Nazwa gatunkowa: Poziewnik szorstki - Galeopsis tetrahit L. [1-3]
Angielska nazwa: hemp nettle [3]
Rodzina: Jasnotowate - Lamiaceae [1-3]
Morfologia
Wysokość: 10-40 cm [1].
Pokrój wzniesiona roślina zielna [3].
Kwiaty: kwiaty zebrane są w nibyokółki, które posiadają sztywne, kłujące przysadki oraz podkwiatki. Kwiaty mają dzwonkowaty kielich, wyposażony w sztywne, szydlaste ząbki. Korona kwiatowa jest dwuwargowa, barwy różowej lub czasami białej, długości 15 mm, pokryta miękkimi włoskami, z rurką przewyższającą kielich [1].
Owoce: w postaci poczwórnej rozpadającej się rozłupni, zabarwionej na brunatno [3]. Rozłupki z trzema kantami, kształtu jajowatego, nagie [1].
Łodyga: rozgałęziająca się, zgrubiała pod węzłami i z owłosiona [1], kanciasta [3].
Liście: ustawione na łodydze naprzemianlegle, z ogonkami, kształtu jajowatego do lancetowatego, długości 3-8 cm, u nasady zaokrąglone lub klinowate, brzegiem grubo ząbkowane [1], ostro zakończone na szczycie [3].
Biologia
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna [1].
Typ/forma życiowa rośliny: roślina zielna, terofit[1].
Kwitnienie: czerwiec - październik (VI-X) [1].
Ekologia
Pochodzenie:[]
Zasięg terytorialny: Europa (rejony od strefy merydionalnej do borealnej, w klimacie oceanicznym i suboceanicznym) [1], a także w północnych rejonach Azji [3]
Siedliska:występuje na glebach zasobnych w próchnicę (nitrofit), miejsca ruderalne, uprawy zbóż, roślin okopowych, pola, przydroża, ogrody, zręby lasów (Secalietea, Chenopodietea, Epilobietalia angustifolii) [zb. 1,3]
W Polsce poziewnik szorstki klasyfikowany jest jako chwast upraw [3]
Zastosowanie
- Zielarstwo: roślina lecznicza [3]
Zielarstwo:
Surowiec zielarski:
Ziele poziewnika Herba Galeopsis [3]
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Ziele poziewnika: [3]
- garbniki
- flawonoidy
- olejek eteryczny
- saponiny
- glikozyd irydoidowy (galirozyd)
- sole mineralne bogate w krzemionkę
Działanie i stosowanie surowca zielarskiego:
Krzemionka zawarta w zielu, po spożyciu gromadzi się w uszkodzeniach tkanek (rany, blizny pooperacyjne, ubytki skórne), pomagając w ich regeneracji. Krzemionka pełni funkcję ochronną w oddawaniu moczu [3]
Polifenole poziewnika działają moczopędnie, saponiny - lekko ściągająco, a garbniki - odkażająco na przewód pokarmowy [3]
Preparaty zawierające ziele poziewnika stosuje się w leczeniu gruźlicy płuc, w stanach zapalnych błon śluzowych przewodu pokarmowego, po operacjach, uszkodzeniach skóry, oparzeniach, nieszczelnościach ścian włosowatych naczyń krwionośnych
Ziele poziewnika jest bardzo dobrym zastrzykiem minerałów dla naszego organizmu i szczególnie polecane jest osobom starszym i rekonwalescentom [3]
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Miniaturka | Nazwa rośliny |
|---|---|
| Poziewnik polny Galeopsis ladanum L. | |
| Poziewnik miękkowłosy Galeopsis pubescens Bess. |
- Cincura F., Ferakova V., Majovsky J., Somsak L., Zaborsky J., 1990. Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa.
- Galeopsis tetrahit. ITIS. Protokół dostępu: https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=32499#null (dostęp 11.2.2017)
- Lewkowicz-Mosiej T. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa:226,227.
