Nazwa gatunkowa: Połonicznik nagi - Herniaria glabra L. [1-3]
Rodzina: Goździkowate - Caryophyllaceae [1-3]
Morfologia:
Wysokość: 5-20 cm [2].
Pokrój: niska, niepozorna, płożąca się roślina zielna [3].
Kwiaty: koloru żółtawozielonego, na krótkich szypułkach, skupione po kilka (2-12) w kłębkowatych kwiatostanach [1,3]. Kwiatostany wyrastają w pachwinach liści [1], są wielkości główki szpilki [3].
Owoce: jednonasienny orzeszek [3].
Łodyga: grubości około 2 mm [1], długości do 15 cm, silnie rozgałęziona, płożąca się, gładka[3].
Liście: ulistnienie w dolnej części łodygi jest naprzeciwległe [1,3], natomiast w wyższych partiach łodygi jest skrętoległe [3]. Liście są jasnozielone, drobne, prawie siedzące, eliptyczne, posiadają błoniaste przylistki [zb. 1,3].
Nasiona:
Korzenie:
Inne cechy: Po wysuszeniu ziele połonicznika pachnie kumaryną (sianem), podobnie jak tomka wonna [2]
Biologia:
Długość życia rośliny: jednoletnia, dwuletnia lub roślina wieloletnia [zbiorcze 1,2].
Typ/forma życiowa rośliny: roślina jednoroczna, dwuletnia lub bylina [zb. 1-3].
Kwitnienie: czerwiec - październik (VI-X) [1], lipiec - październik (VII-X) [2].
Owocowanie: czerwiec - jesień [3].
Rozmnażanie: generatywnie, poprzez nasiona.
Ekologia:
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny: północna Afryka, Azja, Europa [1,3]. W Polsce połonicznik występuje głównie na terenach nizinnych [3]
Siedliska: piaszczyste, suche, słoneczne stanowiska, przydroża, nieużytki, ugory, [zb. 1-3].
Zastosowanie:
Zielarstwo: Roślina lecznicza [2,3], połonicznika można stosować także u dzieci.
Zielarstwo:
Surowiec zielarski:
Ziele połonicznika - Herba Herniariae [1,3]
Zbiór surowca zielarskiego:
Termin zbioru: Ziele połonicznika zbiera się podczas jego kwitnienia, od czerwca do października (VI-X) [zb. 1,3].
Ziele zbiera się w okresie kwitnienia i suszy w przewiewnym miejscu.
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Zapach ziela jest przyjemny - słabo kumarynowy [1], zapach suszonego siana., drapiący, lekko słonawy [3].
Surowiec opisany był w FP IV. W surowcu może wystąpić mała ilość ziela połonicznika kosmatego [1].
Surowiec nie powinien zawierać zdrewniałych części rośliny [3]
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Ziele połonicznika: [zb. 1,3]
- związki saponinowe (herniaryna)
- związki flawonoidowe
- hydroksykumaryny
- fenolokwasy
- garbniki
- olejek eteryczny
- składniki mineralne
Działanie surowca zielarskiego:
Ziele połonicznika po zażyciu wykazuje działanie słabo moczopędne, przy czym wzmaga wydalanie jonów chlorkowych, sodowych oraz mocznika i pomaga w dezynfekcji dróg moczowych. Ziele połonicznika może przyczynić się do rozpuszczenia kamieni moczanowych [3]. Połonicznik podaje się czasem w celu poprawienia trawienia [zb. 1].
Połonicznika używa się w leczeniu chorób dróg moczowych (stany zapalne pęcherza, miedniczek nerkowych, bolesnym parciu na mocz i skąpomoczu), problemach związanych z kamicą moczanową [3].
Forma stosowania:
Napar z połonicznika przyrządza się z 1/2 łyżeczki surowca, którą zalewamy szklanką wrzątku. Napar należy pić między posiłkami. Napar można pić profilaktycznie przeciwko kamicy [3].
Zastrzeżenia:
Ziele połonicznika nie powinno się używac przy ostrym nieżycie żołądka, ostrym zapaleniu kłębków nerwowych i przy obecnej krwi w moczu [3]
Leki/Suplementy/Mieszanki [1,3]:
- Amionin - drażetki
- Fitolizyna - pasta
- Folium Uvae ursi - mieszanka ziołowa zawierająca ziele połonicznika, stosowana jako lek moczopędny.
- Folium Vitis idaeae - mieszanka ziołowa zawierająca ziele połonicznika, stosowana jako lek moczopędny.
- Urosan - Species diureticae, mieszanka ziołowa
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Miniaturka | Nazwa rośliny |
|---|---|
| Rdest ptasi Polygonum aviculare L. - roślina lecznicza | |
 | Koniczyna drobnogłówkowa Trifolium dubium Sibith. - chwast trawników |
- Walewski W. 1985. Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Rostafiński J. Siedl O. 1962. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
- Olechnowicz-Stępień W., Lamer-Zarawska E. 1989. Rośliny lecznicze stosowane u dzieci. PZWL, Warszawa:145-147.
