Nazwa gatunkowa: Głowienka pospolita - Prunella vulgaris L. [1,2]
Rodzina: Jasnotowate - Lamiaceae [2], także Wargowe Labiateae [3]
Morfologia
Wysokość: 5-30 cm.
Kwiaty: barwy niebiesko-fioletowej [1,3] lub rzadziej białej [3], zebrane w gęste, szczytowe kwiatostany [1]. Kwiaty wyrastają w kątach liści przykwiatowych po 6 sztuk w niby okółkach. Korona 2 krotnie dłuższa od kielicha [1], składa się z dwóch warg. Kielich jest pokryty zielonymi lub brunatnymi włoskami.
Owoce: niewielkie rozłupki o ciemnej barwie [1,3].
Łodyga: pędy kwiatonośne nagie lub owłosione, wzniesione, rozgałęzione u podstawie [1]. Łodygi z kwiatami są w przekroju czterokanciaste. Łodygi są zabarwione na zielono lub czerwono, są także pokryte włoskami [3]
Liście: jajowato-podługowate z ogonkami [1], ustawione naprzeciwlegle względem siebie. Brzeg blaszki liściowej jest cały lub lekko karbowany, natomiast na powierzchni blaszki widać wyraźnie nerwy. 'Liście pod kwiatostanem są niemal siedzące, liście w górnej części łodygi są mają skrócone ogonki. Liście znajdujące się bezpośrednio pod kwiatostanem klasyfikowane są do podsadek [3]
Nasiona:
Kłącze: o małej średnicy, pełzające. Z kłącza wyrasta wiele łodyg. Z kolei u podstawy z kątów liściowych wyrastają płożące się łodygi, które mogą się ukorzeniać [3]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia.
Pokrój: bylina [1,3], chamefit [3].
Kwitnienie: od maja do października (V-X) [3].
Rozmnażanie: wegetatywnie poprzez podział .
Ekologia
Pochodzenie: Stany Zjednoczone, Kanada [2]
Zasięg terytorialny: Alaska, Hawaje, Kanada, Stany Zjednoczone [2]. Głowienka wyrasta na terenach, na których występuje klimat oceaniczny, z reguły od niżu aż po położenia górskie. Głowienkę można spotkać na półnaturalnych i sztucznych łąkach i pastwiskach należących do klasy Molinio-Arrhenathereta [3]
Siedliska: łąki, zarośla, przydroża, widne lasy, pastwiska [zb. 1,3]
Głowienka preferuje gleby o wysokiej zasobności w składniki mineralne [3]
Uprawa
Głowienka poprzez częste koszenie łąk, silnie się rozrasta tworząc darń [3].
Zastosowanie
- Zielarstwo: roślina lecznicza [1,3]
- Zielarstwo: lecznictwo ludowe
Zielarstwo:
Niegdyś głowienka wykorzystywana była do leczenia stanów zapalnych dróg oddechowych oraz przy chorobach oczu. Dzisiaj mało kto wykorzystuje głowienkę w celach leczniczych [3], sporadycznie używana jest do płukania gardła [1]
- Stożek K. 2008. Rośliny i Zwierzęta. Włochy. Grafica Veneta S.p.A. (Dodatek do Gazety Wyborczej)
- Prunella vulgaris. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=32381 (dostęp 30.10.2015)
- Cincura F., Ferakova V., Majovsky J., Somsak L., Zaborsky J., 1990. Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa: 246.
