Nazwa gatunkowa: Świerk biały - Picea alba (Moench) Voss. [1,2]
Inne nazwy:
Rodzina: Sosnowate - Pinaceae [1,2]
Morfologia
Wysokość: do 30 m. W Polsce świerki białe osiągają niższą wysokość [1]
Pokrój Pokrój korony jest stożkowaty, regularny. U młodych osobników gałęzie boczne są wzniesione, jednakże u starszych osobników boczne gałęzie mogą opadać, przez co pokrój traci na regularności [1].
Kwiaty: żeńskie; w postaci szyszeczek, przed dojrzeniem jasnozielone, po dojrzeniu jasnobrązowe, wyrastają pojedynczo na końcach zeszłorocznych gałęzi, najczęściej w górnej części korony drzewa, u nasady złożone z wieńca łusek zachodzących na siebie w sposób dachówkowaty. Szyszki są wydłużone, zwisające, cylindryczne, długości 3,5-6 cm i średnicy 2 cm. Szyszki dojrzewają w tym samym roku, w którym nastąpiło kwitnienie. Łuski szyszek są jajowato-klinowate, całobrzegie. Szyszki po dojrzeniu nie ulegają nagłemu rozsypaniu się i opadają z drzewa podczas jesieni lub zimy. Najwięcej szyszek wydają starsze, ponad 20-letnie okazy [1].
Owoce: .
Łodyga/Pień/Pędy: Pień prosty, wzniesiony. Pędy odchodzące od pnia zebrane są w okółkach. Kora koloru szaro-brązowego, ma tendencję do złuszczania się w postaci niewielkich płatów. Młode pędy są nagie, szare z niebieskawym nalotem. U osobników rosnących samotnie gałęzie z pierwszych rzędów pozostają, przez co drzewo zachowuje stożkowaty, regularny kształt. Powierzchnia pędów jest zwykle koloru czerwono-brązowego, przy czym może być naga lub owłosiona, bruzdowana i szorstka (szczególnie po uschnięciu i opadnięciu igieł) [1].
Liście: Liście przekształcone są w igły, które w przekroju są romboidalne. Charakterystyczną cechą igieł, dzięki której można odróżnić świerka od innych drzew iglastych, jest ich ostre i twarde zakończenie. Igły posiadają barwę sinozieloną, osiągają długość 10-18 mm. Po roztarciu igieł uwalnia się nieprzyjemny, intensywny zapach. Na igłach pojawiają się także jaśniejsze paski z aparatami szparkowymi. Igły na wyrastają spiralnie wokół gałązek. Pączki nie są pokryte żywicą. Przy szczytowym pączku na pędzie występują również pączki boczne w liczbie 2-5 sztuk. [1].
Nasiona: ze skrzydełkami [1]
Korzenie:
Inne cechy: gatunek jest dość zmienny, a także posiada wiele ciekawych odmian [1]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, zimująca w polskich warunkach [1] .
Typ rośliny: drzewo [1].
Kwitnienie: kwiecień-maj (IV-V)[1].
Pienność: roślina jednopienna [1].
Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona, wegetatywnie poprzez sadzonki [1].
Ekologia
Pochodzenie: Ameryka Północna, Kanada [2].
Zasięg terytorialny: Ameryka Północna (Labrador, Alaska, Montana, Minnesota, Nowy Jork) od tundry kanadyjskiej aż do prerii na południu. Świerk pojawia się w lasach aż do wysokości 1500 m n.p.m.[1].
Siedliska: lasy świerkowe, lasy mieszane z P. nigra, P. rubra, Abies balsamea, Larix laricina, Populus tremuloides, Betula papyrifera [1].
Uprawa
Stanowisko:
Podłoże: żyzne, gliniaste, mogą rosnąć również na skalistym podłożu. Świerki są dość wymagające w stosunku do podłoża. Świerki posiadają wysoką tolerancję na gleby kwaśne. Na glebach zbyt wilgotnych świerki wykształcają zbyt płytki system korzeniowy i mogą ulegać wyleganiu [1].
Nawadnianie: dobre, chociaż znacznie lepiej znoszą mrozy niż susze. Świerki lubią umiarkowaną wilgotność podłoża oraz powietrze o wysokiej wilgotności [1]
Nawożenie:
Mrozoodporność: dobra [1]
Świerki są mało wrażliwe na wysadzanie na miejsce stałe do wieku 5-7 lat, po tym okresie nie zaleca się ich przesadzania [1].
Świerki podobnie jak jodły nie lubią zanieczyszczonego powietrza, dlatego nie należy sadzić świerków przy zakładach przemysłowych i szlaków komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu [1]
Zastosowanie
- Dendrologia; tereny zieleni - Świerk jest jednym z najpopularniejszych gatunków sadzonych w parkach i zieleńcach.[1]
- Szkółkarstwo ozdobne [1]
- Przemysł celulozowo-papierniczy [1]
- Przemysł budowniczy [1]
- Choinka, drzewko świąteczne
- Roślina stosowana na żywopłoty [1]
- Ochrona szlaków komunikacyjnych przed śniegiem [1]
Ciekawostki:
W Europie świerk biały pojawił się dopiero na początku XVIII wieku.
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
Świerk biały odmiana zachodnia Picea alba var. albertiana Fitschen, syn. P. albertiana (S. Br.) Sarg.[1] | |
Świerk biały 'Conica' Picea glauca 'Conica' | |
Świerk biały 'Conica Nana' Picea glauca 'Conica Nana' | |
Świerk biały 'Echiniformis' Picea glauca 'Echiniformis' | |
Świerk biały 'Laurin' Picea glauca 'Laurin' | |
Świerk pospolity Picea abies (L.) Karst. [1] | |
Świerk gruboigłowy Picea asperata Mast. [1] | |
Świerk syberyjski Picea obovata (Loud.) Ledeb. [1] | |
Świerk kaukaski Picea orientalis (L.) Link [1] | |
Świerk dwubarwny Picea alcockiana (Veitch et Lindl.) Carr [1] | |
Świerk czarny Picea nigra (Aiton) Link. [1] |
- Bugała W. 1991. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL, Warszawa.
- Picea alba. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=183295 (dostęp 24.3.2015)