Nazwa gatunkowa: Jodła pospolita - Abies alba Mill. [1-4]

Inne nazwy: Abies pectinata (Lam.) DC. [2,4]

Rodzina: Sosnowate - Pinaceae [1-4]

Morfologia

Wysokość: 30-40 m [2].

Pokrój drzewo o stożkowatej koronie [2,4].

Kwiaty: Kwiaty jodły są rozdzielnopłciowe. Kwiaty męskie; zebrane w zwisające, jajowate, liczne kotki, które wyrastają pojedynczo w kątach igieł na spodzie rocznych pędów. Kwiaty żeńskie; jasnozielone, występują w postaci wydłużonych wzniesionych, cylindrycznych szyszek, które pojawiają się głównie na wierzchołkach pędów. Szyszki składają się ze zdrewniałego trzpienia oraz dwóch rodzajów łusek; nasienne i okrywowe. Łuski nasienne żeńskich kwiatów są klinowatego kształtu z długim trzonkiem, natomiast łuski okrywowe są dłuższe i łopatkowate, z odgiętym brzegiem na wierzchołku. Szyszki dojrzewają w tym samym roku co nastąpiło kwitnienie, po czym ulegają rozsypaniu. Kwiaty męskie najczęściej pojawiają się górnej części korony, dzięki czemu ich pyłek może spaść na kwiaty żeńskie znajdujące się poniżej [zb. 2,4].

Owoce: szyszki w formie długich, wąskich cylindrów o długości od 10 do 18 cm. Szyszki początkowo są zielone, później, po dojrzeniu zmieniają barwę na brunatną[2]. Szyszki po dojrzeniu rozsypują się, przy czym oś szyszki pozostaje na drzewie [4].

Łodyga/Pień/Pędy: Pień jodły jest prosty z cienką warstwą kory. Drewno jest bez żywicy. Gałęzie rozmieszczone są w niby okółkach. Brak krótkopędów [2].

Liście: występują w postaci zimozielonych, spłaszczonych igieł. Liście u podstawy są zwężone, a u samego początku posiadają przylgowatą tarczkę. Po opadnięciu igieł na pędach pozostają charakterystyczne ślady. Igły z wierzchu są ciemnozielone i błyszczące, natomiast od spodu posiadają dwa jasne paski (woskowy nalot). Igły rozmieszczone są na pędzie skrętolegle, jednak układają się na płasko (jak strony w książce). Pączki duże, okrągławe lub jajowate, pokryte żywicą, występują w grupach po 3 sztuki [zb. 2,4]. Po uschnięciu igły jodły zwykle pozostają na pędach, w odróżnieniu od np. świerka, dlatego są cenionym drzewkiem (choinką) w okresie Świąt Bożego Narodzenia.

Nasiona: kształtu odwrotnie jajowato-trójkątne, długości 2 cm wraz ze skrzydełkiem. Wewnątrz nasion znajduje się płynna żywica, która przyjemnie pachnie [2].

Korzenie:

Biologia

Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [2] .

Typ/forma życiowa rośliny: drzewo [2,4].

Kwitnienie: kwiecień-maj (IV-V) [2].

Pienność: roślina jednopienna [2].

Rozmnażanie: głównie generatywnie poprzez nasiona [2].

Ekologia

Pochodzenie:

Zasięg terytorialny: Tereny górzyste w Europie Środkowej, Zachodniej i Południowej. W Polsce jodła pospolita występuje w stanie naturalnym (Zasieki, Żary, Nowa Sól, Trzebnica, Sieradz, Łódź, Niekłań). W Tatrach można spotkać jodłę aż do wysokości 1450 m n.p.m., w Pirenejach do 2000 m n.p.m, a w Karpatach i Sudetach - w reglu dolnym. Najbardziej malownicze skupiska jodeł w Polsce można spotkać w Górach Świętokrzyskich (Poszcza Jodłowa), w Karpatach i na Roztoczu [zb. 2,4]

Siedliska: lasy

Uprawa

Stanowisko: ocienione gdy jodła jest młoda, starsze osobniki rosną w słońcu [2]

Podłoże: jodła posiada wysokie wymagania co do gleby. Najlepsze dla jodeł są gleby żyzne, głębokie, gliniaste lub gliniasto-piaszczyste [2].

Nawadnianie: jodła lubi umiarkowaną wilgotność, źle znosi susze. Jodła lubi również gdy powietrze jest odpowiednio wilgotne [2].

Nawożenie: b. d.

Mrozoodporność: niska, jodła może przemarzać w surowe zimy [2]

Jodła jest nieodporna na niskie temperatury i może przemarzać w sroższe zimy. Nie nadaje się do miast, w których jest wysokie zanieczyszczenie powietrza [2].

W ogrodach przydomowych oraz osiedlowych jodły po pewnym czasie zdominują pozostałe rośliny, dlatego zaleca się po 20-25 latach odmłodzić kolekcję tych drzew [2].

Rozmnażanie: rozmnażanie jodeł nie należy do łatwych zajęć, ponieważ ciężko jest pozyskać nasiona, które pojawiają się w szyszkach na starszych i co za tym idzie wysokich osobnikach. Nasiona jodły wysiewa się w kwietniu do zimnego inspektu lub na zagony. Nasiona po wysianiu kiełkują po upływie miesiąca. Siewki wykazują słaby wzrost oraz wymagają zapewnienia wysokiej wilgotności oraz ochrony przed silnym słońcem. Nasiona warto przetrzymać przez 1 miesiąc w wilgotnym piasku o temperaturze 10-15°C i wysiać wstępnie podkiełkowane w drugiej połowie maja lub w czerwcu. Przesadzanie na miejsce docelowe można przeprowadzić po 4-6 latach [2]

Jodły uważane są za rośliny odporne na szkodniki i choroby, chociaż młode siewki mogą chorować na zgorzel siewek [2].

Zastosowanie:

  1. Dendrologia; tereny zieleni (parki krajobrazowe, ogrody przydomowe i osiedlowe, pojedynczo lub w grupach, dobrze komponuje się z innymi iglastymi drzewami: ze świerkami i daglezjami), leśnictwo [2]
  2. Szkółkarstwo: roślina ozdobna
  3. Zielarstwo: roślina lecznicza [4]
  4. Budownictwo [2]
  5. Przemysł papierniczy [2]
  6. Choinka Bożonarodzeniowa []

Parametry technologiczne drewna

Drewno jodły jest miękkie, mało waży i jest łatwo obrabialne [2]

Święta Bożego Narodzenia

Choinka jest jednym z symboli Świąt Bożego Narodzenia. Jako choinka może posłużyć właśnie jodła pospolita. Obok świerka, jodła jest najczęściej wybieranym elementem do wystroju wnętrz podczas świąt. Niewątpliwą zaletą jodły jest to, iż igły, po uschnięciu pędów, nie opadają w takiej ilości, jak to ma miejsce u świerka.

Zdjęcia:

Jodła pospolita

Okaz zielnikowy

Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:

Jodła balsamiczna Abies balsamea Mill. [4]
Jodła grecka Abies cephalonica Loud. [2]
Jodła kaukaska Abies nordmanniana Spach. [2]
Świerk pospolity Picea abies[]
Źródło:
  1. Abies alba Mill. ITIS. Protokół dostępu: (dostęp )
  2. 1991. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL, Warszawa.
  3. 1968. Botanika farmaceutyczna. PWRiL, Warszawa.
  4. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa:109,110.
Logo internetowy ogród
Menu :