Nazwa gatunkowa: Figowiec benjamiński - Ficus benjamina L. [1-3]
Inne nazwy:
Rodzina: Morwowate - Moraceae [2,3]
Morfologia
|
|
Figowiec benjamiński pokrój |
Wysokość: w uprawie doniczkowej przeważnie osiągają od 60 do 300 cm wysokości, w rodzimych rejonach figowce benjamińskie osiągają 15-30 metrów [3] .
Pokrój: drzewo z gęstą, rozpostartą koroną[3].
Kwiaty: Na figowcach mogą pojawić się 3 rodzaje kwiatów: męskie, wydłużone żeńskie, skrócone żeńskie, które nazywane są kulkowymi kwiatami. Kwiaty zapylane są przez specyficzne osy, które wyspecjalizowane są do zapylania konkretnego gatunku figowca. Osy składają jaja w żeńskich kwiatach, jednocześnie zapylając je. Dorastające, bezskrzydłe osy męskiego rodzaju wewnątrz fig zapładniają osy żeńskie, po czym wydostają się z kwiatów i udają w celu zapładniania uskrzydlonych os żeńskich. Żeńskie osy dorastają w kwiatach, odżywiają się pyłkiem, po dojrzeniu wylatują z kwiatów. Kwiaty figowca odgrywają bardzo ważną rolę w życiu gatunku tych os.[3] .
Owoce: pomarańczowo-czerwone figi [3].
Łodyga/Pień/Gałęzie: łodyga jest zdrewniała i silnie rozgałęziona. Pędy szczytowe przeginają się ku gruntowi [1]. Pień może mieć średnicę od 30 do 60 cm [3]
Liście: błyszczące z wierzchu, skórzaste [1], zimozielone [3] .
Nasiona:
Kłącze:
Korzenie: figowiec benjamiński posiada korzenie powietrzne, które z czasem docierają do ziemi i ukorzeniają się. Po ukorzenieniu się fikusy rosną znacznie lepiej. System korzeniowy figowca jest dość obszerny i może zagłuszać wzrost innych roślin [3].
Inne cechy: z uciętych części rośliny wydobywa się mlecznobiały sok [3]. Młode rośliny w stanie naturalnym występują w postaci epifitów, czyli niepasożytniczych roślin rosnących na pniach i pędach innych roślin, nie mających bezpośredniego kontaktu z glebą [3].
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [3].
Typ rośliny: drzewo, epifit [3].
Kwitnienie: .
Rozmnażanie: generatywnie poprzez siew nasion, wegetatywne poprzez sadzonkowanie [3].
Ekologia
Pochodzenie: Północne Indie [1]
Zasięg terytorialny: Wschodnia Azja (Chiny, Indie, Nepal, Mjanma, Tajlandia, Kambodża, Laos, Wietnam, Malezja, Indonezja, Filipiny, Nowa Gwinea, Australia, Wyspy na Pacyfiku) [3].
Siedliska: miejsca w pobliżu rzek i zbiorników wodnych, lasy mieszane w pobliżu chińskich wiosek [3]
Na niektórych pacyficznych wyspach figowiec benjamiński uważany jest za roślinę inwazyjną, ze względu na swój szybki wzrost i bardzo szybko rozprzestrzeniający się system korzeniowy [3].
Figowiec benjamiński używany jest jako roślina pionierska, służąca do zalesiana zdegradowanych terenów. Figowiec daje schronienie ptakom oraz nietoperzom w swej gęstej koronie [3]
Uprawa:
Stanowisko: w uprawie doniczkowej najlepsze są miejsca z rozproszonym światłem; stanowiska np. za firankami, zazdrostkami na południowych oknach. Okna wschodnie i zachodnie też się nadają dla uprawy fikusa. Na silnym słońcu fikusom żółkną liście, a u odmian pstrolistnych pojawiają się brązowe plamy [1]. Fikusy benjamińśkie w naturalnym środowisku rosną w pełnym słońcu i w lekkim zacienieniu. Nie zaleca się zmiany stanowiska, gdyż fikusy źle reagują na zmiany oświetlenia i gubią liście [3]
Podłoże: próchniczne, przepuszczalne, najlepsza jest mieszanka gliny, torfu i piasku w stosunku 1:1:1, o odczynie obojętnym [1], podłoże powinno być żyzne i umiarkowanie wilgotne [3].
Nawadnianie: średnie, fikusy dość dobrze znoszą przesuszanie. W trakcie lata zaleca się dość obfite podlewanie [1].
Nawożenie: średnie, co dwa tygodnie zasilać słabymi roztworami nawozów [1].
Mrozoodporność: brak. Figowiec benjamiński jest w stanie przeżyć tylko niewielkie i łagodne spadki temperatury [3].
Temperatura w czasie uprawy: w zimie 12-15 °C. Istnieje możliwość przezimowania fikusów (bez odmian pstrolistnych) w temperaturze 8-10 °C, jednak należy wtedy znacznie ograniczyć podlewanie [1]
Uprawa nie różni się prawie od uprawy figowca sprężystego, z tą różnicą, że figowiec benjamiński ma znacznie mniejsze wymagania [1].
Rozmnażanie: do rozmnażania fikusa używa się wierzchołkowych sadzonek, które łatwo wypuszczają korzenie po miesiącu. Podczas rozmnażania nie trzeba używać podgrzewanego podłoża. Przy ukorzenianiu trzeba sadzonki oczyścić z soku mlecznego [1].
Figowiec benjamiński lubi wilgoć w podłożu, a także zraszanie liści.
Odmiany o pstrych liściach ukorzeniają się znacznie trudniej od typowej formy.
Oprócz dekoracyjnych walorów, fikus posiada także niewielkie wymagania i jest dość łatwy w uprawie dla początkujących ogrodników.
Figowce benjamińskie ( w tym odmiany) czasami dorastają do pokaźnych rozmiarów w sprzyjających warunkach. Do zalet tego gatunku należy doliczyć sporą ilość odmian oraz łatwy sposób rozmnażania.
Zastosowanie:
- Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna doniczkowa, do pomieszczeń [1], na parapety, stoliki, biurka. Fikusy benjamińskie w uprawie domowej są niewielkimi drzewami o dekoracyjnych liściach i pokroju [1]. W krajach tropikalnych i subtropikalnych figowce są bardzo często sadzone jako rośliny ozdobne, często pełnią funkcję drzew alejowych, ocieniających, a także stosowane są jako cięte żywopłoty [3]
- Zielarstwo: lecznictwo ludowe [3]
- Stolarstwo: z figowca można pozyskać drewno, które posiada wystarczającą wytrzymałość do użycia przy tymczasowych konstrukcjach[3]
- Przemysł włókienniczy: wewnętrzną część kory (łyko?) można użyć do wyrobu włókien. Sznur wykonany z łyka figowca posiada dobrą wytrzymałość [3]
- Roślina pionierska: Figowce wykorzystywane są do rekultywacji i zalesiania terenów w Tajlandii [3]
- Roślina dostarczająca lateksu, który zawiera: 30% kauczuku i 59% rezyny (resyny) [3]
- Drewno figowca ma pewną wartość opałową i używane jest do palenia w piecu [3]
Zielarstwo:
Surowiec zielarski:
Kora korzeni [3]
Korzenie [3]
Liście figowca gotowane w oleju [3]
Utarte liście wraz z korą figowca [3]
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Kora figowca: [3]
- taniny 4.2%
Działanie surowca zielarskiego:
Gotowane liście używa się przy stłuczeniach i obrzękach. Soku figowca stosuje się przy problemach z wątrobą, natomiast utartych liści z korą używa się przy okładach na reumatyczne bóle głowy [3].
Sok wydobywający się z różnych części figowca zawiera: [3]
- furokumaryny (psoralen)
- ficyna
Zastrzeżenia:
Sok z figowca może powodować zaczerwienie i podrażnienie skóry, które po krótkiej chwili zwykle zanika [3]
Zdjęcia:
|
|
|
Figowiec benjamiński |
Figowiec benjamiński - kora |
Odmiany i gatunki pokrewne:
| Miniaturka | Opis |
|---|---|
 |
Figowiec benjamiński 'Barok' - Ficus benjamina 'Barok' - małe pozwijane liście |
| Figowiec benjamiński 'Golden Monique' - Ficus benjamina 'Golden Monique' - seledynowe sektorialne liście z pofałdowanymi brzegami | |
| Figowiec benjamiński 'Golden Princess' - Ficus benjamina 'Golden Princess' - pstrolistna odmiana, na liściach znajdują się zielono-żółte obrzeżenia [1] | |
| Figowiec benjamiński 'Hawai' - Ficus benjamina 'Hawai' - pstrolistna odmiana, na liściach znajdują się biało-żółte wzory [1] | |
 |
Figowiec benjamiński 'Margarita' - Ficus benjamina 'Margarita' - pstre seledynowe liście |
 |
Figowiec benjamiński 'Variegata' - Ficus benjamina 'Variegata' - pstre liście |
 |
Figowiec benjamiński 'Starlight' - Ficus benjamina 'Starlight' - pstre liście, biały kolor pokrywa większą powierzchnię liścia niż w przypadku kultywaru 'Variegata' |
| Figa - Ficus carica - jadalne owoce | |
| Figowiec indyjski - Ficus indica - Fikus podobny z wyglądu do fikusa benjamińskiego, liście wydłużone, drobne [1]. | |
 |
Figowiec lirolistny - Ficus lyrata |
| Figowiec różnolistny - Ficus diversifolia - Fikus podobny z wyglądu do fikusa benjamińskiego, liście tego fikusa są zróżnicowane pod względem wielkości [1]. | |
 |
Figowiec sprężysty - Ficus elastica - liście szerokie, ciemnozielone |
- Mynett K. 1990. Rośliny doniczkowe w mieszkaniu. Chemil, Warszawa.
- Ficus benjamina. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=19083 (dostęp 6.12.2015)
- Ficus benjamina. Tropical Useful Plants. Protokół dostępu: http://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Ficus+benjamina (dostęp 23.7.2016)
