Regionalne nazwy ziemniaka
Wstęp
Ziemniak to roślina, która wchodzi w skład wielu pysznych potraw i zajmuje bardzo ważne miejsce w diecie ludzi. Przez blisko dwieście lat w Polsce konsumenci wypracowali różne, dziwne nazwy tej rośliny.
Podczas rozmowy z naszymi znajomymi z różnych rejonów Polski trafiamy na kulinarny temat, to często pojawiają się nieporozumienia w nazewnictwie ziemniaka i są zazwyczaj pozytywnym zaskoczeniem dla obu stron. Każdy z nas słyszał chociaż dwie lub trzy inne nazwy ziemniaka, takie jak pyry, kartofle, czy bulwy, ale nie każdy wie, że różnych nazw jest aż tyle. W słowniku języka polskiego autorstwa J. Karłowicza, z lat 1900-1927, wymienionych jest ponad 130 ludowych i prowincjonalnych nazw ziemniaka oraz nazw odmian [2].
O to niektóre z nazw ziemniaków: [zbiorcze 1,2]
amerykany | bulwa | hardyburki | krompele | persaki | świętojunki |
ameryki | bulwy podługowate | hertofla | królaki | perzaki | nuchle |
arciak | bundz | hruszki | kulaski | podbuczki | tartofle |
arciok | burki | jabcyska | łaciaki | pośpiechy | tofle |
arczak | buroczki | jabka | makudry | psianka | trufla |
bałabaje | buryszki | jabłko | mandyburki | psinki | tufle |
bałabajka | brambor | jabłko ziemne | marmolaki | pszanka | tywki |
bałaban | bylwa | jakubki | maramony | pszonka | urany |
bałaboje | bytonie | jakbki | marmurki | pyraki | warsiawiaki |
bałabony | cebulki | jameryki | marykany | pyrki | ziąmiak |
bałabun | charony | janki | marysie | pyry | ziemiak |
bałabuny | chartofle | janwki | maślaki | pyrzaki | ziemlak |
bambery | cisy | jarczak | mazurki | pyrzoki | ziemniak |
bambry | dabery | jarczok | modraki | rachany | zimiok |
bambury | dobery | ichy | modrzaki | rachuny | zimne jabłko |
bandurki | dudnice | kamizelki | morągiele | rapy | |
bandz | felki | karaczały | morawiaki | ruśniaki | |
bandze | francuzy | karbóweczki | mordaki | rozkole | |
barabole | frejki | karbówki | mordzaki | rozkule | |
barabule | funtówki | karcioch | moręgi | rożki | |
berlina | gajdaki | karciof | moskale | rożkule | |
berlinka | gajdy | karciok | murcki | różanki | |
bielasy | galicyjak | karczochy | murdzaki | rzepa | |
bieluchy | gałdaki | karczof | murdzaty | rzepeczka | |
bliźnice | gałuchy | karczofel | myszki | rzewniaki | |
bochner | garagole | kartofel | nuchle | sasy | |
boryszki | glicery | kartofla | oczka | sinodołki | |
borzyszki | glinki | knole | olendry | siwki | |
buchnal | głowczak | kobzale | pantówki | skibiaki | |
buchner | gordzole | kobzolki | partówki | snoflaki | |
bula | grabówki | kobzole | parzochy | sulki | |
bulba | grule | kobzalicki | pątak | sutki | |
bulbega | gruszki | kokoszki | pentówki | sztajfarki | |
buleczka | gulba | kołtuny | pętówki | szwaby | |
bulewka | hameryki | krakowiaki | perki | szwabki | |
bulka | harcak | krakusy | pery | świętojanki |
Teraz każdy z was będzie mógł zrozumieć co wasz rozmówca ma na myśli :).
- Artykuł: Ziemniak nasz powszedni, Andrzej Kozioł, Dziennik Polski, 12.10.2012
- Tomczak L. 2001. Ludowe nazwy ziemniaków i ich odmian. Uniwersytet Wrocławski. Protokół dostępu: http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-2972.pdf (dostęp 20.10.2016)