Projekt tęczowego ogrodu warzywno-ziołowego dla osób starszych.
Kategoria: Ogrodnictwo > Projektowanie Ogrodów
Założenia/Dane:
- Lokalizacja: Dom spokojnej starości w Sulechowie koło Zielonej góry, Województwo lubuskie
- Powierzchnia działki: 3 a (ary), 300 m2
- Wymiary działki: 20 x 15 m
- Adresat: Osoby starsze
- Technologia uprawy: Uprawa na podwyższonych zagonach, grządkach, w kształcie tęczy
- Klimat: Zachodni, przejściowy, umiarkowany ciepły.
- Suma opadów: 600-650 mm/rok
- Rodzaj gleby: Brunatna, KB II
- PH gleby: 6,5
Cel ogrodu:
Ogród został przystosowany do pełnienia kilku funkcji jednocześnie. Przede wszystkim, ma stanowić uzupełnienie zaplecza kulinarnego dla ośrodka dostarczając rośliny o działaniu prozdrowotnym, a także leczniczym, co dla osób w podeszłym wieku jest bardzo wskazane. Drugą funkcją ogrodu jest hortiterapia, czyli leczenie poprzez przebywanie i aktywne uczestniczenie w tworzeniu ogrodu. Takie zaangażowanie osób starszych w ogrodzie ma pozytywny wpływ na ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Trzecią funkcją ogrodu jest przekazywanie wartości dydaktycznych takich jak sposób uprawy, funkcjonowanie roślin, oddziaływanie roślin na organizm człowieka. Czwartą funkcją ogrodu jest jego dekoracyjność wynikająca z doboru gatunków i przestrzennego rozplanowania.
Podsumowanie:
Tęczowy ogród to miejsce, w którym osoby przebywające w ośrodku mogą miło i aktywnie spędzać czas. Ogród został przystosowany dla osób starszych poprzez zastosowanie podwyższonych zagonów, szerokich ścieżek, miejsca odpoczynku w cieniu oraz roślin wieloletnich (w większości), które wymagają znacznie mniej pielęgnacji niż jednoroczne (przygotowanie podłoża itd.). Tak przygotowany ogród sprawia, że środek zyskuje bardzo na atrakcyjności i świadczy o dobrym podejściu do osób przebywających w ośrodku.
Plan:
Plan z opisanymi roslinami:
Wizualizacja:
- Rozmaryn lekarski - Rosmarinus officinalis - odmiana 'Prostratus'.
- Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia - odmiana 'Hidcote Blue'
- Bylica piołun - Artemisia absinthium
- Chrzan pospolity - Armoracia rusticana.
- Lubczyk ogrodowy - Levisticum officinale - odmiana 'Amor'
- Gorczyca biała - Sinapis alba
- Nasturcja większa - Tropaeolum majus
- Słonecznik bulwiasty - Helianthus tuberosus
- Bazylia pospolita - Ocimum basilicum
1.Rozmaryn lekarski Rosmarinus officinalis ‘Prostratus’
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia.
Stanowisko: słoneczne.
Podłoże: ubiegie, suche, zasobne w wapno, pH 6,5-7,0
Rozstawa: 30 x30 cm
Liczba roślin: 84
Nawadnianie: co dwa tygodnie
Nawożenie: co tydzień słabymi roztworami
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: zakupienie sadzonek
Mrozoodporność: brak, roślinę należy wykopać na jesień i przenieść do pomieszczenia chroniącego ją przed mrozami.
Specjalne zabiegi pielęgnacyjne: wycinanie starych i chorych pędów.
2.Lawenda wąskolistna Lavandula angustifolia ‘Hidcote Blue’
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia.
Stanowisko: słoneczne
Podłoże: ciepłe, przepuszczalne, zasobne w wapń, pH 6,5-7,0
Rozstawa: 30 x 80 cm
Liczba roślin: 33
Nawadnianie: co dwa tygodnie
Nawożenie: co tydzień słabymi roztworami
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: zakupienie sadzonek lub wysianie nasion do inspektu
Mrozoodporność: słaba, na jesień należy roślinę przykryć liśćmi lub okryć matami, zdolność regeneracji
Specjalne zabiegi pielęgnacyjne: lawendę należy przyciąć po skończonym kwitnieniu, aby silnie się rozkrzewiła i ponownie obficie zakwitła, po zimie należy wyciąć chore i przemarznięte pędy.
3.Bazylia pospolita Ocimum basilicum ‘Red Rubin’
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna
Stanowisko: słoneczne ale z rozproszonym światłem
Podłoże: ciepłe, próchniczne przepuszczalne, żyzne, pH 6,0-7,0
Rozstawa: 20 x 40 cm
Liczba roślin: 170
Siew do inspektu: marzec kwiecień
Nawadnianie: co kilka dni
Nawożenie: co tydzień słabymi roztworami
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: wysianie nasion do inspektu
Mrozoodporność: bazylia jest bardzo wrażliwa na przymrozki, lecz co roku jest eksploatowana i sadzona ponownie
Specjalne zabiegi pielęgnacyjne: nawadnianie w czasie suszy
4.Chrzan pospolity Armoracia rusticana
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia.
Stanowisko: słoneczne ale z rozproszonym światłem
Podłoże: piaszczysto-gliniaste, wilgotne, przepuszczalne, żyzne, pH 5,5-7,5
Rozstawa: 40 x 40 cm
Liczba roślin: 69
Nawadnianie: co kilka dni.
Nawożenie: należy sadzić w drugim roku po oborniku, który zapewni wystarczającą ilość składników pokarmowych.
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: rozmnażanie przez korzenie boczne.
Mrozoodporność: dobra.
Specjalne zabiegi pielęgnacyjne: co roku jesienią należy dokonać segregacji korzeni: większe przeznaczyć do spożycia, mniejsze (boczne) do wysadzenia i rozmnożenia.
5.Bylica piołum Artemisia absinthum
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia
Stanowisko: słoneczne
Podłoże: lekkie, suche, przepuszczalne, pH 6,5-7
Rozstawa: 50 x 50 cm
Liczba roślin: 10
Nawadnianie: co tydzień
Nawożenie: co miesiąc słabymi roztworami nawozów
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: siew nasion do inspektu
Mrozoodporność: dobra
6. Lubczyk ogrodowy Levisticum officinale
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia
Stanowisko: słoneczne lub półcieniste
Podłoże: lekkie, przepuszczalne, wilgotne, toleruje wapń w podłożu, pH 5-7,6
Rozstawa: 40 x 60 cm
Liczba roślin: 26
Nawadnianie: co kilka dni, obficie w czasie suszy
Nawożenie: co tydzień słabymi roztworami
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: wysiew nasion do inspektu w marcu
Mrozoodporność: dobra
Specjalne zabiegi pielęgnacyjne: należy usuwać kwiatostany gdyż osłabiają wzrost rośliny
7.Gorczyca biała Sinapis alba
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna
Stanowisko: słoneczne lub półcieniste
Podłoże: gliniaste lub piaszczysto-gliniaste, umiarkowanie wilgotne, pH 6-6,8
Rozstawa: 25 cm x 35 cm
Liczba roślin: 100
Nawadnianie: co kilka dni
Nawożenie: co dwa tygodnie słabymi roztworami
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: wysiew nasion na zagony.
Specjalne zabiegi pielęgnacyjne: należy zaprawić nasiona przed siewem.
8. Nasturcja większa Tropaeolum majus
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna
Stanowisko: słoneczne lub półcieniste
Podłoże: lekkie, przepuszczalne, wilgotne, gliniasto-piaszczyste
Rozstawa: 30 cm x 40 cm
Liczba roślin: 19
Nawadnianie: co kilka dni, obficie w czasie suszy
Nawożenie: co dwa tygodnie słabymi roztworami
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: wysiew nasion na zagony.
Mrozoodporność: brak.
Specjalne zabiegi pielęgnacyjne: należy ograniczanie nadmiernego rozrastania się roślin.
9. Słonecznik bulwiasty Helianthus tuberosus L.
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia
Stanowisko: słoneczne lub półcieniste
Podłoże: lekkie, przepuszczalne, wilgotne, gliniasto-piaszczyste, dobrze uprawione, ph 4,5 – 8,2 (opt. 6,2)
Rozstawa: 60cm x 40 cm
Liczba roślin: 37
Nawadnianie: co tydzień lub podczas suszy
Nawożenie: miesiąc słabymi roztworami nawozów o zwiększonej ilości potasu
Sposób wprowadzenia roślin do ogrodu: wysadzanie bulw.
Mrozoodporność: bardzo duża.
Specjalne zabiegi pielęgnacyjne: należy ograniczanie nadmiernego zagęszczania się roślin.
Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych w ogrodzie należą:
- -odchwaszczanie poprzez ręczne pielenie. Jeżeli rozwój chwastów jest bardzo uciążliwy można zastosować zakrywanie powierzchni wokół roślin matami lub agrowłókniną.
- -nawadnianie- do dyspozycji będzie woda wodociągowa znajdująca się na terenie ośrodka. Podlewanie przy pomocy węża ogrodniczego należy przeprowadzić według zaleceń, a także podczas długotrałej suszy i ocenie wizualnej roślin.
- -nawożenie organiczne takie jak kompost lub obornik stosowane na zimę lub mineralne pod postacią słabych roztworów stosowane zazwyczaj podczas uprawy.
- -spulchnianie gleby wokół roślin.
- -usuwanie obumarłych i chorych roślin.
- -przesadzanie roślin.
Aby ograniczyć ryzyko skażenia gleby środkami do ochrony roślin przyjęto że uprawa będzie polegała na zastosowaniu metod mało uciążliwych dla środowska. Rośliny uprawiane w tej sposób mogą być mniej plenne, ale za to nie będą posiadały niekorzystnych związków nagromadzonych w wyniku nieumiejętnego stosowania preparatów.
- -jeżeli wystąpią oznaki chorób i szkodników na roślinach, to można zastosować biologiczne preparaty oparte na wyciągach z roślin (np. czosnku)
- -stosowanie płodozmianu w dużym stopniu ogranicza nagromadzenie się patogenów w podłożu.
- -usuwanie chorych i uszkodzonych roślin
- -stosowanie żółtych taśm pokrytych klejem lub lepów
- -wymiana, mięta i wrotycz. podłoża
- -zaprzestanie uprawy danego gatunku lub rodziny w ogrodzie jeżeli wystąpił masowy atak choroby lub szkodników na okres roku lub dwóch lat lub zastosowanie roślin zwalczających np nicienie: aksamitki, gorczyca, nagietek, kosmos , w przypadku wystąpienia dużej populacji mszyc stosuje się rośliny takie jak: nasturcje, czosnek, kolendra.
- -w przypadku gdy inne metody zawiodły w wyniku nagromadzenia się patogenów grzybowych w glebie można zastosować preparat Previcur Energy 840 SL (środek doglebowy, stosować podczas wschodów i rozwoju młodych roślin).
Co roczna zmiana gatunków na danym stanowisku w dużym stopniu ogranicza rozwój chorób i szkodników, a także zapobiega zmęczeniu gleby i sprawia, że lepiej wykorzystujemy składniki niej zawarte. W przypadku roślin wieloletnich płodozmian polega na rotacji roślin w zagonach co dwa lata lub co roku (w przypadku roślin wrażliwych lub gdy wystąpiły objawy świadczące o zmęczeniu gleby na stanowisku lub wystąpieniu chorób). Przy rotacji gatunków należy pamiętać aby nie zastępować ich roślinami z tej samej rodziny lub będące tymi samymi żywicielami dla chorób lub szkodników. W tęczowym ogrodzie, aby zachować ideę barw, można dobierać gatunki, które charakteryzują się barwnymi częściami użytkowymi lub kwiatami.
Prawa autorskie:
Projekt ogrodu wykonał Aleksander Skrzyński w ramach zajęć z przedmiotu Warzywa i zioła w ogrodzie. Wykorzystywanie projektu bez wiedzy autora jest zabronione.