Nazwa gatunkowa: Łopian większy - Arctium lappa L. [3,4]
Angielska nazwa: Great burdock, edible burdock, beggar's buttons [4]
Inne nazwy:
Rodzina: Astrowate - Asteraceae [3,4], dawniej Złożone - Compositae [1]
Morfologia:
Wysokość: 1,5-2 m [z. 1,4].
Pokrój: duża, wzniesiona, dobrze rozgałęziona roślina zielna [4]
Kwiaty: koloru purpurowego. Przekwitające koszyczki posiadają czepne haczyki, ułatwiające rozsiewanie nasion przez zwierzęta i ludzi [1].
Owoce: .
Nasiona: .
Łodyga: wzniesiona, wyprostowana [1].
Liście: stosunkowo duże (40-50 cm x 15-20 cm), odziomkowe, nieregularnie pofalowane, kształtu sercowato-okrągławego, całobrzegie, zebrane w przyziemną rozetę, ustawione skrętolegle, górna powierzchnia naga, dolna powierzchnia pokryta jest włoskami. Ogonek liściowy długości 20-30 cm, przylistków brak[1,4].
Korzenie: walcowato-wrzecionowate, średnicy około 3 cm, barwa biaława lub szarobrunatna.
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina dwuletnia [1,2,4]
Typ/forma życiowa rośliny: roślina zielna
Kwitnienie: lato: lipiec - sierpień (VII-VIII) [1].
Rozmnażanie: generatywnie przez nasiona.
Ekologia:
Pochodzenie:Roślina rodzima[4]
Zasięg terytorialny: od Europy do Chin, Japonia. Introdukowana w Północnej Ameryce [z.1,4].
Siedliska: nieużytki, ugory, łąki, przydroża, rumowiska [1].
Roślina segetalna, ruderalna, chwast [4].
Roślina uprawiana w Japonii, Chinach, Wietnamie, Filipinach, Hawajach, Indonezji, Europie, Nowej Zelandii[4].
Zastosowanie:
Zielarstwo: Roślina lecznicza.
Warzywnictwo: roślina uprawiana ze względu na jadalne korzenie [4].
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Korzeń łopianu - Radix Bardanae, w tym także gatunków pokrewnych [1].
Zbiór surowca:
Zbiór korzeni z dwuletnich roślin przeprowadzamy wczesną wiosną (jesienią z jednoletnich okazów). Suszenie surowca przeprowadzamy w temperaturze pokojowej (20-25°C) [1].
Surowiec powinien być oczyszczony z ziemi i umyty. Suszenie pokrojonych korzeni przeprowadzamy w temperaturze 40-50°C [1].
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Korzeń w przełamie ma barwę białawo-szary, średnicę ok. 3 cm i ma strukturę drobnoziarnistą. Zapach słaby, nieprzyjemny, smak śluzowaty, słodkawy a potem gorzkawy [1].
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Korzenie [z. +,4]
- Związki poliacetylenowe
- inulina (polisacharyd, do 45%)
- olejki eteryczne
- żywice
- tłuszcze
- związki sterolowe
Działanie surowca zielarskiego:
Związki poliacetylenowe wykazują działanie bakterio- i grzybostatyczne, podobne do działania do antybiotyków [1].
Wewnętrznie: surowiec działa moczopędnie, pobudza przemianę materii, czynność wydzielniczą wątroby oraz pracę gruczołów potowych [1].
Zewnętrznie: w postaci naparów do okładów, stosowany w chorobach skóry - egzemy, świądy, zaczerwienienia [1].
Forma stosowania:
Napary, soki Succus Bardanae (zewnętrznie) [1]
Zastrzeżenia:
Surowiec nieopisany w FP [1].
Gatunki i odmiany pokrewne:
| Łopian mniejszy - Arctium minus (Hill) Bernh. - podobne właściwości lecznicze [1] | |
| Łopian pajęczynowaty - Arctium tomentosum Mill. - podobne właściwości lecznicze [1] | |
| Łopian pajęczynowaty - Arctium tomentosum Mill. - podobne właściwości lecznicze [1] | |
 | Słonecznik bulwiasty - Helianthus tuberosus Mill. - inaczej topinambur, podobnie jak łopian, słonecznik bulwiasty wytwarza podziemne organy bulwy, które zawierają dużo inuliny i są jadalne |
- Walewski W. . Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa: 78,79.
- Muszyński J. 1956. Roślinne leki ludowe. Ludowa Spółdzielnia wydawnicza, Warszawa: 86, 87.
- Arctium lappa. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=36545 (dostęp )
- Arctium lappa. Globinmed. Protokół dostępu: http://www.globinmed.com/index.php?option=com_content&view=article&id=105990:arctium-lappa-l&catid=286&Itemid=357#r1 (dostęp )