Nazwa gatunkowa: Kalina koralowa - Viburnum opulus L. [2,3]
Rodzina: Piżmaczkowate - Adoxaceae [3], dawniej Przewiertniowate - Caprifoliaceae [2]
Morfologia:
|
|
Kalina koralowa 'Roseum' |
Wysokość: 1,5-3 m [2], do 4 m [4].
Kwiaty: białe [1],4, zebrane w podbaldachach [2,4] o średnicy do 10 cm. Kwiatostany składają się z dwóch grup kwiatów: płonnych (często dekoracyjnych) na brzegu i płodnych wewnątrz [4]. Niektóre odmiany kaliny, jak odmiana 'Roseum', posiadają kwiatostany składające się wyłącznie z kwiatów płonnych [4]. Kwiaty zapylane są przez muchy [2]. Kielich drobny, 5 działkowy, korona; promienista, składająca się z 5 zrośniętych płatków. Pręcików w kwiecie jest pięć, natomiast słupek jest tylko jeden [4].
Owoce: pestkowce zawierające po jednym nasionie [4].
Łodyga: naga, w zimie przybiera barwę jasnoszarą [4].
Liście: z wierzchu nagie, ustawione naprzeciwlegle, pojedyncze, szeroko-jajowate, długości 5-12 cm,szerokości 3-9 cm, [4], w zarysie dłoniasto-klapowane [1] (3-5 klap [4]), brzegiem grubo i nierównomiernie ząbkowa [4] omszone po dolnej stronie liści [1]. Ogonki liściowe z bruzdkami oraz pokryte są w kilku miejscach tarczowatymi gruczołkami [4]. Liście na jesień przebariwają sie na czerwony kolor [4].
Nasiona: pestka gładka, spłaszczona [4].
Korzenie:
Biologia:
Typ/forma życiowa rośliny: roślina zdrewniała - krzew[1].
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, zimująca w naszym klimacie.
Kwitnienie: maj-czerwiec (V-VI) [2,4].
Owocowanie: owoce dojrzewają we wrześniu (IX) [4].
Rozmnażanie: generatywne poprzez nasiona, które wymagają stratyfikacji przez 1-2 lat, wegetatywnie poprzez sadzonki i szczepienie [4].
Ekologia.
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny: Europa, Ameryka Północna, środkowo-zachodnia Azja [1], Afryka Północna [4]. Występuje dziko na całym terenie Polski 4.
Siedliska: lasy, zarośla [1,2], nad wodami [2].
Uprawa
Stanowisko: słoneczne, jednak kaliny znoszą znoszą lekkie ocienienie [4]
Podłoże: żyzne, wilgotne, ale kalina radzi sobie dobrze i na słabszych podłożach [4].
Nawadnianie:
Nawożenie:
Kalina koralowa jest dość odporna na warunki miejskie [4]
Szkodniki: mszyca i szarynka kalinówka. Okazuje się, że wymienione szkodniki potrafią całkowicie zniszczyć krzew, dlatego zaleca się stosowanie specjalnych środków owadobójczych [4]
Zastosowanie:
- Zielarstwo: roślina lecznicza [2]
- Dendrologia; tereny zieleni - gatunek sadzony w parkach, zadrzewienia krajobrazowe, zieleń osiedlowa [4]
- Szkółkarstwo: roślina ozdobna (krzew o ozdobnych kwiatach i liściach przebarwiających się na jesień na kolor czerwony) [1,4].
Zielarstwo
Surowiec leczniczy:
Kora kaliny koralowej - Cortex Viburni opuli [1].
Zbiór surowca:
Termin zbioru: wiosna, przed rozwojem liści kiedy kora łatwo odchodzi od pędów.
Surowiec suszy się w suszarniach lub w pomieszczeniach gdzie jest ciepłe, suche powietrze i cień [1].
Informacje dotyczące surowca:
Wygląd surowca: surowiec ma postać rurek lub płaskich rynienek. Powierzchnia zewnętrzna jest chropowata, popękana podłużnie i nieregularnie, ze srebrzystobłonkowatą złuszczającą się skórką (w młodszych kawałkach kory) lub korkiem rozdzielającym się i ukazującym głębszą zieloną tkankę. Wewnętrzna powierzchnia jest żółtawobrunatna lub zielonkawa. Przełam, w części środkowej włóknisty [1].
Zapach słaby, swoisty, smak gorzki, lekko ściągający [1].
Surowiec opisany był FP IV [1].
Surowiec zawiera:
Glikozyd (wiburnina), garbniki [1]
Działanie surowca:
Kora kaliny działa uspokajająco i ściągająco. Stosowana jest w postaci odwarów w krwawieniach macicznych, w okresie przekwitania [1].
Ciekawostki:
Kwiaty i owoce kaliny również są zbierane, jednak nie mają farmakopealnego zastosowania. [1]
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Kalina koralowa 'Aureum' Viburnum opulus'Aureum' - odmiana złocista, wiosną liście zabarwione na brązowo, później - złocistożółte, odmianę tą zaleca się sadzić w słonecznych miejscach [4] | |
| Kalina koralowa 'Nanum' Viburnum opulus'Nanum' - odmiana karłowa, wys.do 50 cm, z drobnymi liści i gęsto ułożonymi gałązkami, odmiana, która nie zakwita [4] | |
| Kalina koralowa 'Roseum' Viburnum opulus'Roseum' syn. 'Sterile' - odmiana płonna, "buldeneż", - odmiana wyhodowana w Polsce i znana na całym Świecie dzięki swojej wyjątkowej dekoracyjności, kwiatostany "pełne", kuliste, zwisają, kwiaty koloru białego, kwitnie wyjątkowo obficie i wcześnie - już w maju, odmiana rozmnażana z sadzonek zielnych i z odkładów [4] | |
 | Pęcherznica kalinolistna Physocarpus opulifolius (L.) Maxim. - rozłożysty, duży krzew, kwitnie na biało w czerwcu |
 | Pęcherznica kalinolistna 'Diabolo' Physocarpus opulifolius 'Diabolo' |
 | Jaśminowiec panieński Philadelphus xvirginalis Rehder - Obszerny krzew kwitnący na biało, kwiaty pachnące |
- Walewski W. . Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Rostafiński J. Siedl O. . Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
- Viburnum opulus L. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=35270 (dostęp 27.3.2015)
-
Bugała W.. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL, Warszawa.