Nazwa gatunkowa: Mieczyk ogrodowy - Gladiolus x hybridus hort.
Inne nazwy: Gladiolus x hybrida
Rodzina: Kosaćcowate - Iridaceae
Morfologia:
|
|
Mieczyk ogrodowy |
Wysokość: do 1,5 m. Najczęściej koło 1 m.
Kwiaty: Kwiaty grzbieciste, zebrane w jednostronne kłosy (grona). Barwa kwiatów zależy od odmiany, najczęściej żółte i czerwone, rzadziej białe, pomarańczowe, niebieskie, a nawet dwubarwne. Liczba kwiatów w kwiatostanie waha się od 1 do 12 u gatunków botanicznych, a od 15 do 23 u odmian uprawnych. Średnica kwiatów odmian uprawnych może dochodzić do 24 cm.
Owoce: brak danych
Łodyga: U nasady łodygi tworzone są bulwocebule. Jest nie rozgałęziona, wyprostowana z licznymi liśćmi.
Liście: mieczowate
Nasiona: brak danych
Korzenie: dwa rodzaje: korzenie właściwe i korzenie kurczliwe.
Biologia:
Typ: Łuskobulwa, bylina - roślina wieloletnia
Pokrój:
Kwitnienie: czerwiec - wrzesień (VI-IX),
Rozmnażanie: Głównie wegetatywnie poprzez łuskobulwy (bulwocebule) potomne i bulwopąki oraz generatywnie poprzez siew nasion (w przypadku hodowli). Pomimo że bulwocebula ma kilka pąków śpiących rozwija się najczęściej tylko jeden środkowy. U podstawy rozwijającego się pędu rozwija się nowa zastępcza bulwocebula, a stara zeszłoroczna zasycha
Ekologia:
Pochodzenie: Południowa Afryka, Azja.
Zasięg terytorialny: Europa, Azja, Południowa Afryka
Siedliska:
Uprawa/Ochrona:
Stanowisko: słoneczne.
Podłoże: próchniczne, wilgotne, przepuszczalne, lekkie, zasobne ( w wapń Ca), dobrze uprawiane.
Nawadnianie: dobre, szczególnie w lecie w okresach suszy.
Rozstawa: 25x10-15 cm
Głębokość sadzenia: 8-10 cm
Termin wykopywania łuskobulw: od 15 IX do X
Termin sadzenia łuskobulw do gruntu: 15 IV - 15 V
Zbiór rośliny na kwiat cięty: Zbiór najlepiej przeprowadzić w godzinach porannych, aby kwiaty lepiej się przechowywały. Najlepszym terminem zbioru jest faza, w której pierwszy kwiat nie jest jeszcze do końca rozwinięty.
Rozmnażanie: z nasion i łuskobulw potomnych. W marcu nasiona lub łuskobulwy umieszczamy niezbyt gęsto w rzędach wyznaczonych w inspekcie, gdzie do końca jesieni wyrastają okazałe łuskobulwy. W następnym roku sadzimy łuskobulwy w zagonach na głębokość 8-10 cm w odległości 15-20 cm.
Uprawa: Mieczyki najlepiej uprawiać w drugim lub trzecim roku po oborniku. Bulwocebule sadzi się ręcznie "pod znacznik" lub maszynowo. Wiosną przed wysadzeniem należy zbronować pole i rozsypać 4 kg superfosfatu i soli potasowej na 100 m2. Nawozimy azotem pogłównie 3-4 tygodnie po sadzeniu ok. 3 kg saletry wapniowej lub 1,5-2 kg amonowej lub saletrzaku na 100 m2. Zabieg ten należy powtórzyć po trzech tygodniach od poprzedniego w ilości 2 kg s. wapniowej.
Przechowywanie:
Podczas wykopywania mieczyków na jesień należy przyciąć część nadziemną 3-5 cm nad łuskobulwą. Zebrane mieczyki oczyszczamy i umieszczamy w suchym i przewiewnym miejscu o temperaturze 5-10°C (inne źródła podają 3-5°C). Gdy korzenie i resztki pędów zaschną, oczyszczamy i sortujemy bulwocebule wg. wielkości:
- extra obwód 14 cm
- I wielkość 12-14 cm
- II wielkość 10-12 cm
...
Rośliny z większych cebul mają większe i pełniejsze kwiaty oraz wydają więcej bulwopąków. Pod koniec wegetacji mieczyka powstają małe bulwopąki. Mieczyki możemy tylko pędzić.
Choroby mieczyków:
- Bakterioza mieczyków, sprawca: Pseudomonas marginata
Objawy w postaci brunatnych, później czerniejących plam na liściach oraz żółknięciem i zasychaniem liści. W końcowej fazie pędy zamierają i wyłamują się. Bulwocebule mają wgłębione brunatnoczerwone plamy, z których wycieka kleista, bezbarwna maź.
Zwalczanie:
- odkażanie łuskobulw przed sadzeniem: w 0,25% procentowym roztworem formaliny (HCHO), 0,25% preparatem Ceresan-Nassbeize, 0,5% preparatem Kaptan. Łuskobulwy zanurzamy w zaprawie o temp 8-12C na 1 godzinę po czym szybko suszymy lub natychmiast wysadzamy.
- opryskiwanie roślin w czasie wegetacji co 2-3 tygodnie 0,25% Miedzianem 50, lub 0,25% Kaptanem z dodatkiem płynu do mycia naczyń.
- podczas uprawy usuwamy chore rośliny wraz z ziemią.
- przed wysadzaniem należy usunąć chore bulwocebule.
- po wykryciu choroby należy przerwać uprawę mieczyków na 4-5 lat na danym polu lub przenieść uprawę w inne miejsce.
- Twarda zgnilizna mieczyków, sprawca: Septoria gladioli
Objawy na bulwocebulach w postaci wodnistych, brunatnoczarnych plam, które z czasem powiększają się. Na koniec bulwocebula zasycha.
Zwalczanie:
Podobnie jak u bateriozy mieczyków.
- Fuzarialna zgnilizna mieczyków, sprawca: Fusarium oxysporum f. gladioli
Objawy:
Poraża głównie korzenie i bulwocebule. Na korzeniach pojawiają się plamy gnilne, a następnie odpadają. Grzyb dociera do bulwocebuli i powoduje powstawanie tłustych, lśniących plam. Jeżeli grzyb zainfekuje najpierw bulwocebule to objawy są trochę inne. Powstają plamy jasnobrązowe i z czasem twardnieją, czernieją i są wklęśnięte, a wewnątrz zaczyna się proces gnilny.
Zwalczanie:
- zaprawianie bulwocebul podobnie jak u bakteriozy przed wysadzaniem
- niszczenie chorych roślin
- po wykryciu choroby należy przerwać uprawę mieczyków na 4-5 lat na danym polu lub przenieść uprawę w inne miejsce.
- Zgorzelowa plamistość liści mieczyków, sprawca: Heterosporium gracile
Zwalczanie:
- Opryskiwanie roślin w maju 0,25% roztworem Kaptanu lub 0,2% roztworem Cynkotoxu. Zabieg należy powtarzać co 2 tygodnie.
Choroby wirusowe:
- Mozaika łagodna
Objawy:
- Na liściach i kwiatach pojawiają się jaśniejsze lub ciemniejsze plamy oraz smugi.
Zapobieganie:
- Unikamy wysadzania mieczyków oraz roślin takich jak frezja, aster, tytoń, ogórki, koniczyna i inne motylkowe w tym miejscu.
- Biała smugowatość
Objawy:
- Na liściach powstają żółtawozielone i białawe smugi, cętki i plamy, a na płatkach kwiatów - różnobarwne plamy i smużki.
Zapobieganie:
- Unikamy wysadzania mieczyków oraz roślin takich jak frezja, aster, tytoń, ogórki, koniczyna i inne motylkowe w tym miejscu.
Szkodniki mieczyka:
- Wciornastek mieczykowiec Taeniothrips simplex
- Rozkruszek korzeniowy Rhizoglyphus echinopus - mały roztocz
Objawy:
- Małe korytarze pod zewnętrzną łuską wypełnione brązową mączką.
Zapobieganie:
- Porażone cebule zanurzamy na 10 minut przed sadzeniem w 5% roztworze formaliny o temperaturze około 50°C.
|
|
Mieczyk - schemat łuskobulwy |
Zastosowanie:
- Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna: na kwiat cięty, do wazonów, rzadziej wysadzane na kwietniki [], do wiązanek dla zmarłych [3].
Zdjęcia:
|
|
Mieczyk ogorodowy |
|
|
Mieczyk ogorodowy łuskobulwa |
|
|
Mieczyk ogorodowy łuskobulwa |
- Kiljańska I. (Red.) 1971. Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa.
- Chlebowski B., Mynett K. 1982. Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa.
- Savoir vivre na pogrzebie. Protokół dostępu: http://www.mementis.pl/porady/149,savoir-vivre-na-pogrzebie.html (11.9.2015)