Barwniki i pigmenty roślinne
Barwniki pełnią w roślinie różną rolę i nie są jednolitą grupą związków chemicznych. Barwniki roślinne dzieli się na: występujące w soku komórkowym lub w plastydach.
Flawonoidy
Występowanie
Flawonoidy występują głównie w płatkach kwiatów: dalii, dziewanny, liściach roślin: kapusty czerwonej. Do flawonoidów zalicza się dwie podgrupy związków flawony, flawonole, które mają zabarwienie żółte oraz antocyjany, które mają barwę od niebieskiej do fioletowej.
Spośród flawonoidów warto wymienić kwercetynę oraz kempferol, które mają dobry wpływ na pracę serca. Kwercetynę można znaleźć w liściach spichrzowych cebuli o kolorowych łuskach, pomidorach typu cherry, sałacie o czerwonych liściach. Kempferol można znaleźć w liściach jarmużu, pora oraz w rzepie.
Antocyjany
Występowanie
Antocyjany można znaleźć w liściach, jagodach i kwiatach. Wpływają na barwę organów roślin. Barwa antocyjan uzależniona jest od odczynu soku komórkowego. Przy odczynie kwaśnym (pH < 7,0) antocyjany są czerwone, przy obojętnym (pH=7,0) fioletowe, a przy zasadowym (pH > 7,0) niebieskie.
Rola antocyjan
Działanie biologiczne antocyjan w roślinach polega na skutecznym zwabianiu owadów oraz ptaków, które uczestniczą w zapylaniu i w rozsiewaniu roślin. Antocyjany pochłaniają część promieni słonecznych powodując podniesienie się temperatury tkanek roślin. Podwyższona temperatura tkanek chroni je przed przymrozkami.
Działanie na organizm człowieka i zastosowanie
Regulują elastyczność i przepuszczalność naczyń włosowatych. Flawonoidy są pomocne przy leczeniu miażdżycy, krwotoków i wysięków.
Betalainy
Są to związki o barwie żółtej, czerwonej i fioletowej. Dużą ilość betalainy zawierają buraki ćwikłowe. Betalainy odgrywają dużą rolę w przemyśle spożywczym, gdyż ich barwa jest dość trwała. B
Alizaryna - substancja wyjściowa do produkcji barwników otrzymywana z korzeni marzany farbierskiej
Spis roślin z których uzyskuje się barwniki - rośliny barwierskie
- Dziak A. (red.), Dobrzyński T. 1968. Botanika Farmaceutyczna. PZWL, Warszawa.
- Marcinek J. 2006. Ilustrowana encyklopedia powszechna A-Z, Zielona Sowa, Kraków.