Nazwa gatunkowa: Muszkatołowiec korzenny - Myristica fragrans Houtt.
Inne nazwy: Muszkat, Muszkatołowiec wonny, Gałka muszkatołowa - przyprawa
Rodzina: Muszkatołowcowate - Myristicaceae.
Morfologia:
Wysokość: do 20 m.
Kwiaty: kwitnie cały rok.
Owoce: przypominają brzoskwinie, po dojrzeniu otwierają się.
Łodyga: .
Liście: .
Nasiona: stanowią przyprawę - gałkę muszkatołową. Osnówka nasion służy również jako przyprawa i nazywana jest kwiatem muszkatołowym, choć z botanicznego punktu widzenia nie jest kwiatem.
Korzenie:
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, żyje ponad 100 lat.
Pokrój: okazałe wieczniezielone drzewo, tworzy dużą stożkowatą koronę.
Pienność: roślina dwupienna.
Kwitnienie:.
Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona.
Ekologia:
Pochodzenie: Wyspy Moluckie, Indonezja - wyspy Jawa, Borneo, Sumatra.
Zasięg terytorialny: Brazylia, Indie Zachodnie, Afryka.
Siedliska:
Roślina uprawiania w rejonach tropikalnych: na wyspach Jawa, Sumatra, Cejlon, Indie, Pakistan.
Zastosowanie
- Zielarstwo: Roślina przyprawowa
- Zielarstwo: Roślina lecznicza
- Przemysł alkoholowy
- Przemysł spożywczy
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Nasienie muszkatołowca - Semen Myristicae, synonim gałka muszkatołowa, Nux moschata.
Chrząstkowato-mięsista osnówka nasienia nazywana kwiatem muszkatołowym, z której wytwarza się przyprawę.
Zbiór surowca zielarskiego:
Zbiór dokonywany jest na plantacjach tej rośliny. Zbierane są owoce, które dojrzały. Nasiona obierane są z mięsistych osłonek i suszone na słońcu. Po wysuszeniu nasiona obłupuje się z okryw nasiennych i wydostaje jądra nasienne z osnówkami. Czasem jądra moczy się w mleku wapiennym, aby zabezpieczyć je przed owadami i pleśnią, po czym ponownie suszy.
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Surowiec powinien zawierać co najmniej 5% olejku eterycznego.
Gałka muszkatołowa ma kształt jajowaty, średnicę 20-30 mm. Powierzchnia matowa, niejednolita, koloru żółtobrunatnego lub białawego (jeśli gałka bielona była wapnem). Zapach surowca jest aromatyczny, silny, smak gorzkawo-palący, korzenny, bardzo długo utrzymujący się.
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
- olejek eteryczny (pinen, geraniol, eugenol, linalol, kamfen)
- tłuszcz (40%)
- skrobia
- pektyny
- mirystycyna
- barwniki
Działanie surowca zielarskiego:
Stosowany jako substancja zapachowa przy produkcji leków. Dawniej stosowany jako lek żołądkowy, pobudzający trawienie i łaknienie.
Surowiec zielarski jako przyprawa:
Gałka muszkatołowa używana jest do przyprawiania czekoladowych kremów, budyniów, słodyczy, ciast wigilijnych, kompotu z gruszek, pieczonych jabłek, śliwek i moreli. Gałka muszkatołowa używana jest do robienia potraw mięsnych,w tym także rybnych. Niektóre osoby dodają jej do zup, bulionów, pasztetów, sznycli po wiedeńsku.
Kwiat muszkatołowy można dodawać do tych samych potraw co gałkę.
Zastrzeżenia:
Mirystycyna zawarta w nasionach działa silnie narkotycznie i wywołuje halucynacje. Gałkę muszkatołową należy używać z umiarem.
- Walewski W. 1985. Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Sedo A. Krejca J. 1987. Rośliny źródłem przypraw. PWRiL, Warszawa.