Internetowy Ogród - z pasji do Ogrodnictwa

Warzywnik, nazywany także Ogrodem przydomowym, to obszar uprawy warzyw na małej powierzchni najczęściej przez jego właściciela i jednocześnie konsumenta. Zazwyczaj uprawa ta jest na poziomie amatorskim lub hobbystycznym.

Charakterystyka ogrodów przydomowych

Ogrody domowe i działkowe mają zazwyczaj powierzchnię nie przekraczającą 500 m² (100-150 m² na jednego członka rodziny). Znajdują się blisko miejsca zamieszkania oraz źródła wody (studnia, zbiornik na deszczówkę, kran itp.). Zazwyczaj uprawiane są odmiany, które nie nadają się do uprawy mechanicznej (wielkotowarowej) i posiadają cechy takie jak duża wysokość, delikatne owoce, mała odporność na transport, nietypowy kształt i barwa. Pomimo tych cech, odmiany do uprawy w ogródku często posiadają lepszą plenność i korzystniejszą zawartość witamin, makro- i mikroelementów, cukrów, a także błonnika . Dużą popularnością cieszą się odmiany nietypowe, wyróżniające się barwą, kształtem, pokrojem i wielkością. Do uprawy roślin w ogrodach wykorzystywane są proste narzędzia takie jak: łopata, motyka, planet, widły, szpadel, wiadra, konewki i taczki. Czasami wykorzystywany jest kultywator z silnikiem.

Definicja Ogrodów przydomowych według Głównego Urzędu Statystycznego ^[3]: "Powierzchnia ogrodów przydomowych to powierzchnia zlokalizowana najczęściej wokół siedziby gospodarstwa, często oddzielona od reszty gospodarstwa. Obejmuje powierzchnię upraw przeznaczonych przede wszystkim na samozaopatrzenie w gospodarstwie domowym użytkownika gospodarstwa rolnego. Sporadycznie nadwyżki zbiorów mogą być sprzedawane. Ogród przydomowy może obejmować zarówno uprawy rolne i ogrodnicze jednoroczne, jak i uprawy wieloletnie. Do ogrodów przydomowych nie należy zaliczać powierzchni trawników i ogrodów ozdobnych oraz powierzchni przeznaczonej na rekreację."

Ogródek to przyszłość

Ryc. 2. Uproszczony proces produkcji warzyw Można zauważyć jak produkcja towarowa jest zaawansowana Każdy etap pochłania duże ilości energii i surowców

W związku z narastającym zanieczyszczeniem środowiska, związanym z nadmierną eksploatacją upraw, a także z wyczerpywaniem naturalnych surowców, prognozuje się, że warzywniki w najbliższym czasie zyskają na popularności. Nakład energetyczny i surowcowy związany z wyprodukowaniem warzywa przeznaczonego do handlu jest tak ogromny, że wkrótce uprawa ogródków przydomowych dla większości ludzi stanie się koniecznością. Wystarczy spojrzeć na etap produkcji: zabiegi uprawowe wymagające użycia ropy i innych chemikaliów, do produkcji nawozów sztucznych azotowych zużywa się ogromne ilości gazu, przy selekcji jakościowej odpadają warzywa niespełniające wymogów jakościowych, na które zużyliśmy energię i surowce, do transportu potrzebna jest ropa, do składowania i przechowywania warzyw potrzebna jest energia, do sprzedaży i zasilania sklepu potrzebna jest także energia. Na zakupione, ładnie opakowane warzywo czy owoc trzeba zużyć naprawdę dużo surowców, energii i pracy ludzi.

Ogródek działkowy w mieście lub na przedmieściach

Wiele kontrowersji budzi temat ogródków przy działkach miejskich z powodu niedoinformowania ludzi. Po pierwsze uprawa warzyw powinna znajdować się na najlepszych ziemiach i w najczystszym środowisku - tutaj nie ma się co kłócić, ponieważ jest to oczywiste. Rośliny pobierają składniki pokarmowe z ziemi ale także z atmosfery wokół nich, a więc jedzenie warzyw z ogródka w mieście na pewno nie wpłynie pozytywnie na nasze zdrowie. Także ogólne stwierdzenie że warzywa i owoce z naszego ogródka są o wiele zdrowsze od tych w sklepie jest czasami błędne. Wszystko zależy od miejsca uprawy i uwaga od sposobu uprawy! Złe najczęściej nadmierne lub w nieodpowiedniej porze nawożenie szczególnie nawozami mineralnymi i kompostonwikiem (w którym można znaleźć naprawdę wszystko) odgrywa tutaj dużą rolę. Pod żadnym pozorem warzyw wyprodukowanych z ogródka w miejscu zanieczyszczonym nie powinniśmy podawać dzieciom! Zawierające dużo azotanów i metali ciężkich warzywa mogą być impulsem do wytworzenia się tkanek nowotworowych co przy wysokim metaboliźmie młodych osób w tym dzieci jest bardziej nasilone!

Wady i zalety warzywników

Zalety:

1. Możliwość wyprodukowania najlepszej jakości warzyw. Jakość zależy od wielu czynników, ale głównie od gleby, wiedzy użytkownika, warunków, i sposobu uprawy. Jeżeli użytkownik np. źle będzie nawoził lub wybierze złą odmianę, to wyprodukuje nawet bardzo szkodliwe dla zdrowia warzywo (np: szpinak, buraki, sałata i jej skłonność do gromadzenia szkodliwych azotanów).
2. Skrócenie lub wyeliminowanie przechowywania, które źle wpływa na jakość warzyw. Przykładowo świeże warzywa zawierają więcej witaminy C od warzyw przechowywanych (enzymy rozkładają witC).
3. Mała szkodliwość dla środowiska.
4. Wykorzystanie odpadków organicznych w postaci kompostownika do nawożenia.
5. Ogród warzywny może pełnić funkcję dekoracyjną dla domu
6. Ogród warzywny to rozrywka aktywna, która może zastąpić rozrywkę bierną np: oglądanie telewizji. Może również stanowić namiastkę hortiterapii poprzez aktywne uczestniczenie w tworzenie własnego ogrodu, która poprawia zdrowie fizyczne, a także psychiczne. Hortiterapia czyli leczenie za pomocą ogrodów polecana jest szczególnie dla osób starszych.
7. Ogród przydomowy może pełnić rolę edukacyjną np. dla dzieci.

Wady:

1. Nakład pracy osoby lub osób, który można wykorzystać w inny sposób
2. Możliwość wyprodukowania warzyw ze szkodliwymi substancjami (metale ciężkie, azotany).
3. Trzeba mieć dostęp do miejsca, w którym można uprawiać warzywa (czyste środowisko, odpowiedni areał)
4. Możliwość wyprodukowania niskiej jakości warzyw w wyniku opisanych czynników w części z zaletami. Tutaj także odgrywa dużą rolę czynnik związany z chorobami i szkodnikami upraw, z którymi ciężko sobie poradzić bez środków ochrony roślin.
5. Możliwość pogorszenia materiału siewnego w wyniku złej uprawy i wprowadzeniu go do obiegu handlowego

Jak polepszyć jakość warzyw w naszym ogródku?

1. Zasięgnąć rady jak uprawiać rośliny od specjalisty, eksperta, fachowca*, którzy ukończyli szkoły o profilu ogrodniczym lub rolniczym. Informacji na temat uprawy możemy przykładowo otrzymać od rolników dostarczających warzywa do zakładów przetwórczych (przechodzą szkolenia aby uzyskać warzywa spełniające normy i posiadają wiedzę praktyczną).
2. Poczytać literaturę, w której zawarte są informacje na temat uprawy danej rośliny: biologię warzywa, nawożenie, sposób uprawy, zabiegi pielęgnacyjne itd.
3. Dobrać gatunki roślin, których częściami użytkowymi są owoce, kwiaty, nasiona, czyli organy generatywne. W nich bowiem gromadzi się najmniej substancji szkodliwych. Do gatunków akumulujących małe ilości szkodliwych substancji należą: groch, fasola, pomidor, papryka, ogórek. Do gatunków akumulujących dużą ilość szkodliwych substancji należą głównie warzywa liściowe: sałata, szpinak, seler naciowy, buraki ćwikłowe!, kapusta w mniejszym stopniu.
4. Należy dobrać odmiany według pory upraw. Odmiany wczesne, późne
5. PH gleby w przedziale 6,0-6,5 potrafi ograniczyć przyswajanie azotanów i metali ciężkich nawet o 100%, a więc należy doprowadzić glebę do takiego odczynu przy pomocy np. Węglanu Wapnia (CaCO3).
6. Warzywnik powinien znajdować się co najmniej 150 m od szlaków komunikacyjnych i 500 metrów od szlaków komunikacyjnych o dużym ruchu. Także nie powinien być zakładany na zanieczyszczonych glebach koło kopalni oraz przy rzekach blisko zakładów produkcyjnych.
7. Należy zapewnić roślinom optymalne warunki i ograniczyć stresy związane np. z suszą, chorobami, mrozami do minimum. Podczas stresów rośliny mają tendencję do akumulacji szkodliwych substancji.
8. Duża zawartość substancji organicznej takiej jak torf, przekompostowana trawa i trociny mogą ograniczyć akumulację szkodliwych związków
9. Nie spożywamy warzyw i owoców "nadgnitych", zepsutych z parchem czy pleśnią. Patogeny te mogą produkować mykotosyny, które są bardziej kancerogenne niż azotany czy metale ciężkie.
10. Jeżeli musimy warzywa przechowywać to w jak najniższej temperaturze (powyżej zera), w ciemności i dużej wilgotności powietrza.
11. 2-3 dni przed zbiorem należy warzywa dobrze podlać
12. Nie należy nawozić warzyw przed zbiorem

Podsumowanie

Ogrody przydomowe towarzyszyły człowiekowi od bardzo długiego czasu i wyżywiły znaczną część ludzkości. Problem z ogrodami przydomowymi pojawia się gdy chcemy zająć się ich uprawą we współczesnym świecie, gdzie towarzyszy nam zanieczyszczenie środowiska, szybkie życie, a także wyspecjalizowanie się w danej dziedzinie. Posiadanie warzywnika stało się komfortem, na który nie każdy może sobie pozwolić. Osobiście twierdzę, że ogródki przydomowe wrócą w najbliższym czasie do łask.