Nazwa gatunkowa: Przęśl skrzypowata - Ephedra equisetina Bunge [1,7]
Angielska nazwa: Mongolian ephedra [1]
Rodzina: Przęślowate - Ephedraceae
Morfologia
Wysokość: .
Kwiaty: drobne, zebrane w rozgałęzieniach pędów .
Owoce: osnówka otaczająca nasiona.
Łodyga: .
Liście: zredukowane do drobnych łusek [1].
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [1].
Pokrój: niski wiecznie zielony krzew [1].
Kwitnienie: .
Pienność: roślina dwupienna [1].
Rozmnażanie:.
Ekologia
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny:
Siedliska: suche miejsca, stepy i rejony pustynne blisko Morza Śródziemnego oraz w środkowej i zachodniej Azji [1].
Uprawa: j.w. [1]
Uprawa
Stanowisko: suche [1]
Zastosowanie
Zielarstwo roślina lecznicza, tradycyjna medycyna chińska [1]
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Ziele przęśli Herba Ephedrae, korzenie przęśli Radix Ephedrae [1]
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Według Farmokopei Europejskiej wysuszone ziele przęśli powinno zawierać co najmniej 1.0% efedryny - mierzone przy pomocy chromatografii cieczowej. Po spaleniu popiół powinien stanowić nie więcej niż 9% całkowitej masy ziela [7] .
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Obie części rośliny zawierają alkaloidy (L-efedrynę, norefedrynę, ich izomery i pochodne) [1].
Tabela 1. Zawartość poszczególnych alkaloidów w suchym zielu przęśli skrzypowatej (mg/g) [7]:
Całkowita zmierzona zawartość alkaloidów | (-)efedryna | (+)pseudoefedryna | (-)norefedryna |
---|---|---|---|
15.4-49.0 | 1.4-24.6 | 1.6-44.5 | 0.1-3.4 |
(+)norpseudoefedryna | (-)metyloefedryna | (+)metylopseudoefedryna | |
0.6-3.7 | 0-1.0 | nie zbadano |
* Wahania w zawartości alkaloidów w zielu przęśli wynikają z pomiarów przeprowadzanych przez różne jednostki oraz pochodzenia ziela z różnych, czasem odległych od siebie miejsc [7].
Działanie surowca zielarskiego:
Efedryna wykazuje działanie podobne do adrenaliny na organizm ludzki. Efedryna zawarta w surowcu zmniejsza napięcie współczulnego układu nerwowego, jednocześnie rozszerzając naczynia krwionośne i powodując spadek ciśnienia krwi. Wspomniany alkaloid zmniejsza zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen oraz pomaga w chorobach związanych z górnymi drogami oddechowymi. Najczęściej stosowana forma to wyizolowany alkaloid - efedryna [1].
Zastrzeżenia:
Zażywanie przęśli i środków zawierających alkaloidy efedrynę i jej pochodne może zagrażać życiu. Ze względu na podejrzenie o wysoką szkodliwość suplementy diety zawierające alkaloidy przęśli zostały wycofane ze sprzedaży w USA [7].
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
Przęśl Ephedra L. - Rodzaj [2] |
Przęśl chińska Ephedra sinica Stapf. - roślina lecznicza, powoduje spadek ciśnienia krwi oraz zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen [1] |
Przęśl dwukłosowa Ephedra distachya L. - roślina lecznicza [6] |
Przęśl Gerardiana [tłum. z ang.] Ephedra gerardiana Wall. ex Stapf - używana do syropu na kaszel, w ilości 70 mg na 200 ml syropu, produkawanego przez Maharishi Ayurveda [4,5] |
Przęśl pośrednia Ephedra intermedia Schr. et Mey. - roślina lecznicza, powoduje spadek ciśnienia krwi oraz zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen [1] |
Przęśl ? Ephedra torreyana S. Watson - [3] |
- Lewkowicz-Mosiej T. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
- USDA. Protokół dostępu: http://plants.usda.gov/core/profile?symbol=EPHED (dostęp 6.10.2014)
- EPHED - Flora of North America. Protokół dostępu: http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=233500609 (dostęp 6.10.2014)
- USDA. Protokół dostępu: http://plants.usda.gov/core/profile?symbol=EPGE2 (dostęp 6.10.2014)
- Etykieta syropu na kaszel. New Kasni Cough Syrop. Maharishi Ayurveda Corp. Ltd. Green Fields Colony. Faridabad.
- Poczwara M. 1978. Farmakognozja. Akademia Medyczna im. M. Kopernika, Kraków: 290.
- Scientific Opinion on safety evaluation of Ephedra species for use in food. European Food Safety Authority (EFSA), Parma, Italy. Protokół dostępu: http://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/scientific_output/files/main_documents/3467.pdf (dostęp 27.2.2016)
Autor/Złożył: Aleksander Skrzyński
Modyfikacja: 17-12-2020
Status artykułu: otwarty