Nazwa gatunkowa: Przylaszczka pospolita - Hepatica nobilis Schreb. [1,2]

Inne nazwy: (kliknij, aby rozwinąć)

Rodzina: Jaskrowate - Ranunculaceae [1-3]

Morfologia:

Przylaszczka pospolita

Wysokość: do 20 cm [1].

Pokrój: niska bylina [3].

Kwiaty: jasno niebiesko-liliowe, ciemnoniebieskie, białe lub różowe, po jednym na każdej łodydze [zb. 1,3]. Pod kwiatami znajdują się po 3 listki tworzące trwały, pozorny kielich. Kwiaty posiadają 5-15 płatków korony. Pręcików i zalążni wiele. W ogrodnictwie uprawiane są przylaszczki o formie pełnokwiatowej [1].

Owoce: niełupki posiadające wyrostki; elajosomy, wydzielające oleiste substancje wabiące mrówki, które pomagają w roznoszeniu owoców [1].

Liście: zimozielone, długoogonkowe, początkowo owłosione, później stają się nagie, skórzaste i sztywne. Powierzchnie liści są w zarysie szerokosercowate lub jajowate, mają trzy tępo zakończone klapy. Górna powierzchnia blaszki liściowej jest jasnozielona, dolna zabarwiona lekko na fioletowo [zb. 1,3].

Nasiona:

Kłącze: niedługie, barwy ciemnobrunatnej, pokryte łuskami [1], dość grube z wieloma korzeniami [3]

Biologia:

Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, zimująca w polskich warunkach klimatycznych.

Typ/forma życiowa rośliny: bylina, hemikryptofit [zb. 1,3].

Kwitnienie: na wiosnę: marzec - maj (III-V) [1].

Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona.

Ekologia

Pochodzenie: []

Zasięg terytorialny:obszary o umiarkowanym i suboceanicznym klimacie Europy i Azji [zb. 1,3].

Siedliska:W Europie przylaszczkę można znaleźć w lasach liściastych rzędu Carpino-Fagetalia, w grabowych, bukowych i olszynach położonych w górach Alnion glutinoso-incanae, a także w lasach jesionowo-dębowych FraxinioQuercion i w grabowo-wiązowych Carpino-Ulmion[1]


Przylaszczka pospolita jest gatunkiem chronionym [3]

Zastosowanie:

  1. Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna. Kwitnie wczesną wiosną przed innymi roślinami [1]
  2. Zielarstwo: lecznictwo ludowe [1,3]
  3. Zielarstwo: roślina lecznicza - przylaszczka nie jest używana w celach stricte leczniczych, czasem wykorzystywana jest w homeopatii [3]

Zielarstwo:

Surowiec zielarski:

Ziele przylaszczki Herba Hepaticae [3]

Skład chemiczny surowca zielarskiego: [zb. 1,3]

Ziele przylaszczki:

  • flawonoidy (pochodne kwercytyny i kemferolu)
  • antocyjany (pochodne cyjanidyny i delfinidyny)
  • lakton (protoanemonina oraz jej pochodna anemonina)
  • glikozyd hepatrylobina
  • saponiny
  • garbniki

Lecznictwo ludowe:

Działanie:

Przylaszczka stosowana była w oparciu o lecznictwo ludowe przy schorzeniach wątroby, pęcherzyka żółciowego, nerek i pęcherza. Przylaszczka stosowana była jako środek o działaniu moczopędnym, wykrztuśnym i żółciopędnym [1,3] W kłączu i korzeniach znajduje się trująca protoanemonina, w zielu saponiny i glikozyd hepatrylobina [1].

Protoanemonina wykazuje działanie drażniące na błony śluzowe [3]

Zdjęcia:

Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis Przylaszczka pospolita kwiat Hepatica nobilis flower

Przylaszczka pospolita

Przylaszczka pospolita

Kwiat

Przylaszczka pospolita liście Hepatica nobilis leaves Przylaszczka pospolita kwiat Hepatica nobilis flower

Przylaszczka pospolita

w lesie

Przylaszczka pospolita

Kwiat

Źródło:
  1. 1990. Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa.
  2. Hepatica nobilis. ITIS. Protokół dostępu: (dostęp )
  3. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa:231.

Logo internetowy ogród
Menu :