Sterylizacja - Mikrobiologia
Sterylizacja lub wyjaławianie - czyli unicestwienie wszelkich form (wegetatywnych i przetrwalnikowych) życia drobnoustrojów, takich jak bakterie, grzyby i inne.
Praca w laboratorium w dużej mierze zależy od czystości naczyń i odczynników. Nie inaczej jest w pracy nad mikroorganizmami. Zakażenie drobnoustrojami jakiejś próbki może mieć katastrofalne skutki, gdyż później taką próbkę przeznacza się do większych zbiorników w celu namnożenia. Zakażenie dużych zbiorników kosztuje czas, pieniądze i powstaje ogromny problem z dokładnym doczyszczeniem tych zbiorników, dlatego całe środowisko laboratorium (naczynia, narzędzia, aparatura, powietrze, pożywki) musi być idealnie wolne od niepożądanych mikroorganizmów
Wszelkie prace w mikrobiologiczne i prace związane z fitopatologią wykonuje się przy palnikach. W pobliżu palników (20 cm) znajduje się strefa jałowa, która umożliwia podstawowy zakres prac nad mikroorganizmami.
Metody sterylizacji
1. Metody termiczne
- Sterylizacja na sucho - suchym gorącem
- Wyżarzanie - wyjaławianie ezy w płomieniu palnika przed i po posiewie drobnoustrojów
- Opalanie - wyjaławianie głaszczek, szklanych bagietek, moździerzy przez zanurzenie w alkoholu i opalani płomieniem palnika, opalanie wlotu próbówek i kolbek
- Suszarka - szafka metalowa ogrzewana elektrycznie. zaopatrzona w termometr i termoregulator oraz izolowana termicznie. Służy do sterylizacji szkła laboratoryjnego (odpowiednio umytego przy użyciu detergentów, wypłukanego w bieżącej wodzie i wodzie destylowanej, wysuszonego i zabezpieczonego przed rozjałoweniem -170 °C =3h)
- Sterylizacja na mokro - mokrym gorącem
- Aparat Kocha - aparat ten wykorzystuje się do sterylizacji pożywek do hodowli drobnoustrojów metodą tyndalizacji, czyli przez ogrzewanie ich w parze wodnej, bieżącej w temperaturze 100 °C przez 30 minut , trzykrotnie w odstępach 24-godzinnych.
Jednokrotne zastosowanie aparatu nie sprawdza się, gdyż zabiciu ulegają jedynie formy wegetatywne. Przez okres 24 godzin przetrwalniki ożywają i przechodzą w formy wegetatywne. Ponownie zastosowanie aparatu Kocha pozwala na zabicie aktywnych drobnoustrojów. Powtórzenie po raz 3 wyjaławiania w aparacie Kocha przeprowadza się, aby mieć prawie 100% pewność, że uzyskaliśmy pełną jałowość i usunęliśmy wszystkie formy życia drobnoustrojów i
- Autoklaw (sterylizator parowy) - jałowienie pożywek (tych, które nie ulegają rozkładowi w temperaturze powyżej 100 °C) w parze nasyconej i pod ciśnieniem. Najczęstsze parametry autoklawu to 1 atm (0.1 Mpa), 121 °C, 30 minut.
2. Metody mechaniczne
- Filtr Chamberlanda (f. porcelanowy), filtr Berkefelda (ziemia okrzemkowa), filtr Schotta (sproszkowane szkło), filtr Seitza (mieszanina azbestu i celulozy), filtr membranowy (estry celulozy)
Pożywki płynne, które ze względu na skład chemiczny nie mogą być poddawane działaniu wysokiej temperatury (rozpad składników pożywki) sterylizuje się poprzez filtrowanie. Zestaw do sączenia składa się z kolby z bocznym tubusem podłączonym do kolby próżniowej i odpowiedniego filtru.
3. Metody radiacyjne
- Promieniowanie UV, jonizujące beta, gamma oraz promienie Rentgena
W pracowniach mikrobiologicznych sterylizuje się pomieszczenia promieniami UV. Najsilniej działają promienie o długości fali 2300- 2750 A. Najczęściej jałowienie trwa przez okres 30 minut do 2-3 godzin.
Podobne tematy:
Dezynfekcja, odkażanie - Zabijanie drobnoustrojów i ich form przetrwalnikowych przy pomocy środków chemicznych |
Pasteryzacja - usuwanie drobnoustrojów z ośrodków płynnych poprzez ich nagrzanie i później szybkie schłodzenie |