Nazwa gatunkowa: Kakaowiec właściwy - Theobroma cacao L.
Inne nazwy: Kakao
Rodzina: aktualnie Ślazowate - Malvaceae, dawniej zaliczana do Zatwarowate - Sterculiaceae.
Morfologia:
Wysokość: .
Kwiaty: .
Owoce: duże jagody o mięsistej owocni.
Łodyga: .
Liście: .
Nasiona: w ilości 25-40 w jagodzie.
Korzenie:
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia.
Pokrój: drzewo.
Kwitnienie:.
Rozmnażanie:.
Ekologia:
Pochodzenie: północna część Ameryki Południowej i Środkowej.
Zasięg terytorialny:
Siedliska:
Kakaowiec właściwy uprawiany jest w krajach klimatu zwrotnikowego.
Zastosowanie:
Zielarstwo: Roślina lecznicza.
Przemysł spożywczy i cukierniczy.
Przemysł kosmetyczny.
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Nasienie kakao - Semen Cacao, synonim nasiona kakaowca.
Zbiór surowca zielarskiego:
Surowiec stanowią dojrzałe, pozbawione powłoki nasiona, poddane fermentacji, wysuszone i także sproszkowane.
Zbiór następuje w 3-5 roku uprawy. Drzewo eksploatuje się przez 50 lat. Nasiona poddaje się fermentacji w beczkach lub specjalnych cementowych zbiornikach. Pod wpływem bakterii i drożdży fermentacja powoduje podwyższanie się temperatury. Gdy nasiona zabarwią się na brązowo, fermentację przerywa się i nasiona są myte, a następnie suszone na słońcu lub w suszarniach. Po suszeniu nasiona podpraża się w specjalnych, obracających się bębnach w temperaturze 120°C. Podczas prażenia łupiny nasienne odpadają od jąder nasiennych. Jądra nasienne rozgniecione z cukrem na jednolitą masę stanowią czekoladę, natomiast jądra nasienne pozbawione tłuszczu (przez tłoczenie) i sproszkowane dają kakao, wykorzystywane głównie w przemyśle spożywczym.
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Alkaloidy purynowe (teobromina, kofeina), tłuszcz, związki białkowe, cukry, garbniki, sole mineralne (magnez (Mg)).
Działanie surowca zielarskiego:
Alkaloidy zawarte w surowcu działają pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy, a także zwiększają wydalanie wody z organizmu. Spożycie dużej ilości czekolady może powodować u niektórych osób zatwardzenie.
Ciekawostki:
Dawniej kakao było surowcem deficytowym i jednocześnie drogim, dlatego wytwarzano podrabiane czekolady o nazwie wyrób czekoladopodobny, które nie zawierały masła kakaowego lub zawierały je w bardzo małej ilości.
- Walewski W. 1985. Towaroznawstwo zielarskie. PZWL. Warszawa.