Nazwa gatunkowa: Burak ćwikłowy - Beta vulgaris var. conditiva [1]
Inne nazwy: Burak czerwony
Rodzina: Komosowate - Chenopodiaceae, Szarłatowate - Amaranthaceae [1]
Morfologia
Wysokość: [] .
Pokrój [].
Kwiaty: jasnozielone, obupłciowe, prawie wyłącznie obcopylne (przedprątne), wiatropylne [n].
Owoce: owocostan kłębiki wielonasienne, wyjątek stanowi odmiana Patryk, która posiada kłębiki jednonasienne (nie trzeba robić tzw. przerywki w polu) [n].
Łodyga: [].
Liście: [].
Nasiona: []
Kłącze: []
Korzenie: silnie rozwinięty korzeń palowy, który w swej górnej części posiada zgrubienie - funkcja spichrzowa. Korzenie mogą mieć różny kształt, który zależy od warunków uprawy oraz od odmiany np. korzenie odmiany Egipski są spłaszczone. Inne kształty korzeni: kulistospłaszczony, kulisty, owalny, cylindryczny. Kształt głowy korzenia może być płaski, wypukły lub wydłużony. Powierzchnia korzeni buraków może być chropowata lub gładka (cecha zależna od odmiany). Korzenie mogą mieć różne wybarwienie miąższu; od jaskrawej czerwieni do fioletu. Najbardziej pożądane jest wybarwienie amarantowo-czerwone. []
Inne cechy: korzenie zawierają barwniki betaninę i betalainę. Spotykane jest zjawisko wybijania w pędy kwiatostanowe już w pierwszym roku uprawy - pośpiechowatość. Korzenie buraków mają tendencję do akumulowania azotynów i azotanów, szczególnie podczas nieodpowiedniej uprawy. Zbyt duża zawartość azotanów dyskwalifikuje korzenie do przetwórstwa wysokiej jakości[]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna lub dwuletnia.
Typ rośliny: roślina zielna, korzeniowa.
Kwitnienie: .
Rozmnażanie:generatywnie poprzez nasiona - kłębiki.
Uprawa
Stanowisko: słoneczne, buraki są roślinami światłolubnymi[n]
Podłoże: []
Nawadnianie: []
Nawożenie: buraki najlepiej jest uprawiać w 2 lub 3 roku po oborniku[n]
Rozmnażanie: buraki rozmnaża się poprzez siew. Nasiona-kłębiki kiełkują już przy 8°C, ale najlepiej rozwijają się w temperaturze 25-30°C[]
Mrozoodporność: wysoka[]
Temperatura uprawy: buraki najlepiej rosną w temperaturze 15-18°C. Obniżenie temperatury przez 3 do 5 tygodni do 5-9°C powoduje wybijanie buraków w pędy kwiatostanowe. Krótkie ochłodzenie nie powoduje pośpiechowatości [n]
Długość okresu wegetacji: zależy od warunków uprawy i odmiany, przeważnie od 90 do 120-130 dni [n]
Choroby: chwościk buraka [n]
Korzenie buraków powinny mieć niską zawartość azotynów i azotanów, natomiast pożądana jest wysoka zawartość cukrów prostych i barwników
Znaczenie gospodarcze
Buraki ćwikłowe przeznaczone są do konsumpcji przez ludzi jako cenne warzywo, zasobne w naturalne barwniki betaniny i betalainy. Z buraków ćwikłowych, dzięki zawartości wielu cennych składników odżywczych i barwników przyrządza się dania: barszcz czerwony i boćwinkę. Barwniki buraczane stanowią ważny produkt w przemyśle spożywczym.
Polska wyróżnia się na tle Europy pod względem produkcji buraków. Uprawy buraków ćwikłowych w Polsce stanowią 10% produkcji warzyw i uprawiane są na 20-23 tys. hektarach. Polak średnio rocznie spożywa ok. 12-13 kg buraków ćwikłowych w różnych postaciach.
Buraki na tle innych warzyw są łatwe w uprawie, plony są przewidywalne. Zbiór buraków można zmechanizować (nie wszystkie odmiany). Buraki bardzo dobrze się przechowują, a ze zbytem nie ma większego problemu, gdyż jest to cenna roślina dla przetwórstwa.
Zastosowanie
- Warzywnictwo: Roślina uprawna
- Zielarstwo: roślina barwierska
Zdjęcia:
|
|
Burak ćwikłowy |
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Miniaturka | Nazwa rośliny |
|---|---|
| Burak Beta vulgaris L. | |
| Burak ćwikłowy 'Egipski' Beta vulgaris var. conditiva 'Egipski' - korzenie mają spłaszczony kształt | |
| Burak ćwikłowy 'Patryk' Beta vulgaris var. conditiva 'Patryk' - owocostany jednonasienne, cenna odmiana, gdyż nie wymaga przerywki, tak jak większość odmian buraków |
- Beta vulgaris L.. ITIS. Protokół dostępu: https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=20681#null (dostęp 23.1.2017)
