Nazwa gatunkowa: Cząber ogrodowy - Satureja hortensis L.
Rodzina: Jasnotowate - Lamiaceae
Morfologia
Wysokość: 20-60 cm.
Kwiaty: drobne koloru różowego, jasnofioletowego lub białego.
Owoce: rozłupnia.
Łodyga: silnie rozgałęziona.
Liście: wąsko-lancetowate.
Nasiona:
Korzenie:
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna.
Pokrój: roślina zielna.
Kwitnienie: lipiec październik (VII-X).
Rozmnażanie: generatywnie poprzez siew nasion.
Ekologia:
Pochodzenie: wschodnie rejony Morza Śródziemnego i Morza Czarnego
Zasięg terytorialny:
Siedliska:
Uprawa:
Stanowisko:
Podłoże: .
Nawadnianie:
Nawożenie:
Cząber można uprawiać w ogrodzie, w doniczkach lub na balkonach.
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Herba saturejae.
Zbiór surowca zielarskiego:
Zbiera się podczas kwitnienia rośliny, ścina się nisko nad ziemią. Później wiąże się w pęczki i suszy w suchym i ciemnym miejscu. Temperatura suszenia nie powinna przekroczyć 35°C.
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Ziele posiada przyjemny zapach i pikantny korzenny smak.
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
- Olejki eteryczne 2% (karwakrol, cymol, borneol, cyneol, pinen)
- garbniki
- śluzy
- żywice
Działanie surowca zielarskiego:
Lekkie działanie obstrukcyjne, wiatropędne. Stosowany w celu pozbycia się pasożytów jelit, jako lek rozkurczowy oraz do kąpieli wzmacniających.
Cząber wykorzystuje się do herbatek leczniczych, nalewek. Z surowca można otrzymać olejek eteryczny - Oleum saturejae.
Przyprawa:
Jako przyprawy cząbru używa się w małej ilości. Używa się świeżych lub suszonych liści. Nie należy kruszyć cząbru ponieważ gorzknieje. Cząbru używamy na koniec przygotowywania potrawy bez jego gotowania. Do przyprawiania fasoli i innych strączkowych, potraw z grzybów (zwyjątkiem pieczarek), sałatki mięsne i ziemniaczane, gotowane ryby, smażone śledzie, zupy rybne, majonezy, farsze, steki, kotlety, kiełbasy, pieczone ziemniaki, ogórki kwaszone, warzywa w occie, kalafiory, kiszoną kapustę, rogout z mięsa, potrawy z sera, grzanki i słone pieczywo.
- Sedo A. Krejca J. 1987. Rośliny źródłem przypraw. PWRiL, Warszawa.