Nazwa gatunkowa: Rozchodnik okazały - Sedum spectabile Boreau [4-6]
Inne nazwy: Hylotelephium spectabile (Boraeu) H. Ohba [4,5] (obecna, poprawna nazwa)
Angielska nazwa: Ice plant [5],
Rodzina: Gruboszowate - Crassulaceae [4-6]
Morfologia
|
|
Rozchodnik okazały jesień |
Wysokość: 40-60 cm [zb. 5,6].
Szerokość: rozchodnik zajmuje powierzchnię ok. 50 cm [zb. 5,6].
Pokrój: średniej wielkości kępiasta bylina [5,6].
Kwiaty: koloru różowego, gwiazdkowate, średnicy ok 1.3 cm, zebrane są w gęste, płaskie, groniaste kwiatostany, które mają 15.2 cm średnicy. Kwiatostany znajdują się na szczytach łodyg ponad liśćmi [6]. Kwiaty są samopylne, ale mogą być zapylane są przez owady. Kwiaty są atrakcyjne dla trzmieli i motyli. Kwiaty rozchodników wydzielają słodki, miodowy zapach [5]. Przed zakwitnięciem kwiatostany rozchodnika przypominają kwiatostany brokułu [6].
Owoce: .
Łodyga: zielona lub zaróżowiona, wzniesiona, zgrubiała, charakterystyczna dla roślin z rodziny gruboszowatych (mięsista, krucha), słabo rozdzielona [6].
Liście: duże, koloru seledynowo-zielonego, mięsiste, owalne, brzegiem tępo ząbkowane [6], płaskie, . Na powierzchni liści znajduje się siny nalot woskowy []. Liście ustawione są na pędach naprzeciwlegle lub skrętolegle [6]
Nasiona: Nasiona dojrzewają od października do listopada [5], zabarwione są na brązowo [6]
Kłącze:
Korzenie:
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, zimująca w Polsce.
Typ/forma życiowa rośliny: roślina zielna, bylina [5,6].
Kwitnienie: lato, sierpień - wrzesień - październik (VIII-X)[5].
Rozmnażanie: generatywnie poprzez siew nasion [5], wegetatywnie poprzez podział roślin (karp korzeniowych), sadzonki [6] i pąki.
Ekologia
Pochodzenie:Chiny, Korea[6]
Zasięg terytorialny:Wschodnia Azja (Chiny, Korea, []
Siedliska:doliny, urwiska, zbocza,[]
Uprawa
Stanowisko: słoneczne, suche [5,6], toleruje niewielkie zacienienie [6]
Podłoże: dowolne, rozchodnik może rosnąć na glebach od lekkich do ciężkich (piaszczyste do gliniaste), ale najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych i mało zasobnych. [5].
Nawadnianie: dostateczne, rozchodnik jak większość roślin z rodziny gruboszowatych jest odporny na suszę [5,6]
Mrozoodporność: wytrzymuje spadek temperatury powietrza do -20°C, rozchodnik nie jest w pełni mrozoodporny, ale jest w stanie przezimować w glebie pod przykryciem [5]
Rozstawa przy sadzeniu: 20-30 cm, Przy rozstawie 30 cm można uzyskać efekt okrywający, przypominający kwietne dywany [5]
Rozmnażanie: siew nasion, podział roślin i sadzonkowanie. Nasiona wysiewa się do tac wypełnionych przepuszczalnym podłożem i ustawia w miejscu z dostępem do słońca. Podłoże, w którym kiełkują nasiona rozchodnika powinno być stale wilgotne. Gdy siewki podrosną, przesadza się je miejsce stałe, jeszcze podczas lata, w przeciwnym wypadku siewki przenosi się do zimnego inspektu, w którym powinny spędzić zimę. Po przezimowaniu młode rozchodniki wysadza się na miejsce stałe na początku lata.[5]
Podział roślin i kęp rozchodnika jest dobrym sposobem rozmnażania i można go wykonać o każdej porze roku, a najlepiej wiosną lub latem [5]
Rozchodnika można rozmnażać także przez sadzonki. Sadzonki sporządza się z odcinków łodyg, lub liści o każdej porze roku [5]
Rozchodnik należy do roślin gruntowych łatwych w uprawie, posiada niewielkie wymagania uprawowe i w dodatku nie przeszkadza im bliska obecność innych roślin, trawy i chwastów [5]. Jest ciekawą rośliną w ogrodzie, gdyż posiada ładny pokrój, żywo wybarwione liście i kwitnie latem, aż do jesieni. Wraz z nadejściem mrozów nadziemne części rozchodnika zamierają [6] Przed zimą należy zabezpieczyć rozchodniki przed mrozem poprzez przysypanie ich liśćmi, słomą, lub przykrycie ich tkaniną.
Roślina o bardzo dużej odporności na suszę. Z kilkuletnich zasuszonych okazów zielnikowych czasami udaje się rozmnożyć roślinę.
Zastosowanie
Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna; gruntowa, na skarpy, ogrody skalne, balkony, kwiat cięty, suche miejsca, groby, rabaty bylinowe, rabaty skalne i jako roślina okrywająca [zb. 5,6].
Ciekawostki
Liście rozchodnika są jadalne. Można je spożywać na surowo lub po przyrządzeniu. Liście w smaku są śluzowate i lekko słodkawe. Rozchodnik jest używany w celach leczniczych. Nie wiadomo jakich dokładnie części rośliny się używa, ale rozchodnik wykazuje działanie przeciwzapalne, oczyszczające, pobudzające wydzielanie śliny [5]
Zdjęcia:
|
|
Rozchodnik okazały |
|
|
Rozchodnik okazały |
|
|
Rozchodnik okazały |
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Rozchodnik okazały 'Autumn Joy' Sedum spectabile 'Autumn Joy' = 'Herbstfreude' - odmiana o kwiatach różowych, posiada większe liście oraz kwiaty i kwitnie trochę później niż inne odmiany, odmiana powstała z krzyżówki s. telephium i s.spectabile [6] | |
| Rozchodnik okazały 'Brilliant' Sedum spectabile 'Brilliant' - odmiana o kwiatach jasnoróżowych i ciemnoróżowe pylniki oraz słupki [6] | |
| Rozchodnik okazały 'Carmen' Sedum spectabile 'Carmen' - odmiana o kwiatach różowoczerwonych [6] | |
| Rozchodnik okazały 'Iceberg' Sedum spectabile 'Iceberg' - odmiana o kwiatach białych [6] | |
| Rozchodnik okazały 'Meteor' Sedum spectabile 'Meteor' - odmiana o kwiatach czerwonych [6] | |
| Rozchodnik okazały 'Stardust' Sedum spectabile 'Stardust' - odmiana o kwiatach srebrno-różowych [6] | |
| Rozchodnik biały Sedum album | |
| Rozchodnik biały Sedum album 'Murale' - odmiana o białych kwiatach | |
| Rozchodnik himalajski Sedum eversii | |
| Rozchodnik kamczacki Sedum kamtschaticum | |
| Rozchodnik kaukaski Sedum spurium - wys 15 cm., płożący się | |
| Rozchodnik ostry Sedum acre - podczas kwitnienia tworzy żółte poduszki, roślina lecznicza [3] | |
| Rozchodnik wielki Sedum telephium - roślina lecznicza [3] | |
| Rojnik górski Sempervivum montanum | |
| Rojnik murowy Sempervivum tectorum | |
| Rojnik pajęczy Sempervivum arachnoideum |
- Grzegory J. . Ogród przy domu. PWRiL, Warszawa.
- Kiljańska I. (Red.) . Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa.
- Lewkowicz-Mosiej T. . Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
- Hylotelephium spectabile. ITIS. Protokół dostępu: https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=565231#null (dostęp 15.1.2017)
- Sedum spectabile - Boreau.. PFAF. Protokół dostępu: http://www.pfaf.org/User/Plant.aspx?LatinName=Sedum+spectabile (dostęp 15.1.2017)
- Sedum spectabile. Floridata Plant Encyclopedia. Protokół dostępu: http://floridata.com/Plants/Crassulaceae/Sedum%20spectabile/604 (dostęp 15.1.2017)