [2]

Kłącza są jadalne po ugotowaniu [2]

Zdjęcia:

Grzybień biały Nymphaea alba

Grzybień biały
Grzybień biały Nymphaea alba

Grzybień biały

Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:

Miniaturka Nazwa rośliny
Grzybień północny Nymphaea candida J. et Presl. [2] - gatunek krajowy [3]
Grążel żółty zdjęcie kwiatuGrążel żółty Nuphar lutea (L.) Smith - roślina lecznicza, ozdobna
Waleriana porkójKozłek lekarski, Waleriana Valeriana officinalis L. - roślina której korzenie mają właściwości uspokajające
Źródło:
  1. . Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa.
  2. . Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa.
  3. . Ogród przy domu. PWRiL, Warszawa.
  4. Stożek K. 2008. Rośliny i Zwierzęta. Włochy. Grafica Veneta S. p. A. (Dodatek do Gazety Wyborczej)
  5. 1980. Ziołolecznictwo. PZWL, Warszawa: 190-191.
Menu :