Nazwa gatunkowa: Bagno zwyczajne - Ledum palustre L. [1,2,4,5]
Inne nazwy:
Rodzina: Wrzosowate - Ericaceae [5]
Morfologia
Wysokość: 50-130 cm [1], 60-120 cm [2], 50-150 cm [4].
Kwiaty: zebrane w grona szczytowe, z długimi szypułkami, korona biała, czasami czerwonawa, płatki korony wolne [1,2], 5-krotne, symetrii promienistej, średnicy 1,5 cm [4]. Pręcików 10, przewyższają płatki korony i szyjkę słupka [4]. Działki kielicha drobne [4]. Kwiaty podczas kwitnienia wydzielają silny zapach [5]
Owoce: podługowata, zwisająca, wielonasienna [1], torebka pękająca od dołu przegrodami (pięcioma klapami [4,5]) [zb. 1,4].
Łodyga: pędy wzniesione [1,5], młode pędy pokryte brunatnym kutnerem [4,5].
Liście: zimozielone [1,5], szerokości ok. 0,3 cm [1], długości do 5 cm, z ogonkiem [4], z wierzchu połyskujące [1,5], skórzaste, podłużne, iglaste, z podwiniętym brzegiem i spodem, owłosione [2]. Liście wydzielają woń podczas kwitnienia [5].
Nasiona: drobne [5]
Korzenie: mocne, grube [4].
Inne cechy:Roślina posiada nieprzyjemną woń [1,2]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [1].
Pokrój: niski krzew [3,5].
Kwitnienie: maj-czerwiec (V-VI) [1,4,5], maj-lipiec (V-VII) [2].
Rozmnażanie:generatywnie poprzez nasiona
Ekologia
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny: Północna Europa, południowa część Niemiec, Czech i Słowacji, Północna Azja i Północna Ameryka [zb.3,5]. W Polsce występuje głównie na północnych nizinnych obszarach, także w górach: Sudetach, Karpatach [4], głównie na torfowiskach wysokich [5].
Siedliska: torfowiska wysokie i przejściowe, mokre lasy (bory) sosnowe [zb. 1,2,4,5].
Gatunek pospolity na terenie Polski
Uprawa
Stanowisko: słoneczne, częsciowo zacienione
Podłoże: wilgotne, próchniczne [2], kwaśne, próchniczne [5].
Gatunek nie uprawiany [5]
Zastosowanie
- Zielarstwo: roślina lecznicza [1,2,5]
- Zielarstwo: lecznictwo ludowe [1].
- Dendrologia: tereny zieleni - założenia krajobrazowe wokół torfowisk [5].
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Ziele bagna zwyczajnego Herba Ledi palustris [4], syn. Herba Rosmarini sylvestris [1], Herba Ledi palustri [3]
Liść bagna zwyczajnego Folium Ledi palustris [4]
Zbiór surowca zielarskiego:
Zbioru bagna zwyczajnego przeprowadza się podczas jego kwitnienia. Zbiera się jedynie zielone, niezdrewniałe części rośliny [4].
Liście obiera się z rosnących lub ususzonych roślin. Suszenie przeprowadza się w temperaturze do 40°C, w cieniu [4].
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
.
Skład chemiczny surowca zielarskiego: [zb. 1,3,4]
- olejek eteryczny 0,3-2% (ledol, mircyna, palustrol)
- flawonoidy (kwercytryna)
- garbniki
- śluzy
- woski
- sole mineralne
- glikozyd (arbutyna)
Działanie surowca zielarskiego:
Ledol zawarty w surowcu paraliżuje system nerwowy [1]. W lecznictwie ludowym bagno było wykorzystywane przy astmie, kokluszu, krztuścu. Stosowane jest także do płukania jamy ustnej i kąpieli łagodzącej reumatyzm, bóle pięt, podeszew [1,4]. W homeopatii śladowe ilości surowca wykorzystuje się do drażnienia skóry i przeciw gośćcowi i reumatyzmowi [1,3].
Bagno wykazuje działanie drażniące na skórę [4].
Zastrzeżenia:
Bagno zwyczajne może mieć właściwości toksyczne lub trujące [1,2,4].
Ciekawostki:
Bagno zwyczajne jest dość pospolite i często zbierane jako środek przeciwko molom, wszom i pluskwom [zb. 1,5].
- Mowszowicz J. . Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa.
- Rostafiński J. Siedl O. . Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
- Lewkowicz-Mosiej T. . Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
- Polakowska M. . Leśne rośliny zielarskie. PWRiL, Warszawa.
- Bugała W. 1991. Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. PWRiL, Warszawa: 249.
- Rhododendron tomentosum. ITIS. Protokół dostępu: https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=894434#null (dostęp 31.10.2016)
