Nazwa gatunkowa: Ruta zwyczajna - Ruta graveolens L. [1,3]
Rodzina: Rutowate - Rutaceae [1-3]
Morfologia
Wysokość: [] .
Pokrój krzaczasty[2].
Kwiaty: zwykle obupłciowe, pieciokrotne lub czterokrotne. Płatki korony bez frędzli (cecha odróżniająca od R.chalepensis), wolne (nie zrośnięte ze sobą), barwy zielono-żółtej, szerokie i zakapturzone na szczycie (chochelkowate). Brzeg płatków korony może być falisty i ząbkowany. [2].
Owoce: brunatna torebka [3], okrągła, sucha, twarda, 4- lub 5-tępo klapowana na szczycie [].
Łodyga: naga, wiotka, sinozielona, osiąga wysokość około 1 metra [2], u podstawy drewniejąca [3].
Liście: zimozielone, jednak w polskim klimacie górna cześć rośliny wraz z liśćmi zamiera na zimę. Liście są ułożone względem siebie skrętolegle, złożone, podwójnie- lub potrójniepiarzaste. Listki są w zarysie podłużnie jajowate. [2].
Nasiona: []
Kłącze: []
Korzenie: []
Inne cechy: cała roślina pokryta jest niebieskim, woskowym nalotem [3]. Na powierzchni rośliny nie powinny występować włoski, szczególnie na łodydze i liściach. Ruta chalepensis L. ma podobną budowę do ruty zwyczajnej. [2]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [2,3].
Typ/forma życiowa rośliny: bylina, roślina zielna lub krzewinka, podkrzew [zb.2,3].
Kwitnienie: [].
Owocowanie: [].
Rozmnażanie: [].
Ekologia
Pochodzenie:[]
Zasięg terytorialny:ruta występuje powszechnie w krajach o umiarkowanym klimacie [2]. Ruta jest często spotykana w stanie naturalnym na wybrzeżach Morza Śródziemnego [3]
Siedliska:[]
Ruta uprawiana jest na plantacjach w wielu krajach, między innymi w Indiach [2,3]
Taksonomia
Ruta zwyczajna bywa mylona z innym gatunkiem - Euphorbia dracunculoides [2]
Uprawa
Stanowisko: słoneczne, osłonięte[]
Podłoże: dowolne, średnio zwięzłe[]
Nawadnianie: umiarkowane[]
Nawożenie: []
Rozmnażanie: poprzez nasiona[]
Mrozoodporność: []
Zastosowanie
- Kwiaciarstwo: roślina ozdobna [2]
- Zielarstwo: roślina lecznicza
- Zielarstwo: lecznictwo ludowe
- Zielarstwo:roślina o właściwościach bakteriobójczych
- Zielarstwo:roślina barwierska
- Homeopatia [2]
Zielarstwo:
Surowiec zielarski:
Liście ruty Folium Rutae [3]
Ziele ruty Herba Rutae [3]
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Surowiec ma przyjemny zapach, barwę szarozieloną. Zwykle w surowcu znajdują się liście i części łodyg. W surowcu dostępnym na rynku można znaleźć też owoce i kwiaty ruty. Części łodyg w surowcu mogą osiągać do 15 cm długości i 5 mm grubości. Wysuszone łodygi mają barwę łagodnie zieloną i są białe w środku, są zmarszczone lub spłaszczone. Liście są kruche i zwykle w postaci rozdrobnionej, łagodnie zielone lub szarawe, cienkie, z niewielkimi ciemnozielonymi kropkami na całej powierzchni. Wysuszone listki z łatwością oddzielają się od liści. Płatki kwiatów są matowe lub ciemnożółte. Owoce mają stępione klapy [2].
W Indiach zaobserwowano problem niepoprawnego identyfikowania surowca. Surowiec zielarski pochodzący od Ruta graveolens, pochodził przeważnie od pokrewnego gatunku - Ruta chalepensis [2]
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
W części nadziemnej ruty znajdują się [2,3]:
- flawonoidy (rutozyd)
- alkaloidy(alkaloidy furanochinolowe - dyktamina i fagoryna, cholinowe - graweolina, akrydynowe - rutakrydon)
- kumaryny, furanokumaryny
- olejek eteryczny
Korzeń ruty [2]:
- flawonoidy
- alkaloidy
- kumaryny
Działanie surowca zielarskiego:
Czytając wiele opisów ruty można mieć wrażenie, że jest to roślina 'o podwójnej naturze'. Z jednej strony ruta opisywana jest jako roślina silnie trująca, a z drugiej jako roślina pomagająca w leczeniu wielu dolegliwości.
Zawarte w rucie flawonoidy, alkaloidy i olejek działają rozluźniająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i układu moczowego, pomagając tym samym w złagodzeniu lub zniwelowaniu bólu. Dodatkowo zostają pobudzone ruchy robaczkowe jelit, a także zostaje usprawniony przepływ żółci do jelit i opróżnianie woreczka żółciowego. [3].
Po zażyciu preparatów zawierających rutę obserwuje się zwiększone wydalanie moczu, lekkie obniżenie ciśnienia krwi, usprawnione krążenie obwodowe [3].
Flawonoidy, głównie rutyna, działają uszczelniająco na ściany naczyń krwionośnych, jednocześnie poprawiając ich elastyczność. Flawonoidy zwiększają także odporność naczyń włosowatych i tętniczek, powodując ich kurczenie się, przez co zapobiegają też przenikaniu przez nie na zewnątrz krwinek i osocza. Rutyna działa odtruwająco na organizm oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowej ilości wapnia i jodu w organizmie [3]
Rutę podaje się w stanach skurczowych jelit, dróg żółciowych, zatrzymaniu się żółci, bólach brzucha, i nadmiernych wzdęciach. Preparaty zawierające rutę usprawniają pracę wątroby i pomagają w wydzielaniu żółci [3]
Czasami ruta stosowana jest jako środek uspokajający, przy nerwicach wegetatywnych, migrenie i przy bolesnych miesiączkach [3]
Leki/Suplementy/Mieszanki:
Ruta używana jest w mieszankach Ayurveda, Unani .
Przetworzony surowiec zielarski:
Z Ruty otrzymuje się olejek (Rue, Rue oil, Sadab, Satab) [2]
Zastrzeżenia:
Przyjmowanie zwiększonej dawki ruty może powodować niekontrolowane skurcze macicy, obfitsze krwawienie podczas miesiączki, a także do poronienia w ciąży. Po spożyciu nieodpowiedniej dawki ruty może wystąpić u przyjmującego światłowstręt. Dotykanie ruty przez osoby o wrażliwej skórze lub uczulone może powodować powstawanie pęcherzy naskórnych i oparzeń [3]
Ciekawostki:
Ruta w starożytnej Grecji oraz Rzymie była cenioną rośliną [2].
Do niedawna w Polsce rutę sadzono w ogrodach wiejskich jako roślinę obrzędową na uroczystości weselne [2].
- Ruta graveolens. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=29002 (dostęp 21.8.2016)
- Kannan R., Babu U. V. Identity and pharmacognosy of Ruta graveolens Linn. NCBI. Protokół dostępu: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3733200/ (dostęp 16.2.2016)
- Lewkowicz-Mosiej T. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa: 248.