Nazwa gatunkowa: Zanokcica bulwkowata - Asplenium bulbiferum G. Forst. [1,2]
Inne nazwy: (kliknij, aby rozwninąć)
Rodzina: Zanokcicowate - Aspleniaceae [1]
Morfologia
|
|
Zanokcica bulwkowata w doniczce |
Wysokość: do 60 cm[?] .
Pokrój wieczniezielona rozłożysta paproć [1].
Liście: młode liście jasno zielone, starsze są ciemniejsze, przypominają liście marchwi, długości 100 cm, szerokości 30 cm. Każdy liść składa się z 20-30 listków. Łodygi liści są ciemne. Specyficzną cechą jest możliwość wytworzenia małych roślin potomnych na starszych liściach, które służą do rozmnażania wegetatywnego rośliny. Taki sposób romznażania nazywany jest żyworodnością i obserwowany jest u kilku roślin np. u Żyworódki pierzastej Kalanchoe pinnata. [1,2]
Bulwki liściowe wyrastają na wierzchniej stronie blaszki. Gdy potomne roślinki osiągną 5 cm wysokości to odpadają z liści i mogą ukorzenić się, dając nową roślinę [2].
Zarodnie umieszczone są na spodzie liści i też uczestniczą w rozmnażaniu rośliny [2]
Kłącze: krótkie, pełzające pod powierzchnią gruntu [1] .
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, niezimująca na zewnątrz budynków w polskim klimacie[1,2].
Typ/forma życiowa rośliny: bylina, paproć[1,2], czasami obserwowany jest wzrost na innych roślinach przez co można zaliczyć ten gatunek do epifitów [2].
Zarodnikowanie: [].
Rozmnażanie: naturalne: wegetatywnie poprzez podział rośliny, żyworodność - poprzez roślinki wyrastające na starszych liściach, zarodniki liściowe[1].
Ekologia
Pochodzenie: Australia, Nowa Zelandia[2]
Siedliska: niziny, wilgotne lasy, górzyste tereny, wybrzeża, wodospady, strumienie i potoki[2]
Uprawa
Stanowisko: półcieniste do cienistego, ze światłem rozproszonym, północne okna, osłonięte od wiatrów[1,2]
Temperatura uprawy: optymalna: 16-21°C, minimalna 10°C, spoczynkowa 10-24°C[2]
Podłoże: bogate w humus, przepuszczalne, stale umiarkowanie-wilgotne[1]
Nawadnianie: zanokcica wymaga stałej i umiarkowanej wilgotności podłoża, bardzo lubi zraszanie liści. W zimie należy ograniczyć podlewanie, ale nie można dopuścić do wyschnięcia podłoża.[2]
Nawożenie: raz w miesiącu nawozami płynnymi, najlepiej przeznaczonymi dla paproci[2]
Rozmnażanie: siew zarodników na wiosnę na wilgotną, sterylną próchniczną ziemię. W celu utrzymania odpowiedniej wilgotności można nałożyć folię na pojemnik uprawowy. Zarodniki rozwijają się przez 1-3 miesięcy w 15 °C. Paprotki przesadzamy do większych pojemników, gdy jest możliwość ich ręcznego przepikowania. Następnie młode rośliny umieszcza się w zimnym inspekcie lub szklarni i cały czas zapewnia się wysoką wilgotność powietrza. Gdy roślinki dorosną do 15 cm (wiosna/lato), to przesadza się je do docelowych pojemników i opcjonalnie wstępnie hartuje. Drugi sposób rozmnażania jest znacznie łatwiejszy: to przenoszenie potomnych roślinek z liści i umieszczanie ich w podłożu w celu ukorzenienia. Potomne roślinki powinny odbyć pierwszy spoczynek zimowy w warunkach szklanriowych [1]
Mrozoodporność: bardzo niska, choć wytrzymuje krótkotrwałe i nieczęste spadki temperatur w okolicy 0 °C [1]
Nawożenie: raz w miesiącu nawozami płynnymi, najlepiej przeznaczonymi dla paproci[2]
Szkodniki: w uprawie gruntowej w łagodniejszych klimatach, zanokcica narażona jest na żerowanie ślimaków i mszyc[2]
Zanokcica bulwkowata to ciekawa roślina doniczkowa, ale ze względu na jej leśne pochodzenie, wymaga stałej, dużej wilgotności podłoża i powietrza. W naszym klimacie nadaje się tylko do uprawy pojemnikowej w pomieszczeniach. Oprócz regularnego podlewania i nawożenia należy zapewnić roślinie dostęp do rozproszonego światła. Najlepszym stanowiskiem będą północne okna. W okresie zimowym należy wstrzymać się od nadmiernego podlewania i nawożenia. Atrakcyjną cechą tej rośliny są dwa sposoby rozmnażania: poprzez zarodniki i roślinki potomne wyrastające na liściach.
Starsze zbyt rozrośnięte rośliny warto co roku w okresie wiosennym podzielić, przesadzić i wymienić podłoże na świeże, kompostowe z dodatkiem piasku, który poprawia przepuszczalność [2].
Zastosowanie
- Kwiaciarstwo: roślina ozdobna: doniczkowa, uprawiana w pomieszczeniach ze względu na paprotkowaty pokrój i ciekawy sposób rozmnażania. W łagodniejszym klimacie uprawiana także jako roślina ogrodowa [1]
- Zielarstwo: lecznictwo ludowe - W rejonach gdzie występuje ten gatunek zanokcicy, roślina pozyskiwana jest przez tubylców z lasów i używana jako pożywienie lub do celów leczniczych. Do spożycia nadają się kłącza oraz nierozwinięte pastorały Uwaga mogą być trujące! [1]
Zastrzeżenia
Pomimo, że nie ma doniesień o zatruciach tą rośliną, to należy uważać, gdyż często paprocie zawierają substancje kancerogenne! Ponadto, paprocie mogą zawierać enzym tiaminazę, który hamuje wchłanianie witamin z grupy B, co przy nieodpowiedniej diecie może spowodować awitaminozę. Działanie tiaminazy można ograniczyć poprzez obróbkę cieplną np. gotowanie lub pieczenie [1].
Zdjęcia:
|
|
|
Zanokcica bulwkowata liść |
Szyjka/łodyga/podstawa Zankcicy |
Odmiany i gatunki pokrewne:
| Miniaturka | Nazwa rośliny i opis |
|---|---|
|
Zanokcica gniazdowa - Asplenium nidus L. - Duża paproć, ozdobna z liści, do uprawy doniczkowej |
|
Zanokcica gniazdowa kultywar 'Fimbriatum' - Asplenium nidus 'Fimbriatum' |
|
|
|
|
|
Zanokcica zielona Asplenium viride Huds. [2] |
|
|
Żyworódka pierzasta Kalanchoe pinnata - sukulent, podobny sposób rozmnażania, roślina ozdobna, pokojowa |
- Asplenium bulbiferum - Useful Temperate Plants. Temperate Plants Database, Ken Fern. temperate.theferns.info. Protokół dostępu: http://temperate.theferns.info/plant/Asplenium+bulbiferum (dostęp )
- Plants & Flowers Asplenium bulbiferum. Plants & Flowers. Protokół dostępu: https://www.plantsrescue.com/asplenium-bulbiferum/ (dostęp )
