Nazwa gatunkowa: Naparstnica wełnista - Digitalis lanata Ehrh. [3,4]
Angielska nazwa: Grecian foxglove [3,4]
Rodzina: Babkowate - Plantaginaceae[4], dawniej Trędownikowate - Scrophulariaceae[3]
Morfologia:
Wysokość: do 120 cm [2].
Kwiaty: koloru bladożółtego, wewnątrz brunatne. Kielich jest owłosiony. Typ Kwiatostanu - wydłużone grono . Korona dzwonkowata, 2 wargowa[2].
Owoce: dwuklapowa, jajowata torebka [2,3].
Nasiona: jasnobrunatne [3].
Łodyga: wyprostowana [2], owłosiona . Łodyga wyrasta w drugim roku wegetacyjnym [3]
Liście: lancetowate, wąskie, jasnozielone. Długość liści przyziemnych do 25 cm i szerokość do 4,5 cm, łodygowe liście są trochę mniejsze. Blaszka u szczytu jest ostro zakończona, całobrzega lub rzadko piłkowana. Na stronie dolnej widoczne są uwypuklenia nerwu głównego i nerwów bocznych. Powierzchnia dolna jest błyszcząca, prawie naga []. W pierwszym roku naparstnica wykształca tylko rozetę długich, lancetowatych liści [3].
Korzenie: wiązkowe, gęste.
Biologia:
Długość życia rośliny: dwuletnia [3] lub wieloletnia [2].
Pokrój: roślina zielna o wyprostowanej, wzniesionej łodydze.
Kwitnienie: czerwiec - wrzesień (VI- IX) [], czerwiec lipiec (VI-VII) [2].
Rozmnażanie: generatywne - poprzez nasiona .
Ekologia.
Pochodzenie: południowo-wschodnia Europa.
Zasięg terytorialny: Bałkany, Azja Mniejsza [3], dorzecze Dunaju [2]
Siedliska: gleby wapienne [2].
Uprawiana jako roślina lecznicza, również na terenie Polski [3].
Uprawa/Ochrona:
Stanowisko: słoneczne, lekko zacienione
Podłoże: zasobne w wapń.
Naparstnica wełnista jest łatwiejsza w uprawie w naszym klimacie niż Naparstnica purpurowa.
Surowiec zielarski:
Liść naparstnicy wełnistej - Folium Digitalis lanatae opisana w (FP IV) [2,3].
Zbiór surowca:
Temrin zbioru: w drugim roku uprawy na początku kwietnia [1].
Należy szybko go wysuszyć w temperaturze nie przekraczającej 30°C lub w 100°C tylko przez godzinę [1].
Surowiec należy przechowywać w hermetycznych naczyniach [1].
Informacje dotyczące surowca:
Zapachu brak, smak gorzki i odrażający [1].
Surowiec należy do wykazu B. Surowiec był opisany w FP IV [1].
Skład chemiczny surowca:
Glikozydy kardenolidowe (lanatozyd A, B, C, D i E), związki digitanolowe (diginina, digacetyna), glikozydy wtórne (digoksyna, acetylodigoksyna, dezacetylolanatozyd) związki antrachinonowe, flawonoidy (luteolina, skutelareina), saponiny steroidowe pochodne spirostanu (digitonina, gitonina), antranoidy (digitoluteina) [1,2,3]
Lanatozyd A i B różnią się niewiele od glikozydów naparstnicy purpurowej, natomiast lanatozyd C posiada silniejsze działanie.
Działanie:
Glikozydy zawarte w naparstnicy wykazują działanie nasercowe, silniejsze niż w przypadku naparstnicy purpurowej, choć glikozydy naparstnicy wełnistej kumulują się w mięśniu sercowym w mniejszym stopniu. Działanie nasercowe surowca opiera się na zmniejszeniu częstotliwości skurczu serca oraz jego wzmocnienia, przez co serce pomiędzy skurczami "odpoczywa" [1]. Wpływ glikozydów na serce ma także pośredni wpływ na obniżenie ciśnienia krwi oraz na usuwanie obrzęków i zastojów żylnych [3]. Szybkie działanie Lanatozydu C przypomina działanie strofantyny. Liście wykazują też działanie moczopędne.
Formy stosowania:
Napary, nalewki, preparaty z wyciągami z liści (bez substancji balastowych).
Leki/suplementy/mieszanki:
- Digoxin - tabletki i ampułki [1].
- Lanatosid C - tabletki, ampułki i krople (syn. Cedilanid) [1].
Zastrzeżenia:
Roślina trująca [2]
Największa jednorazowa dawka surowca wynosi 0,2 g, dzienna 1 g.
Odmiany i gatunki pokrewne:
| Naparstnica purpurowa - Digitalis purpurea L. - roślina lecznicza i ozdobna. | |
 | Naparstnica zwyczajna Digitalis grandflora Mill. |
 | Lak pospolity Cheiranthus cheiri L. - ozdobna bylina z rodziny kapustowatych, wykazuje podobne działanie nasercowe, co naparstnica |
- Walewski W. . Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Mowszowicz J. . Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa.
- Lewkowicz-Mosiej T. . Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
- Digitalis lanata. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=33583 (11.11.2015)