Nazwa gatunkowa: Alpinia lekarska - Alpinia officinarum Hance [1,4]
Nazwa angielska: Galangal, Lesser galangal [1,4]
Nazwa francuska: Galanga official, Galanga de la Chine [1]
Nazwa niemiecka: Gagant [1]
Inne nazwy: Galangal [3], Galgant chiński, Alpinia galgant, Galanga, Kardamon dziki , Languas officinarum (Hance) Farw.[4]
Rodzina: Imbirowate - Zingiberaceae [4]
Morfologia:
Wysokość: do 2 m [3].
Kwiaty: zebrane w gronach (w wiechy [3]) na szczycie pędu. Koloru zielonobiałego, pachnące. Symetrii grzbiecistej.
Owoce: mięsista, jagoda o gorzkim smaku [3].
Nasiona: .
Łodyga: .
Liście: pochwiaste i zachodzące na siebie, lancetowate [3], przypominające trzcinę.
Korzenie: bulwiaste, rozgałęzione kłącze [3].
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [3].
Pokrój: bylina
Rozmnażanie: generatywnie przez nasiona.
Ekologia:
Pochodzenie: Tajlandia i południowe Chiny.
Zasięg terytorialny: Chiny: półwysep Lejczou (południowe Chiny) oraz wyspa Hainan, Indochiny, wschodnie wybrzeże Indii, południowa Japonia i Antyle.
Roślina uprawiana Japonii, Chinach, Indiach i na Antylach.
Zastosowanie:
- Zielarstwo: Roślina lecznicza.
- Zielarstwo: Roślina przyprawowa.
- Przemysł spożywczy - może być stosowana jako dodatek do octów.
- Przemysł alkoholowy - jako aromat w alkoholach.
- Przemysł farmaceutyczny - jako substancja aromatyzująca.
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Kłącze alpinii lekarskiej - Rhizoma Galangae, nazywane także kałganem.
Zbiór surowca zielarskiego:
Zbioru roślin dokonuje się po 10 latach uprawy. Oczyszczone kłącze, kroi się i suszy.
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Surowcem jest kilkuletnie kłącze. Kłącze jest barwy cynamonobrązowej i posiada silny korzenny zapach, który jest podobny do zapachu imbiru (cytrynowy aromat). Smak ostry, korzenny, piekący.
Surowiec zawiera:
- olejek eteryczny (cyneol, pinen, eugenol)
- związki fenolowe (alinina, galanganina), alpniol, galangol (*galganol)
- flawonoidy
- garbniki
- żywice
Działanie:
Pobudza i usprawnia trawienie, łagodzi bóle żołądka oraz pobudza apetyt. Forma stosowania: napary, wyciągi, wywary, nalewki.
Alpinia jest rośliną stosowaną w medycynie ludowej.
W Papui i innych krajach stosowana jest jako środek o działaniu psychodelicznym (stymulant), a także przy przeziębieniach i braku łaknienia [3].
Kulinaria:
Alpinia jako przyprawa:
Stosowana jest w formie sproszkowanej szczególnie w kuchni indyjskiej i indonezyjskiej. Ma bardzo podobne zastosowanie jak imbir [3]. Alpinią można przyprawiać pieczoną wołowinę, która stanie się delikatniejsza i smaczniejsza. Przyprawiać także możemy ziemniaki, potrawy z warzyw, gulasz, ryż, sosy, grzyby, sałatki i ryby. Alpinia jest niezbędną przyprawą w kuchni indyjskiej.
Ciekawostki:
W Europie pojawiła się w średniowieczu jako lek, który został spopularyzowany przez arabskich lekarzy. Dawniej z alpinii przyrządzany był olej. Kłącze alpinii używane jest jako dodatek do mieszanki przyprawowej curry.
Alpinia lekarska może zostać użyta jako psychodeliczny stymulant. Roślina ta wykorzystywana jest przy obrzędach Voodoo [3].
Odmiany i gatunki pokrewne:
- Alpinia galgant Alpinia galanga (L.) Willd. - W Japonii nasiona tego gatunku używane są jako przyprawa o nazwie "Dziki kardamon".
- Lewkowicz-Mosiej T. . Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
- Sedo A. Krejca J. . Rośliny źródłem przypraw. PWRiL, Warszawa.
- Trojan E. 2010. Przyprawy. AA s.c., Kraków.
- ITIS Standard Report Page: Alpinia officinarum. www.itis.gov. Protokół dostępu: https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=506514#null (dostęp )
