Nazwa gatunkowa: Trzmielina Fortuna - Euonymus fortunei (Turcz.) Hand.-Mazz. [1,3,4]
Inne nazwy:
Rodzina: Dławiszowate - Celestraceae [1,3]
Morfologia
Wysokość: potrafi się wspiąć na drzewa na wysokość do 10 m [3], choć inne źródła podają wysokości wspinaczki 12-22 m, przy udziale korzeni powietrznych. Na ziemi może utworzyć gęste kępy osiągające 1 metr wysokości[4] .
Pokrój zimozielony, płożący lub wspinający się podkrzew[3,4].
Kwiaty: małe, 4 klapowane, szerokości do ok. 5 mm. Szypułki długości do 5 mm. Działki półokrągłe. Płatki prawie kuliste, zielonkawe lub białe[3].
Owoce: osnówki czerwone [3], każdy owoc zawiera po 4 nasiona [4].
Łodyga/Pień/ Gałęzie/Pędy: gałęzie i gałązki są zakrąglone, zabarwione na brązowo lub zielono-brązowo [3]. Młode pędy bez włosków, starsze gałązki mogą być pokryte włoskami. Podczas zimy pod wpływem zimna pędy mogą nabierać zielono-purpurowej barwy. Pędy owocujące raczej nie wytwarzają korzeni powietrznych[4]
Liście: zielone, błyszczące[4], gęsto ułożone na pędach, jajowate lub eliptyczno-jajowate, długości od 2 do 5.5 cm, szerokości od 2 do 3.5 cm, nagie, u podstawy ściete lubklinowate. Brzeg blaszki ząbkowany. Szczyt liści tępy lub ostry. Żył bocznych jest od 4 do 6 par, słabo widoczne. . Ogonek liściowy długości 2-9 mm, liście czasami bez ogonków - siedzące[3].
Liście podczas surowych zim mogą opadać [4]
Nasiona: średnicy 5-6 mm, brązowe lub czerwono-brązowe [3]
Korzenie: może wytworzyć korzenie powietrzne umożliwiające wspięcie się na duże wysokości[4]
Inne cechy: roślina może być trująca[]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, zimująca w polskim klimacie[]. Roślina może rosnąć więcej niż 15 lat [4]
Typ/forma życiowa rośliny: roślina zdrewniała, podkrzew[3,4].
Kwitnienie: kwiecień do lipiec (IV-VI)[3].
Owocowanie: wrzesień do grudzień (IX-XII)[3].
Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona, wegetatywnie przez podział roślin i sadzonki[].
Liczba chromosomów: n=16, 2n=32 [4]
Ekologia
Pochodzenie:Azja (od Japonii aż po Filipiny)[4]
Zasięg terytorialny:Azja (Chiny, Indie, Indonezja, Japonia, Korea, Laos, Pakistan, Tajlandia, Vietnam, Filipiny)[3], naturalizowana we wschodniej Części Północnej Ameryki, gdzie poźniej uznana została za roślinę inwazyjną [4].
Siedliska:lasy, zarośla, ogrody, od poziomu morza aż do 3400 m n. p. m.[3]
Czasami trzmielina mylona jest z Euonymus japonicus, E. theifolius, lub E. vagans [3]
Podobnie jak bluszcz pospolity wspina się na drzewa i tworzy gęstą okrywę na gałęziach, obciążając je. Nadmiernie obciążone gałęzie drzew mogą być podatne na złamania podczas wietrznej pogody [4].
Wymagania klimatyczne i glebowe/Uprawa
Stanowisko: może rosnąć w świetle i półcieniu, ale toleruje zacienienie [4]
Podłoże: dowolne, raczej niezbyt żyzne, zdrenowane[4]
Nawadnianie: niskie-średnie, przy upalnej i słonecznej pogodzie warto podlać rośliny nad ranem[]
Nawożenie: niskie-średnie w zależności od wielkości rośliny[]
Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona [3], wegetatywnie poprzez ukorzenione pędy, które wytwarzają korzenie na węzłach mających styczność z ziemią (tzw. odkłady)[4], rozmnażanie poprzez sadzonki z piętką również może być skuteczne i zalecane w produkcji towarowej
Mrozoodporność: średnia, wytrzymuje spadki temperatury powietrza do -15°C [4]
Bardzo dobra roślina okrywowa, która może także wspinać się po drzewach i innych podporach [4]. Posiada wiele ciekawych odmian, powszechnie wykorzystywanych w ogrodach na bordery, kwietniki i jako roślina okrywowa. Jednymi z najczęściej spotykanych odmian to: Emerald Gaiety, Emerald'n' Gold, Blondy i Sunspot
Zastosowanie
- Dendrologia: spis drzew i krzewów
- Szkółkarstwo: roślin ozdobnych: stosowana jako roślina okrywowa w klimacie umiarkowanym i sub tropikalnym [4], także nadaje się na bordery kwietniki i ogrody skalne
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Miniaturka | Nazwa rośliny |
|---|---|
| Trzmielina Fortune'a Euonymus fortunei var. fortunei (Turcz.) Hand.-Maz. [1] | |
| Trzmielina Fortune'a Euonymus fortunei var. radicans (Siebold ex Miq.) Rehder [1,2] | |
| Trzmielina Fortune'a Euonymus fortunei var. radicans 'Variegatus' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a Euonymus fortunei var. vegetus [2] | |
 |
Trzmielina Fortune'a 'Emerald Gaiety' Euonymus fortunei 'Emerald Gaiety' - Odmiana o biało obrzeżonych brzegach liści |
| Trzmielina Fortune'a 'Blondy' - Euonymus fortunei 'Blondy' = 'Interbolwi' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Bright Edge' - Euonymus fortunei 'Bright Edge' | |
| Trzmielina Fortune'a 'Canadale Gold' - Euonymus fortunei 'Canadale Gold' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Carrièrei' -Euonymus fortunei 'Carrièrei' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Coloratus' -Euonymus fortunei 'Coloratus' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Country Gold' - Euonymus fortunei 'Country Gold' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Croftway' - Euonymus fortunei 'Croftway' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dandel' - Euonymus fortunei 'Dandel' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dan's Delight' - Euonymus fortunei 'Dan's Delight' = 'Dandel'[2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dart's Blanket' - Euonymus fortunei 'Dart's Blanket' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dart's Cardinal' - Euonymus fortunei 'Dart's Cardinal' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dart's Carpet' - Euonymus fortunei 'Dart's Carpet' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dart's Covergirl' - Euonymus fortunei 'Dart's Covergirl' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dart's Dab' - Euonymus fortunei 'Dart's Dab' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dart's Discovery' - Euonymus fortunei 'Dart's Discovery' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dart's Gem' - Euonymus fortunei 'Dart's Gem' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Dart's Winterpride' - Euonymus fortunei 'Dart's Winterpride' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Eclipse' - Euonymus fortunei 'Eclipse' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Charm' - Euonymus fortunei 'Emerald Charm' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Carpet' - Euonymus fortunei 'Emerald Carpet' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Cushion' - Euonymus fortunei 'Emerald Cushion' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Delight' - Euonymus fortunei 'Emerald Delight' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Gem' - Euonymus fortunei 'Emerald Gem' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Gaiety' Euonymus fortunei 'Emerald Gaiety' [2] - Odmiana trzmieliny o biało obrzeżonych liściach |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Green' - Euonymus fortunei 'Emerald Green' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Jade' - Euonymus fortunei 'Emerald Jade' [2] | |
 | Trzmielina Fortune'a 'Emerald'n Gold' Euonymus fortunei 'Emerald'n Gold' [2] - Odmiana trzmieliny o żółto obrzeżonych liściach |
| Trzmielina Fortune'a 'Emerald Surprise' - Euonymus fortunei 'Emerald Surprise' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Frosty Pearl' - Euonymus fortunei 'Frosty Pearl' = 'Duncanata'[2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Gaiety Gold' - Euonymus fortunei 'Gaiety Gold' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Gaiety Silver' - Euonymus fortunei 'Gaiety Silver' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Gold Tip' - Euonymus fortunei 'Gold Tip' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Gold Spot' - Euonymus fortunei 'Gold Spot' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Golden Harlequin' - Euonymus fortunei 'Golden Harlequin' = 'Hoogi' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Golden Pillar' - Euonymus fortunei 'Golden Pillar' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Golden Princess' - Euonymus fortunei 'Golden Princess' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Goldy' - Euonymus fortunei 'Goldy' | |
| Trzmielina Fortune'a 'Green Beauty' -Euonymus fortunei 'Green Beauty' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Green Carpet' -Euonymus fortunei 'Green Carpet' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Harlequin' - Euonymus fortunei 'Harlequin' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Heins Silver' - Euonymus fortunei 'Heins Silver' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Highdown' - Euonymus fortunei 'Highdown' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Hoogi' - Euonymus fortunei 'Hoogi' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Hooij' - Euonymus fortunei 'Hooij' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Hort's Blaze' - Euonymus fortunei 'Hort's Blaze' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Interbowli' - Euonymus fortunei 'Interbowli' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Kewensis' - Euonymus fortunei 'Kewensis' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Kewensis Variegatus' - Euonymus fortunei 'Kewensis Variegatus' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Longwood' - Euonymus fortunei 'Longwood' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Markie' - Euonymus fortunei 'Markie' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Mickeala' - Euonymus fortunei 'Mickeala' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Minimus' - Euonymus fortunei 'Minimus' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Minimus Variegatus' - Euonymus fortunei 'Minimus Variegatus' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Moonshadow' - Euonymus fortunei 'Moonshadow' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Perrolino' - Euonymus fortunei 'Perrolino' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Prince John' - Euonymus fortunei 'Prince John' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Sarcoxie' - Euonymus fortunei 'Sarcoxie' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Sarcoxie Gold' - Euonymus fortunei 'Sarcoxie Gold' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Sheridan Gold' - Euonymus fortunei 'Sheridan Gold' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Silver and Gold' - Euonymus fortunei 'Silver and Gold' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Silver Gem' - Euonymus fortunei 'Silver Gem' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Silver Pillar' - Euonymus fortunei 'Silver Pillar' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Silver Queen' - Euonymus fortunei 'Silver Queen' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Silverstone' - Euonymus fortunei 'Silverstone' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Sunshine' - Euonymus fortunei 'Sunshine' [2] | |
 | Trzmielina Fortune'a 'Sunspot' - Euonymus fortunei 'Sunspot' |
| Trzmielina Fortune'a 'Surespot' - Euonymus fortunei 'Surespot' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Surrey Marble' - Euonymus fortunei 'Surrey Marble' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Tustin' - Euonymus fortunei 'Tustin' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Variegatus' - Euonymus fortunei 'Variegatus' [2] | |
| Trzmielina Fortune'a 'Wolong Ghost' - Euonymus fortunei 'Wolong Ghost' [2] | |
 | Trzmielina japońska - Euonymus japonicus Thunb. - roślina podobna do trzmieliny Fortune'a lecz ma pokrój wziesiony i nie wspina się po podporach |
| Bluszcz pospolity Hedera helix L. - pnącze wspinające się po podporach lub pełzające po gruncie, roślina okrywowa i ozdobna, zimozielona | |
| Runianka japońska Pachysandra terminalis Siebold & Zucc - bylina okrywowa, zimozielona | |
 | Pragnia syberyjska Waldsteinia ternata (Stephan) Fritsch - niewielka roślina z rodziny różowatych, kwitnąca na żółto, roślina okrywowa |
- Euonymus fortunei. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=27950 (dostęp 6.6.2016)
- Search results for: Euonymus fortunei. RHS Online - Plant Finder. Protokół dostępu: https://www.rhs.org.uk/Plants/Search-Results?context=b%253D10%2526hf%253D10%2526l%253Den%2526q%253Deuonymus%252Bfortunei%2526s%253Ddesc%252528plant_merged%252529%2526sl%253Dplants&s=desc%28plant_merged%29&query=euonymus+fortunei&form-mode=true&page=2 (dostęp 6.6.2016)
- Euonymus fortunei in Flora of China @ efloras.org. Flora of China. Protokół dostępu: http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=200012800 (dostęp 25.3.2021)
- Euonymus fortunei (wintercreeper). CABI. Protokół dostępu: https://www.cabi.org/isc/datasheet/23204 (dostęp 25.3.2021)