Nazwa gatunkowa: Koleus Blumego - Plectranthus scutellarioides (L.) R. Br. [3,4]
Synonim: Coleus blumei Benth. [2,4]
Synonim: Coleus pumilus Blanco [4]
Synonim: Coleus scutellarioides (L.) Benth. [4]
Synonim: Plectranthus blumei (Benth.) Launert [4]
Inna nazwa: Pokrzywka brazylijiska, Pokrzywnik []
Rodzina: Jasnotowate - Lamiaceae [zb.3,4], dawniej Wargowe - Labiateae
Morfologia:
|
|
Koleus blumego w doniczce |
Wysokość: 50-70 cm
Kwiaty: kwiatostany posiadają długość do 10 cm, są one groniaste, od jednego do kilku na wierzchołkowych częściach lub z kątów liści, kwiaty purpurowo-białe o symetrii grzbiecistej
Owoce: Brązowe orzeszki o długości do 1 mm.
Łodyga: Cztero kanciasta (kwadratowa) brzegi wzmacniane pasmami kolenchymy (zwarcicy), krucha, soczysta, tuż przy nasadzie intensywnie zielona, z czasem drewnieje, może być różnie wybarwiona w zależności od odmiany.
Liście: szeroko-jajowate lub romboidalne oraz różnokształtne, ulistnienie nakrzyżległe, brzeg blaszki liściowej karbowany, ząbkowany lub falisty, liście są różnokolorowe w zależności od odmiany, aksamitnie owłosione. Kolory występujące na liściach to żółty, zielony, pomarańczowy, czerwony, lila, amarantowy, brązowy, oczywiście kolory te występują w różnych odcieniach. Przedstawione kolory mogą występować pod postacią różnych rysunków regularnych lub nieregularnych. Liście są bardzo ozdobne ze względu na swój kształt i bogatą kolorystykę [2].
Nasiona: bd.
Korzenie: Białe, beżowe.
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, nie zimująca w Polsce.
Pokrój: bylina.
Kwitnienie: maj-czerwiec (V-VI), dość często w warunkach domowych
Rozmnażanie: Wegetatywne - poprzez sadzonki pędowo-liściowe. Ukorzenia się je stosunkowo łatwo, nawet bez hormonalnych ukorzeniaczy [2]. Wystarczy odrost (gałązkę) wsadzić do wody i po około tygodniu pojawiają się korzenie. Stosowanie ukorzeniaczy przyspiesza i intensywniej ukorzenia, ale powoduje skręcanie się łodygi przez co później trudniej sadzi się taką sadzonkę [5]. Generatywnie poprzez siew nasion, lecz wtedy nie mamy pewności co do powielenia pożądanych cech (np. wybarwienia liści).
Ekologia:
Pochodzenie: Jawa [2]
Uprawa:
Stanowisko: ze światłem rozproszonym [2]
Podłoże: wilgotne, przepuszczalne, próchniczne, pH: obojętne 6,5-7
Nawadnianie: częstsze w słonecznych miejscach niż w półcieniu, Koleusy lubią dużą wilgotność
Nawożenie: średnie, co dwa tygodnie [2]
Koleus to roślina stosunkowo łatwa w uprawie. Lubi słoneczne miejsca, dzięki temu intensywniej się wybarwia szczególnie w barwę zieloną oraz liście są bardziej kształtne. Lubi gleby żyzne, próchniczne, umiarkowanie wilgotne. Jeżeli liście są słabe, więdnące i gdy roślina jest na silnym świetle to znaczy, że brakuje jej wody (po podlaniu w liściach wraca prawidłowy turgor i znów są sprężyste) [1]. Wierzchołek rośliny należy co jakiś czas skracać, aby roślina lepiej się rozgałęziała i miała ładniejszy, pełny pokrój. W lutym-marcu po zimowym spoczynku, trzeba rośliny przyciąć i przesadzić do większych doniczek. Przez całe lato rośliny powinny być intensywnie podlewane miękką bezwapienną wodą. Należy odcinać kwiatostany ponieważ nie posiadają one właściwości estetycznych i osłabiają wzrost rośliny. Podczas spoczynku zimowego należy koleusy przetrzymywać w temperaturze 10-15°C, w jasnym miejscu i ograniczyć podlewanie Jeżeli w zimie rośliny zaczną tracić liście to należy je przenieść do jeszcze chłodniejszego pomieszczenia (6-10°C) i ograniczyć podlewanie ta, aby bryła korzeniowa nie wyschła [2].
Najładniejsze są koleusy jednoroczne, dlatego trzeba je co roku odmładzać [2]
Zastosowanie:
- Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna, doniczkowa [2], obwódkowa, do obsadzania kwietników [], skrzynek balkonowych [2].
W sklepach cena detaliczna jednorocznych koleusów to wydatek 4-15 zł
Zdjęcia:
|
|
|
Koleus |
Koleus - sadzonka w kieliszku |
|
|
|
Koleusy - różne odmiany |
Koleusy - różne odmiany |
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
 | Plektrantus koleusowaty Plectranthus glabratus (Benth.) Alston |
- Kiljańska I. (Red.) 1971. Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa.
- Mynett K. 1990. Rośliny doniczkowe w mieszkaniu. Chemil, Warszawa.
- W (dostęp 1.2.2015)
- ITIS: Plectranthus scutellarioides. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=519177 (dostęp 1.2.2015)
- Doświadczenia i obserwacje własne: Aleksander Skrzyński