Nazwa gatunkowa: Czosnaczek pospolity - Alliaria petiolata (M. Bieb.), Cavara et Grande [2]

Rodzaj: Czosnaczek - Alliaria Scop. [2]

Inna nazwa: Czosnkowe ziele, Alliaria officinalis Andrz. [3], Sysymbrium alliaria Scop. [2]

Rodzina: Kapustowate - Brassicaceae, dawniej Krzyżowe - Cruciferae

Czosnaczek pospolity Alliaria petiolata

Czosnaczek pospolity

Morfologia:

Wysokość: 25-100 cm [2], do 120 cm [1], 30-120 cm [3].

Kwiaty: małe kwiaty w pojedynczych, szcyztiwych gronach [4]. Działek kielicha cztery, z białą błonką na brzegu, koloru jasnozielonego [2]. Płatki korony większe od działek kielicha, koloru białego [2,4]. Pręcików w kwiecie jest sześć, z czego cztery są dłuższe od pozostałych [?]. Kwiaty zapylane są przez owady [4].

Owoce: czterokanciasta, krótkoszypułkowa, równowąska łuszczyna o długości 3-5 cm [2].

Łodyga: wzniesiona, sinawa, u nasady owłosiona [2], w kwiatostanie lekko rozgałęziona.

Liście: cienkie, nagie, delikatne, posiadają wyraźny zarys nerwów, dolne; długoogonkowe, blaszka liściowa koloru jasnozielonego przebarwiająca się brązowo na górnych liściach [1?]. Kształt liści górnych; sercowato-trójkątny, dolnych; nerkowato-sercowaty [2]. Występuje dymorfizm pomiędzy górnymi a dolnymi liśćmi. Brzeg górnych blaszek liściowych jest ostro ząbkowany, dolnych karbowany. Po potarciu liści wydziela się łagodny czosnkowy aromat.

Nasiona: czarnobrunatne, o szorstkiej powierzchni.

Korzenie: palowy, pojedynczy, kremowy.

Świerze liście po roztarciu pachną czosnkowo [3].

Inne cechy: Roślina posiada czosnkowy aromat, od tego zjawiska zawdzięcza swoją nazwę [4].

Biologia:

Długość życia rośliny: roślina dwuletnia [2], jednoroczna [3].

Pokrój: wzniesiona roślina zielna. Hemikryptofit.

Kwitnienie: na wiosnę maj-czerwiec (V-VI) [2,3], terminy kwitnienia mogą się różnic w zależności od wysokości stanowiska nad poziomem morza.

Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona nasiona.

Ekologia:

Pochodzenie: Europa

Zasięg terytorialny: Europa, Azja Zachodnia

Siedliska: wilgotne lasy, cieniste rowy, rzeki, zarośla nadrzeczne i łęgowe, stare parki [1,2], sady, stanowiska ruderalne [4]. Występuje pospolicie na niżu. Lasy liściaste związki: Fraxino-Quercion et Carpino-Ulmion, a także zbiorowiska lasów klasy Galio-Erticetea, cieplejszych lasach na złomach skalnych związek Tilio-Acerion [1]. Czosnaczka można spotkać również na terenach zurbanizowanych [5]

Gatunek wybitnie azotolubny - roślina wskaźnikowa dla gleb zasobnych w azot.

Uprawa:

Stanowisko: czasami w słonecznym stanowisku, półcieniste, cieniste

Podłoże: próchniczne, wilgotne, dobrze spulchnione, głębokie, roślina niewrażliwa na skład chemiczny podłoża.

Nawadnianie: umiarkowane.

Nawożenie: według własnego uznania, gatunek azotolubny.

Zastosowanie:

Zielarstwo: roślina lecznicza [4]

Zielarstwo: roślina przyprawowa

Zielarstwo: roślina wykorzystywana w lecznictwie ludowym [2]

Zielarstwo:

Surowiec zielarski:

Ziele czosnaczka pospolitego - Herba Alliariae [2]

Zbiór surowca zielarskiego:

Tuż przed południem, surowiec nie powinien być mokry w czasie zbioru.

Informacje dotyczące surowca zielarskiego:

.

Skład chemiczny surowca zielarskiego:

Glikozyd gorczyczny izotiocyjaninowy - synigryna, olej gorczycowy i czosnkowy, flawonoid (alliarozyd) [2].

Działanie surowca zielarskiego:

W lecznictwie ludowym czosnaczek stosowany był wewnętrznie jako środek przeciwrobaczy i przeciwskurczowy, zewnętrznie jako środek na wrzody [2].

Ciekawostki:

Dawniej stosowany był na ropiejące rany i wrzody.

Czasami zamiast czosnku można użyć bulwek czosnaczku, a nasiona tłuczone mogą zastępować plaster gorczyczny [3].

Zdjęcia:

czosnaczek pospolity Alliaria petiolata Czosnaczek pospolity Alliaria petiolata

Czosnaczek i pokrzywa

Czosnaczek pospolity kwiatostan

Czosnaczek pospolity Alliaria petiolata Czosnaczek pospolity Alliaria petiolata

Czosnaczek pospolity

Czosnaczek pospolity

Odmiany i gatunki pokrewne:

miniaturka czosnekCzosnek pospolity - Allium sativum L. - roślina o podobnym smaku i zapachu oraz lecznicza, cebulki (ząbki) czosnku używane są w kuchni jako specyficzna przyprawa
Źródło:
  1. Cincura F., Ferakova V., i inni. 1985. Pospolite rośliny środkowej Europy. PZWL, Warszawa.
  2. Mowszowicz J. 1985. Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa: 221.
  3. Rostafiński J., Seidl O. 1962. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
  4. Stożek K. 2008. Rośliny i Zwierzęta. Włochy. Grafica Veneta S.p.A. (Dodatek do Gazety Wyborczej)
  5. Doświadczenia i obserwacje własne: Aleksander Skrzyński
Menu :