Nazwa gatunkowa: Sumak octowiec - Rhus typhina L. [1,2]
Angielska nazwa: stag's horn sumach, green-flowered sumach [3]
Inne nazwy:
Rodzina: Nanerczowate - Anacardiaceae [1,2]
Morfologia
|
|
Sumak octowiec Kraków, Mistrzejowice, 2.6.2019 |
Wysokość: 4-8 m [3].
Pokrój: krzew lub nieduże drzewo o regularnej, prawie kulistej koronie [1] .
Kwiaty: niewielkie, 5-krotne. Kwiaty żeńskie z początku zielonkawe, rozwijają się w lecie, wyrastają na końcach pędów w formie gęstych kolbowatych, czerwonobrunatnych wiech. Kwiaty męskie zebrane są w luźne wiechy [1].
Owoce: owocostany wyrastające na żeńskich okazach są wyjątkowo ciekawe i dekoracyjne. Owocami są małe, kuliste lub płaskie pestkowce, z purpurowo-brązowymi włoskami. Owoce zebrane są w wyprostowane, gęste kolbowate owocostany, które pozostają na roślinie aż do następnego lata [1].
Łodyga/Pędy/Pień: Młode pędy sumaka są grube, sztywne, owłosione. Wewnątrz pędów znajduje się szeroki, brązowy, wyraźny rdzeń. Pędy po przełamaniu wydzielają aromatyczny sok mleczny. Pączki schowane są u podstawy ogonków liściowych [1].
Liście: liście ułożone są skrętolegle na pędach względem siebie, pierzaste, złożone z 5-13 par listków, długości 20-40 cm, z owłosioną osią. Listki są kształtu jajowato-lancetowatego, po brzegu równo piłkowane, od górnej powierzchni nagie, od dolnej sine i owłosione przy nerwach. W stronę wierzchołka listki są równomiernie zaostrzone, u nasady są zaokrąglone. Listki boczne są siedzące (bezogonkowe), natomiast listek szczytowy jest osadzony na ogonku. [1].
Nasiona: []
Kłącze: []
Korzenie: sumak octowiec charakteryzuje się płytkim i słabym systemem korzeniowym. Sumak wydaje dużo odrośli korzeniowych, które znacznie ułatwiają jego rozmnażanie i rozprzestrzenianie się [1]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [1], zimująca na zewnątrz pomieszczeń w polskich warunkach klimatycznych.
Typ rośliny: roślina zdrewniała - krzew lub drzewo [1].
Kwitnienie: lato czerwiec (VI)[1].
Pienność: roślina dwupienna, czyli występują osobniki męskie z kwiatami męskimi i osobniki żeńskie z kwiatami żeńskimi. Na jednej roślinie nie mogą być oba rodzaje kwiatów[1].
Owocowanie: lato-koniec lata[].
Rozmnażanie:generatywnie - poprzez nasiona oraz wegetatywnie - poprzez podział kłączy i korzeni [1].
Ekologia
Pochodzenie: []
Zasięg terytorialny: Wschodnie rejony Ameryki Północnej (od Quebec i Ontario do Georgia, Indiana i Iowa) []
Siedliska:suche, kamieniste gleby [1]
Sumak octowiec uważany jest za roślinę inwazyjną []
Uprawa
Stanowisko: sumaki są roślinami światłożądnymi, więc wymagają stałego dostępu do światła słonecznego [1]
Podłoże: brak specjalnych wymagań. Sumaki mogą rosnąć nawet na jałowych, piaszczystych, kamienistych glebach. Gleby dla sumaka powinny być przepuszczalne i ciepłe. Sumaki dobrze znoszą zasadowy odczyn gleby oraz średnie jej zasolenie [1]
Nawadnianie: niewielkie. Sumak octowiec jest bardzo odporny na suszę [1]
Nawożenie: []
Rozmnażanie: sumaka z powodzeniem można rozmnażać z nasion, które należy poddać zabiegowi stratyfikacji (przechowaniu w niskiej temperaturze) przez okres zimy. Równie dobrym i skutecznym sposobem rozmnażania sumaka są sadzonki korzeniowe lub podział odrośli korzeniowych, które łatwo się przyjmują. [1]
Mrozoodporność: bardzo duża [1]
Sumak octowiec to roślina, która odznacza się wysoką odpornością na niekorzystne warunki takie, jak mróz, słaba gleba, susza, czy zanieczyszczenie powietrza pyłami. Dzięki takiej odporności sumak jest w stanie urosnąć w miejscach, gdzie inne rośliny sobie nie radzą. Dobrze czuje się w miastach i na terenach zdegradowanych, opuszczonych. W dodatku sumak cechuje się szybkim wzrostem i może stanowić zagrożenie dla rodzimych roślin. [1].
Po wycięciu krzewu lub drzewa sumaka, sumak wydaje liczne odrośla korzeniowe, dlatego należy starannie usunąc całą roślinę, łącznie z systemem korzeniowym [1]
Zastosowanie
- Szkółkarstwo: roślin ozdobnych: parki, zieleń osiedlowa, przydroża. Do sadzenia w grupach i pojedynczo [1]
- Pszczelarstwo: Roślina miododajna - kwiaty są wyjątkowo miododajne [1]
- Rekultywacja bardzo zdegradowanych terenów, przy czym rekulttywacja musi być przeprowadzona w kontrolowany sposób, gdyż sumak jest bardzo inwazyjną rośliną. Gleby silnie zdegradowane, hałdy itd. [1]
Zdjęcia:
|
|
Sumak octowiec Pokrój Kraków, Mistrzejowice, 2.6.2019 |
|
|
Sumak octowiec Pokrój Kraków, Teren AWF, 1.6.2019 |
|
|
Sumak octowiec Męski osobnik podczas kwitnienia Kraków, Mistrzejowice, 20.6.2019 |
|
|
Sumak octowiec Kwiatostan męski Kraków, Mistrzejowice, 20.6.2019 |
|
|
Sumak octowiec Kwiaty męskie Kraków, Mistrzejowice, 20.6.2019 |
|
|
Sumak octowiec Pszczoła miodna podczas zbierania nektaru i pyłku Kraków, Mistrzejowice, 20.6.2019 |
|
|
Sumak octowiec Kwiatostan na okazie żeńskim Kraków, Mistrzejowice, 25.6.2019 |
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Miniaturka | Nazwa rośliny |
|---|---|
| Sumak octowiec 'Bailtiger' Rhus typhina 'Bailtiger' = 'Tiger Eyes'[1] | |
| Sumak octowiec 'Dissecta' Rhus typhina 'Dissecta' - odmiana strzępolistna, charakteryzuje się słabszym wzrostem od gatunku oraz posiada rozpostartą koronę. Odmiana ta ma ciekawe, pierzasto wcinane liście, które dodatkowo przebarwiają się jesienią na kolor pomarańczowo-czerwony [1] | |
| Sumak octowiec 'Laciniata' Rhus typhina 'Laciniata'[1] | |
| Sumak octowiec 'Radiance' Rhus typhina 'Radiance' = 'Sinrus'[1] | |
| Sumak octowiec 'Sinrus' Rhus typhina 'Sinrus' = 'Radiance'[1] | |
| Sumak octowiec 'Tiger Eyes' Rhus typhina 'Tiger Eyes' = 'Bailtiger'[1] | |
| Sumak garbarski Rhus coriaria L. - roślina przyprawowa, przyprawę o kwaskowatym (cytrynowym) smaku uzyskuje się ze zmielonych, wysuszonych owoców. Występuje na obszarze Południowo-Zachodniej Azji i Morza Śródziemnego | |
| Sumak jadowity Rhus toxidonedron L. - dość toksyczny gatunek, podobny pod względem morfologii do sumaka pnącego, jednak nie wytwarza korzeni czepnych na pędach. Liście bardzo ładnie przebarwiają się jesienią [1] | |
| Sumak pnący Rhus radicans L. [1] | |
| Sumak szkarłatny Rhus glabra L. [1] | |
| Bożodrzew gruczołowaty Ailanthus altissima (Mill.) Swingle - roślina (drzewo) podobna |
- Bugała W. 1991. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL, Warszawa 410,411.
- Rhus typhina. ITIS. Protokół dostępu: https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=28777#null (dostęp 16.10.2016)
- Rhus typhina. RHS Online. Protokół dostępu: https://www.rhs.org.uk/Plants/20902/Rhus-typhina/Details (dostęp 31.10.2016)
