Nazwa gatunkowa: Konopie siewne - Cannabis sativa L. [1,2,9]
Inne nazwy:
Angielska nazwa: Hemp
Rodzina: Konopiowate - Cannabaceae [1,2]
Morfologia
Wysokość: 30-150 cm [1] .
Łodyga: 50-150 cm, posiada przylegające włoski [9].
Pokrój wzniesiona roślina.
Kwiaty: u osobników męskich kwiaty mają okwiat pojedynczy, 4- lub 5-krotny. Pręcików w kwiecie 4, nadległe [1]. Kwiaty męskie zebrane są w wiechy na szczycie pędów [9]. U osobników żeńskich kwiaty nie posiadają okwiatu. Słupek podzielony z dwoma szyjkami [1]. Kwiaty żeńskie zebrane są w kątach liści [9] Kwiaty mogą być zapylane przy pomocy wiatru [1] .
Owoce: niewielki, kulisty orzech [9].
Liście: kształtu dłoniasto-3-7-siecznego, z lancetowatymi odcinkami, brzegiem grubo ząbkowane, szorstkie w dotyku [9].
Biologia
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna [1,9].
Typ rośliny: roślina zielna.
Kwitnienie: w literaturze wymieniane są dwa okresy kwitnienia: czerwiec-lipiec (VI-VII)[9], lipiec - sierpień (VII-VIII) [1] .
Pienność: roślina dwupienna [1,8], czasami jednopienna (zazwyczaj kultywary)[8].
Rozmnażanie: głównie generatywnie poprzez nasiona.
Ekologia
Pochodzenie: Azja Środkowa [1]
Zasięg terytorialny:
Siedliska: ogrody, pola, brzegi rzek [9]
Uprawy konopi mieściły się W USA, Australii, Kanady i we wschodniej Europie. Zachodnie kraje Europy, z wyjątkiem Francji, zaniechały produkcji konopi oraz rozwijania przemysłu włókienniczego opartego na konopi. Uprawy konopi i przetwórstwo włókien konopnych utrzymało się we wschodniej Europie (Związek Radziecki) i Chinach. Obecnie ze względu na korzyści jakie niesie uprawa konopi rozpatruje się przywrócenie uprawy i przetwórstwa włókien konopnych w Europie i na innych kontynentach. Po porzuceniu upraw część lokalnych kultywarów wymarła i trwają poszukiwania kultywarów odpowiednich dla potencjalnych regionów uprawowych [8]
Konopie są gatunkiem uprawianym, ale też często uciekają z pól i dziczeją [9]
Uprawa
Stanowisko: słoneczne, ciepłe
Podłoże: przepuszczalne.
Nawadnianie:
Nawożenie:
Zastosowanie
- Zielarstwo: roślina lecznicza
- Roślina przemysłowa: uprawiana w celu pozyskania włókna celulozowego i oleju [1,8,9]
- Izolator w hodowli innych roślin np. buraków
- Owoce konopi mogą być wartościowym pokarmem dla zwierząt (pokojowych, ptaków, itp.)
- Przemysł kosmetyczny: produkcja kremów i maści
- Produkcja lin, linek, uszczelnień
- Przemysł włókienniczy [9]
- Przemysł olejowy [9]
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Ziele konopi Herba Cannabis sativae [9]
Owoc konopi Fructus Cannabis sativae [9]
Zbiór surowca:
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Surowiec zawiera: [9]
olejki eteryczne (kanabinol, kanabidiol)
alkaloid (trygonelina)
żywice bogate we wspomniane wyżej olejki
Działanie i stosowanie surowca zielarskiego:
Leki/Suplementy/Mieszanki:
Działanie i stosowanie surowca zielarskiego:
Przetworzony surowiec
Olej z konopi Oleum Cannabis sativae [9]
Ciekawostki
Istnieje miejska legenda, o tym jak udało się zaszczepić konopie na korzeniu chmielu i odwrotnie - chmiel na korzeniu konopi, ponieważ oba gatunki pochodzą z tej samej rodziny i teoretycznie jest to możliwe, ale pozbawione sensu.
Gatunki pokrewne i rośliny podobne:
Konopie siewne odmiana indyjska Cannabis sativa ssp. idnica [1,2] - roślina lecznicza i odurzająca (narkotyk), pozyskuje się z niej haszysz [1] | |
Konopie ruderalne Cannabis ruderalis Janisch - gatunek pokrewny i dość podobny do C. sativa rośnie na zieleńcach, śmietniskach, gruzowiskach, przychaciach, trawnikach [9] | |
Chmiel zwyczajny Humulus lupulus L. [1] - roślina z rodziny konopiowatych, szyszki chmielowe używa się do przyprawiania piwa, ale także do leków uspokajających i regulujących gospodarkę hormonalną | |
Pokrzywa konopiolistna Urtica cannabina L. - pokrzywa o liściach podobnych do liści konopi, nie posiada właściwości narkotycznych, natomiast posiada działanie: moczopędne, krwiotwórcze, pobudzające trawienie[3] |
Odmiany konopi siewnej: [zb. 4-8]
Adzelvieši |
Altair - odmiana kanadyjska |
Alyssa - odmiana kanadyjska |
Angie - odmiana kanadyjska |
Anka - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.08% |
Antal |
Armanca |
Asso |
Austa SK |
Benico - odmiana polska, rejestracja 1985, jednopienna, ('Fibrimon 24' x 'Fibrimon 21), przeznaczenie: uprawa na włókno, średnia zawartość THC 0.34%, CBD 1.15%. Odmiana o bardzo dobrych parametrach dla przemysłu |
Bialobrzeskie - odmiana polska, rejestracja 1983, jednopienna, przeznaczenie: uprawa na włókno |
Białobrzeskie - odmiana polska |
CFX-1 - odmiana kanadyjska |
CFX-2 - odmiana kanadyjska |
CRS-1 - odmiana kanadyjska |
CS - odmiana włoska |
Canda - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.08% |
CanMa - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.11% |
Cannakomp |
Carma |
Carmagnola - odmiana włoska, rejestracja 1967, dwupienna, wyselekcjonowana w latach 60 |
Carmagnola Selezionata - patrz Carmagnola |
Carmaleonte |
Chamaeleon |
Carmen - odmiana kanadyjska |
Codimono |
Crag - odmiana kanadyjska |
CS - patrz Carmagnola |
D/83 - odmiana polska, hodowla rozwojowa , odmiana lokalna |
Dacia Secuieni |
Delores - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.05% |
Delta-405 - odmiana hiszpańska, odmiana nie do sprzedaży komercyjnej |
Delta-llosa - odmiana hiszpańska, odmiana nie do sprzedaży komercyjnej |
Deni - odmiana kanadyjska |
Denise |
Diana |
Dioica 88 |
Dneprovskaya 4 - odmiana rosyjska, dwupienna, |
Dneprovskaya Odnodomnaya 6 - odmiana rosyjska, rejestracja 1980, ('Szegedi 9' x 'Fibrimon 56') |
Dolnośląskie - odmiana polska, odmiana lokalna |
Earlina 8 FC |
Eletta Campana - odmiana włoska, dwupienna, przeznaczenie: uprawa na włókno |
Elite - odmiana z USA, dwupienna, przeznaczenie: uprawa na ziarno |
Epsilon 68 |
Ermakovskaya Mestnaya- uprawiana na małą skalę w rejonach Syberii, raczej niska włóknistość |
ESTA-1 - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.07% |
Fasamo - odmiana niemiecka |
Fedora 17 |
Fédora 19 - odmiana francuska, pochodzi od krzyżówki 'JUS 9' z 'Fibrimon 21' |
Fédrina 74 - odmiana francuska |
Felina 32 |
Felina 34 - odmiana francuska, pochodzi z krzyżówki 'Kompolti' i 'Fibrimon 24', następnie krzyżowanie wsteczne z 'Fibrimon 24' |
Férimo 12 |
Ferimon - odmiana francuska |
Ferimon 12 - odmiana francuska, odmiana na ziarno |
Fibramulta 151 - odmiana rumuńska, rejestracja 1965, odmiana dwupienna, ('ICAR 42-118' x 'Fibridia') |
Fibranova - odmiana włoska, dwupienna, przeznaczenie: uprawa na włókno, (‘Bredemann Eletta’ x ‘Carmagnola’) |
Fibrante |
Fibrida - odmiana niemiecka?, dwupienna |
Fibriko - odmiana węgierska, rejestracja 1989 |
Fibrimon - odmiana niemiecka, generalnie większość odmian konopi francuskich pochodzi od tej odmiany, jednopienna, odmiana włóknista |
Fibrimon 21 - odmiana francuska |
Fibrimon 24 - odmiana francuska, odmiana dwupienna |
Fibrimon 56 - odmiana francuska |
Fibrol |
Fibror 79 |
Finola - odmiana kanadyjska (Finlandia), średnia zawartość THC 0.12% |
Flajsmanova |
Fleischmann hemp, F-hemp - odmiana włoska |
Futura 75 |
Futura 77 |
Férimon |
Georgina - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.16% |
Glecia |
Gliana |
Glukhovskaja 10 |
Glyana - odmiana polska |
Grandi - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.12% |
GranMa - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.16% |
Havelländische - |
Henola -odmiana polska |
Helena -odmiana serbska, jednopienna, przeznaczenie: uprawa na ziarno |
ICAR 42-118 |
Irene - odmiana rumuńska, rejestracja 1995 |
Ivory |
Joey - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.04% |
JSO 14- patrz Yuzhnosozrevayushchaya Odnodomnaya 14 |
JSO 31- patrz Yuso-31 |
Judy - odmiana kanadyjska |
JUS 9 - odmiana rosyjska |
Jutta - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.14% |
Kastamonu - odmiana turecka |
Katani - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.12% |
KC Bonusz |
KC Dora |
KC Virtus |
KC Zuzana |
KCA Borana |
Kinai Egylaki - odmiana chińska, jednopienna |
Kinai Kétlaki - odmiana chińska, dwupienna |
Kinai Uniszex - |
Kompolti - odmiana węgierska, przeznaczenie: uprawa na włókno |
Kompolti hibrid TC - odmiana węgierska, rejestracja 1983, krzyżówka (Kinai Kétlaki x Kinai Egylaki) x Kompolti, połowa męskich i połowa żeńskich osobników w populacji |
Kompolti Sargaszaru, Sárgaszárú - odmiana węgierska, zarejestrowana w 1974, żółte łodygi, obecnie nieuprawiana |
Laura Secord - odmiana kanadyjska |
Lipko |
Lovrin 110 - odmiana rumuńska, rejestracja 1981, dwupienna, jako zastępstwo dla Fibramulta 151 |
Marcello |
Markant |
Martha - odmiana kanadyjska |
Monoica |
Novosadska konoplja - odmiana z terenów dawnej Jugosławii, stara odmiana wyhodowana około 1950 z rejestracją w 1989, uprawiana na niedużych areałach |
Odnodomnaja Bernburga - odmiana niemiecka?, jednopienna |
Pesnica |
Petera - odmiana kanadyjska |
Picolo - odmiana kanadyjska, średnia zawartość THC 0.10% |
Rajan |
Rastslaviska, Rastislavicke - odmiana z rejonów Czech i Słowacji, odmiana domniemana, nasiona ciężkie do zdobycia, THC 0.22%, CBD 1.83% (dość wysokie) |
Ratza |
Rudnik |
Rudolf Fleischmann - odmiana, od której pochodzi większość węgierskich odmian |
Quida - odmiana kanadyjska |
Santhica 23 |
Santhica 27 |
Santhica 70 |
Secuieni 1 - odmiana rumuńska, rejestracja 1984, ('Dneprovskaya 4' x 'Fibrimon') |
Secuieni Jubileu |
Schurigs - |
Silesia - odmiana kanadyjska |
Silistrenski - odmiana bułgarska |
Silvana |
Succesiv |
Superfibra |
Szarvasi |
Tiborszallasi |
Tisza |
Tygra - odmiana polska, jednopienna, przeznaczenie: uprawa na włókno i ziarno |
UC-RGM - odmiana kanadyjska |
Uniko B - odmiana węgierska, rejestracja, 1969, ('Kompolti' x 'Fibrimon 21') |
Uso-11 - patrz Zolotonoshskaya Yuzhnosozrevayushchaya Odnodomnaya 11 |
Uso-13 - patrz Zolotonoshskaya 13 |
Uso-14 - odmiana kanadyjska (Ukraina) |
Uso-31 - odmiana kanadyjska (Ukraina) |
Victoria - odmiana kanadyjska |
Villanova |
W-1 - odmiana polska |
Wielkopolskie - odmiana polska |
Wojko - odmiana polska |
X-59 - odmiana kanadyjska |
Yuso-11 - patrz Zolotonoshskaya Yuzhnosozrevayushchaya Odnodomnaya 11 |
Yuso-13 - patrz Zolotonoshskaya 13 |
Yuso-14 - patrz Yuzhnosozrevayushchaya Odnodomnaya 14 |
Yuso-16 - odmiana rosyjska, rejestracja 1980, pochodna od francuskiego kultywaru Fibrimon 56 |
Yuso-31 - odmiana rosyjska, rejestracja 1987, ('Glukhovskaja 10' x 'YUSO-1') |
Yuzhnaya Krasnodarskaya - odmiana rosyjska? |
Yuzhnosozrevayushchaya Odnodomnaya 14 - odmiana rosyjska, rejestracja 1980, dalsza krzyżówka Yuso-1 |
Yvonne - odmiana kanadyjska |
Zenica, Shenitsa - odmiana rosyjska, dwupienna, rejestracja 1990, nieznani przodkowie |
Zenit |
Zolotonosha 11 - odmiana kanadyjska (Ukraina) |
Zolotonosha 13 - patrz Zolotonoshskaya 13 |
Zolotonosha 15 - odmiana kanadyjska (Ukraina), Rosja, ('USO-11 x 'USO-13') |
Zolotonoshskaya Yuzhnosozrevayushchaya Odnodomnaya 11, Zolotonoshskaja 11, Zolotonosha 11 - odmiana rosyjska, rejestracja 1984 |
Zolotonoshskaya 13 - odmiana rosyjska, rejestracja 1986, ('YUSO-16' x 'Dneprovskaya Odnodomnaya 6') (Orlov et al., 1987) |
Nadmienić trzeba, że istnieją kultywary pozbawione THC [8]
-> Uprawa marihuany.
- Rostafiński J. Siedl O. . Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
- Cannabis sativa. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=19109 (dostęp 7.3.2016)
- Pokrzywa konopiolistna. Podlaski Ogród Botaniczny. Protokół dostępu: http://ogrod-koryciny.ziolowyzakatek.pl/?page_id=2094 (dostęp )
- Plant variety database - European Commission (v.3.0). http://ec.europa.eu. Protokół dostępu: http://ec.europa.eu/food/plant/plant_propagation_material/plant_variety_catalogues_databases/search/public/index.cfm?event=SearchVariety&ctl_type=A&species_id=240&variety_name=&listed_in=0&show_current=on&show_deleted (dostęp )
- Rejestr - odmiany w rejestrze. COBORU. Protokół dostępu: http://www.coboru.pl/Polska/Rejestr/odm_w_rej.aspx?kodgatunku=KOP (dostęp )
- CDA-approved certified hemp seed varieties | Morning Ag Clips. www.morningagclips.com. Protokół dostępu: https://www.morningagclips.com/cda-approved-certified-hemp-seed-varieties/ (dostęp )
- List of Approved Cultivars for the 2018 Growing Season: Industrial Hemp Varieties Approved for Commercial Production . Health Canada. Protokół dostępu: https://www.canada.ca/en/health-canada/services/drugs-medication/cannabis/producing-selling-hemp/commercial-licence/list-approved-cultivars-cannabis-sativa.html (dostęp )
- de Meijer E. Fibre hemp cultivars: A survey of origin, ancestry, availability and brief agronomic characteristics. HortaPharm B. V., Schinkelhavenkade 6, 1075 VS Amsterdam, The Netherlands. Protokół dostępu: http://www.internationalhempassociation.org/jiha/iha02207.html (dostęp )
- Mowszowicz J. . Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa.