Nazwa zwyczajowa: Skorzonera - Scorzonera hispanica L. [1-4]
Inne nazwy: Wężymord, Czarne korzonki [4]
Rodzina: Astrowate - Asteraceae [1-3], dawniej Złożone - Composiate [4]
Morfologia
|
|
Skorzonera - korzeń |
Wysokość: pęd kwiatostanowy osiąga wysokość 60-90 cm [4].
Kwiaty: kwiatostany zabarwione na żółto, wieńczą każde rozgałęzienie pędu [4].
Owoce: duże, długie i wąskie [4]. 70 -80 sztuk owoców waży 1 gram. Owoce mają krótką żywotność - około 2 lata. Kiełkowanie trwa 10-12 dni [4].
Łodyga: .
Liście: .
Nasiona: patrz owoce.
Kłącze:
Korzenie: korzeń spichrzowy długości do 30 cm, średnicy 3-4 cm, kształtu cylindrycznego, długi, prosty, z czarno-brązową skórką i białym miąższem. Korzeń spichrzowy jest częścią użytkową rośliny i jest jadalny. Po złamaniu z korzenia wydobywa się mleczny sok [4].
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, uprawiana jako roczna (pokarm) lub dwuletnia (nasiona).
Pokrój: bylina.
Kwitnienie: lipiec-sierpień (VII-VIII) [4].
Rozmnażanie:.
Skorzonera w pierwszym roku zwykle wytwarza rozetę liści oraz korzeń spichrzowy, natomiast w drugim roku wypuszcza pęd kwiatostanowy. Wcześniejsze wybijanie w pędy kwiatostanowe nie wpływa znacząco na plon roślin [4].
Ekologia
Pochodzenie: Północna Afryka (Libia, Maroko, Tunezja, Algieria), Europa (południowa część Europy [4]), Azja - Kaukaz (Gruzja, Rosja, Azerbejdżan) [3]
Zasięg terytorialny: j.w.
Siedliska:
Uprawa
Stanowisko: słoneczne, jest wrażliwa na zacienienie [4]
Podłoże: bardzo żyzne, próchniczne, gleby gliniaste, mady, czarne ziemie. Na piaszczystych glebach korzenie wyrastają małe, na zbyt ciężkich - rozgałęziają się [4].
Nawadnianie: skorzonera ma dość wysokie wymagania wodne [4]
Nawożenie: najlepiej uprawiać w drugim roku po nawożeniu obornikiem [4].
Mrozoodporność: dobra [4].
Ze względu na bardzo długi okres wegetacji (160-170 dni) skorzonerę uprawia się jako plon główny, najlepiej po roślinach niezachwaszczających stanowisko. Stanowisko pod uprawę skorzonery powinno być bardzo starannie przygotowane, szczególnie powinno być zaorane na głębokość 40 cm. [4].
Termin zbioru: [4].
Zastosowanie
Warzywnictwo: Roślina warzywna, warzywo, roślina jadalna, uprawiana [3]
Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna [3]
Warzywnictwo
Znaczenie gospodarcze i wartość odżywcza
Skorzonera posiada wysoką zawartość suchej masy oraz cukrów, przez co uznawana jest za warzywo dostarczające dużą ilość energii. Ponadto, zawiera witaminy A, B1, i C. Skorzonera jest smaczna, jednak jest rzadko spożywana. W Polsce uprawiana jest na małą skalę, w pobliżu miast i ogródkach działkowych [4].
Ciekawostki
Dawniej skorzonera używana była jako środek leczniczy przy ukąszeniu przez żmiję [4].
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Skorzonera 'Jan' Scorzonera hispanica L. 'Jan' - [?] | |
| Skorzonera 'Lange' Scorzonera hispanica L. 'Lange' - [?] | |
| Skorzonera 'Olbrzymia Rosyjska' Scorzonera hispanica L. 'Olbrzymia Rosyjska' - stara odmiana [4] | |
| Salsefia Tragopogon porrifolius L. [4] - z rodziny Asteraceae |
- Scorzonera hispanica L.. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=505091 (dostęp dostęp 25.3.2015)
- Scorzonera hispanica L.. USDA Plants. Protokół dostępu: http://plants.usda.gov/core/profile?symbol=SCHI2 (dostęp dostęp 25.3.2015)
- Scorzonera hispanica L.. USDA ARS-GRIN. Protokół dostępu: http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?33412 (dostęp dostęp 25.3.2015)
- Cholewińska B. 1964. Warzywnictwo. PWRiL, Warszawa.