Nazwa gatunkowa: Irga pozioma - Cotoneaster horizontalis Decne. [1,2]
Inne nazwy: Cotoneaster horizontalis var. wilsonii Havemeyer ex E.H. Wilson [1]
Rodzina: Różowate - Rosaceae [1,2]
Morfologia
Wysokość: 50-60 cm [2] .
Pokrój: niski krzew o pokładających się gałęziach [2]
Kwiaty: niewielkie, koloru białego lub różowawego. Działek kielicha i płatków korony w kwiecie jest 5. Pręcików 15-20. Kwiaty wyrastają pojedynczo lub po dwie sztuki w kątach liści [2].
Owoce: małe, zaokrąglone, barwy czerwonawej, średnicy 5 mm. Owoce po dojrzeniu pozostają przez dłuższy czas na krzewie, stanowiąc jednocześnie element dekoracyjny [2] .
Łodyga/Pień/Pędy: gałęzie boczne są ustawione w sposób regularny, na płasko, po dwóch stronach gałęzi głównych. Ustawienie gałęzi bocznych irgi można porówać do ustawienia ości u większości ryb.[2] .
Liście: ułożone na pędzie skrętolegle. Liście irgi są pojedyncze, z krótkim ogonkiem, mało elastyczne, kształtu jajowatego, średnicy 5-12 mm, z całym brzegiem blaszki liściowej (nie podzielona). Blaszka liściowa od wierzchu zazwyczaj jest ciemnozielona, natomiast od spodu jest jaśniejsza i może posiadać małą liczbę włosków. Liście mogą opadać na zimę lub częściowo pozostać na krzewie (to zależy od odmiany i klimatu). Liście irgii są dekoracyjne szczególnie w okresie jesienno-zimowym, podczas którego zmieniają swoją barwę na kolor czerwony lub pomarańczowy [2].
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, zimująca w grumncie w polskim klimacie.
Typ rośliny: roślina zdrewniała, krzew [2].
Kwitnienie: maj-czerwiec (V-VI) [2].
Owocowanie: lipiec-sierpień (VII-VIII), obfite [2].
Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona, wegetatywnie poprzez sadzonki[2]
Ekologia
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny: Stany Zjednoczone, Kanada [1], zachodnia część Chin [2]
Siedliska:
Uprawa
Stanowisko: słoneczne [2]
Podłoże: żyzne, próchniczne, zasobne w wapń, ciepłe [2].
Nawadnianie:
Nawożenie:
Mrozoodporność: wystarczająca, chociaż zdarza się, że w zimniejsze zimy irga może masowo przemarzać. Nie należy się tym martwić, ponieważ irga dość szybko się regeneruje [2]
Rozmnażanie: Irgę rozmnaża się z nasion, ale także poprzez sadzonki zielne. Nasiona irgi wymagają zastosowania procesu stratyfikacji (przemrożenia) przez ok. 3-4 miesiące. Najlepsze rezultaty daje stratyfikacja ciepło-chłodna, która polega na umieszczeniu nasion w wilgotnym piasku i w temperaturze 20-25°C przez okres 2-3 miesięcy. Następnie nasiona poddaje się stratyfikacji zimnej (temp. 3-5°C) przez okres 2-3 miesięcy. Proces stratyfikacji należy tak zaplanować, aby wysiać nasiona w kwietniu lub maju [2]
Irga bardzo dobrze się czuje w miejscach skalistych, skalniakach, gdzie ma wystarczającą ilość ciepła i słońca. U starszych osobników irgi nie zaleca się przesadzania i przycinania [2]
Należy zaznaczyć iż irga posiada wolny wzrost, dlatego nie warto wysadzać młodych roślin w trawnik i w miejscach zachwaszczonych, ponieważ młode krzewy mogą nie wytrzymać konkurencji z innymi roślinami [2]
Irgę mogą atakować mszyce, które powodują deformację liści i spowolniony wzrost. Zwalczać mszyce można preparatami na mszyce stosowanymi w sadownictwie [2]
Irga uważana jest za roślinę, która powinna być starannie pielęgnowana i doglądana [2]
Zastosowanie
- Roślina ozdobna; bardzo często sadzony krzew ozdobny w parkach, na zieleńcach, niskich murkach, przy ścianach, w ogrodach skalnych i ogrodach przydomowych [2]
- Dendrologia
- Szkółkarstwo ozdobne
- Pszczelarstwo: roślina miododajna [2]
Zdjęcia:
|
|
Irga pozioma |
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Irga pozioma odmiana drobnolistna Cotoneaster horizontalis var. perpusilla Schn. - słaby wzrost, gęste ulistnienie, brzeg l. lekko falisty [2] | |
| Irga pozioma 'Saxatilis' Cotoneaster horizontalis 'Saxatilis' - odmiana polecana do ogrodów skalnych, niski i słaby wzrost, ze szkółki H. A. Hesse w Weener [2] | |
| Irga pozioma 'Wilsonii' Cotoneaster horizontalis 'Wilsonii' - silniejszy wzrost, wys. 1-1.2 m, gąłęzie wyprostowane, owoce ciemniejsze opadające na jesień [2] | |
 | Irga Dammera 'Major' Cotoneaster dammeri 'Major' - niska krzewiasta roślina okrywowa |
 | Irga błyszcząca Cotoneaster lucidis Schltdl. |
- Cotoneaster horizontalis. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=501650 (dostęp 2.11.2015)
- Bugała W. 1991. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL, Warszawa: 327-329.
