Nazwa gatunkowa: Kocanki piaskowe - Helichrysum arenarium (L.) Moench. [2,4]
Synonim: Gnaphalium arenarium L. [3]
Synonim: Helichrysum arenarium (L.) Mnch. [3]
Inne nazwy: Kocanki [4], szarota piaskowa, suchołuska, nieśmiertelnik żółty [3]
Rodzina: Astrowate - Asteraceae [3], dawniej Złożone - Compositae [1,3]
Morfologia:
Wysokość: 10-30 cm [1-3].
Kwiaty: zebrane w szczytowe wiechy [3] po 3-20 sztuk [4]. Koszyczki są okrągławe, średnicy 0,6-0,7 cm, otulone listkami okrywy; suchymi w części górnej, błoniastymi i cytrynowo-żółtymi [3]. Kwiaty brzeżne; nieliczne, nitkowatorurkowate, słupkowe, kwiat środkowe; rurkowate, obupłciowe, z 5 ząbkami. Korona koloru pomarańczowego, na szczycie z żółtymi gruczołami. Włoski puchu kielichowego są koloru żółtego i posiadają ząbki [3].
Owoce: walcowata niełupka [2] z gruczołami [3].
Łodyga: cała roślina jest wełniście owłosiona, z kłącza wyrastają płone oraz kwiatostanowe łodygi [3].
Liście: kutnerowate [4], wąskie, całobrzegie, pokryte z obu stron filcem, liście dolne; łopatkowato-lancetowate, liście środkowe i górne; równo-wąsko-lancetowate [2], tępo zakończone [3].
Nasiona:
Korzenie/Kłącze: czarnobrunatne, zdrewniałe, rozdzielone na kilka pędów [3].
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [3].
Typ rośliny: bylina [1,4]
Kwitnienie: lipiec-październik (VII-X)[2], lipiec-wrzesień (VII-IX) [3,4].
Rozmnażanie:.
Ekologia:
Pochodzenie:
Zasięg terytorialny: Azja, Europa [1].
Siedliska: suche lasy, bory iglaste, skraje lasów, polany, zręby, wydmy, zarośla, miedze, przydroża, piaszczyste gleby [2]. W Polsce często spotykana na niżu, na piaskach, ugorach i nieużytkach [zbiorcze 1-3].
Roślina uprawiana [2]. Gatunek proponowany do ochrony gatunkowej [2], ze względu na intensywne zbieractwo tego gatunku [3].
Rzadko spotykana na glebach zasobnych w wapń [4].
Zastosowanie:
Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna: na trwałe wieńce [4]
Zielarstwo: roślina lecznicza [4].
Zielarstwo
Surowiec zielarski:
Kwiatostan kocanek - Inflorescentia Helichrysi, synonim kwiat nieśmiertelnika - Flos Stoechados citrini (FP IV) [1-3], Flos Amarnthi lutei [3].
Zbiór surowca zielarskiego:
Termin zbioru: lipiec-październik (VII-X) [1,2]
Dopiero co rozwinięte koszyczki zbieramy na samym początku kwitnienia rośliny (przed ich całkowitym rozwinięciem), następnie suszymy surowiec w temperaturze nie wyższej niż 35°C [1,2]. Surowiec pochodzi zazwyczaj ze stanu naturalnego. Surowiec nie powinien zawierać grubszych łodyg i liści [1].
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Zapach surowca jest swoisty, słodkawy, korzenny i aromatyczny, smak szczypiący, ściągający i gorzkawy [1,2].
Surowiec opisany był w FP IV [1].
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Związki flawonoidowe, olejek eteryczny 0,05%, gorycze, garbniki, żywicę, fitosterole,związki ftalidowe, karotenoidy [zbiorcze 1-3].
Działanie surowca zielarskiego:
Żółciopędne - poprawia trawienie, moczopędne, przeczyszczające, przeciwzapalne, przeciwreumatyczne i pobudzające czynność żołądka. Stosowane w zapaleniach dróg żółciowych i moczowych oraz w chorobach żołądka [zbiorcze 1-3].
Leki/Suplementy/Mieszanki:
- Cholegran - granulat.
- Cholesol - zawiera wyciąg z kocanek [1].
- Gastrochol - zawiera wyciąg z kocanek [1].
- Species cholagogae nr 2 - mieszanka ziołowa [1].
Zdjęcia:
|
|
|
Kocanki piaskowe |
Kocanki piaskowe |
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Kocanki Helichrysum Mill. - Rodzaj | |
| Kocanki włochate Helichrysum petiolare Hilliard & B.L. Burtt - niska, kępiasta bylina, roślina ozdobna | |
| Kocanki ogrodowe Hekichrysum bracteautum (Vent.) Willd - roślina ozdobna [5] | |
| Ukwap dwupienny Antenaria dioica L. Gaertn. [4] |
- Walewski W. 1985. Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
- Polakowska M. 1987. Leśne rośliny zielarskie. PWRiL, Warszawa.
- Mowszowicz J. 1985. Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa: 419.
- Rostafiński J., Seidl O. 1962. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
- Chlebowski B., Mynett K. 1982. Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa.