Nazwa gatunkowa: Dymnica pospolita - Fumaria officinalis L. [1-5]
Angielska nazwa: Common fumitory [4]
Inne nazwy:
Rodzina: Makowate - Papaveraceae [2], dawniej Dymnicowate - Fumariaceae [1,4,5]
Morfologia
Wysokość: 10-40 [5] .
Pokrój [].
Kwiaty: zabarwione na różowo, purpurowo lub czerwono, grzbieciste, niewielkie [], z dwoma odpadającymi działkami kielicha [5]. Górny płatek zakończony jest ostrogą, dwa wewnętrzne płatki są połączone z przodu ze sobą [5] Pręciki 2 [5]. Kwiatostany wyprostowane i wzniesione do góry [5].
Owoce: zaokrąglona niełupka, średnicy ok. 2 mm, zabarwiona na szaro lub żółto-brunatno [1], z przodu owoce są nieznacznie spłaszczone, wklęsłe na szczycie [3].
Łodyga: wzniesiona lub leżąca, kanciasta [1,3,5], rozgałęziająca się [3,5], wysoka [4], często bruzdowana i z licznymi liśćmi [5].
Liście: sinozielone, podwójnie- albo potrójnie-pierzastosieczne [1,3,5], ogonkowe, delikatne [5], odcinki liści są wąskie lub lekko lancetowate [3],szerokości 2-3 mm [5]. Siewki mają równowąskie liścienie o długości 25 mm, które są ostro zakończone, u dołu zwężone w rynienkowaty ogonek. Pierwszy liść jest podwójnie trój-sieczny. Boczne listki są podługowato odwrotnie-jajowate, dwu- lub trój-sieczne [3].
Nasiona:nasiona dymnicy po dojrzeniu rośliny słabo kiełkują, dopiero po przezimowaniu w glebie wykazują wyższą zdolność do kiełkowania [5]
Kłącze: []
Korzenie: Korzeń dymnicy jest palowy i zwykle powykrzywiany [5]
Inne cechy: siewki z sinym nalotem, przypominają siewki marchwi [3]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna, ozima lub jara [zb. 1,3-5].
Typ rośliny/forma życiowa: roślina zielna [].
Kwitnienie: koniec kwietnia-sierpień (IV-VIII) [3] lub maj-wrzesień (V-IX) [5].
Rozmnażanie: generatywnie poprzez nasiona[].
Ekologia
Zasięg terytorialny:Europa, Azja, Wyspy Kanaryjskie, Madera, Północna Afryka, Północna Ameryka [4,5]. Dymnicę można spotkać w wymienionych krajach głównie w strefach o klimacie oceanicznym [5]
Siedliska:uprawy, ogrody przydomowe, uprawy roślin okopowych, uprawy zbóż, lnie roślin strączkowych [3,4]. Dymnicę można spotkać na nizinach i na terenach podgórskich [4,5]. Spotykana jest w zbiorowiskach polnych związków Fumario-Euphorbion, Caucalidion lappulae i Aphanion [5]
Dymnica pospolita uznawana jest za chwast upraw warzywniczych i okopowych. Dymnica może pojawić się w rzadkich zasiewach zbóż [1,3-5]. Pojawia się na wilgotnych glebach o dużej zawartości próchnicy i azotu [3].
Uprawa
Stanowisko: []
Podłoże: wilgotne, zasobne w azot i próchnicę, piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste, zasadowe [zb. 1,5]
Zastosowanie
- Zielarstwo: roślina lecznicza [4]
Zielarstwo:
Surowiec zielarski:
Ziele dymnicy Herba Fumariae [4,5]
Informacje dotyczące surowca zielarskiego:
Surowiec ma nieprzyjemny zapach i ostry, gorzkawy i słonawy smak [5]
Skład chemiczny surowca zielarskiego: [4,5]
- alkaloidy (związki izocholinowe: protopina, kryptopina, korydalina, sangwinaryna, fumaracyna, fumarylina, fumarytyna)
- flawonoidy
- żywice
- garbniki
- śluzy
Działanie i stosowanie surowca zielarskiego:
Surowiec wykazuje silne działanie rozkurczowe, szczególnie na mięśnie gładkie jelit, dróg żółciowych, dróg moczowych i na naczynia krwionośne. Rozkurczowe działanie stymuluje prawidłowe ruchy robaczkowe jelit i tym samym pomaga w trawieniu pokarmów i wypróżnianiu. Dodatkowo ziele dymnicy może pomóc w regulowaniu ilości wytwarzanej żółci i jej przemieszczaniu do dwunastnicy przy niewydolności wątrobowej [4]
Po zażyciu surowca może wystąpić wzmożone oddawanie moczu oraz niewielkie obniżenie ciśnienia [4]
Ziele dymnicy stosuje się w postaci odwarów i herbatek, aby wyleczyć niektóre choroby skórne [5]
- Kunicki E., Sękara A., Kalisz A. 2006. Skrypt do ćwiczeń z warzywnictwa ogólnego dla studentów Akademii Rolniczej. Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Kraków.
- Fumaria officinalis. ITIS. Protokół dostępu: http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=565200 (dostęp 29.6.2016)
- Skrzypczak G. Blecharczyk A. ?. Podręczny atlas chwastów. Multum, Poznań.
- Lewkowicz-Mosiej T. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa:73,74.
- Cincura F., Ferakova V., Majovsky J., Somsak L., Zaborsky J., 1990. Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa: 102.
