Nazwa gatunkowa: Nerecznica samcza - Dryopteris filix-mas (L.) Schott. [1,2,5,6-8]

Angielska nazwa: Male fern [8]

Inne nazwy: Narecznica samcza [1], Paproć samcza, Paprotnik samczy [2], Leśna paproć

Rodzina: Nerecznicowate - Dryopteridaceae [2,6-8], czasem Paprotkowate - Aspidiaceae [1]

Nerecznica samcza Dryopteris filix-mas

Nerecznica samcza

Morfologia:

Wysokość: 30-120 cm [2]

Liście: usychają na zimę. Ogonki liściowe są mocne, pokryte rdzawymi łuskami. Blaszki liściowe są podłużne, zwężające się na obu końcach, podwójnie pierzaste, z 20-35 parami odcinków pierwszego rzędu, zazwyczaj naprzeciwległymi. Liście drugiego rzędu mają brzeg karbowano piłkowany. Kupki zarodni znajdują się przy nerwie środkowym, ich nerkowata zawijka jest trwała, z brzegiem nie zagiętym pod kupkę [1]. Kupki zarodni powstają pod koniec lata. Młode liście zwinięte są w pastorał [2].

Korzenie: grube kłącza [1], koloru ciemnobrunatnego, z widocznymi pozostałościami po ogonkach liściowych i niewielkich korzeniach [2].

Biologia:

Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [2,7], hemikryptofit obszarów suboceanicznyczno-oceanicznch [1], zimuje w polskich warunkach.

Pokrój: bylina [], duża paproć [1].

Dojrzewanie zarodników: czerwiec-lipiec (VI-VII) - zależy od odmiany [], lipiec-sierpień (VII-VIII) [1,2]

Rozmnażanie: Przez sadzonki. Podział kępy jesienią.

Ekologia:

Pochodzenie/ naturalne występowanie: Północna Afryka (Maroko) , Azja (Kaukaz, Turcja, Armenia, Rosja, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan), Europa, Północna Ameryka [8].

Występowanie: obszar okołobiegunowy [1], Europa, w Europie od niżu aż po góry.

Siedliska: głównie lasy liściaste z klasy Carpino-Fagetea i Betulo-Adenostyletea [1], następnie bory sosnowe, jodłowe, grądy mieszane, gleby wilgotne, podmokłe [2].

Nerecznica może być rośliną wskaźnikową dla gleb zawierających duża ilość próchnicy [1,4].

Uprawa:

Stanowisko: słoneczne, półcieniste lub cieniste [].

Podłoże: żyzne, próchniczne, umiarkowanie wilgotne i przepuszczalne [zb.1].

Nawadnianie: umiarkowane, należy unikać przesuszenia [].

Rozstawa: 45-60 cm, 60-90 cm []

Zastosowanie:

  1. Kwiaciarstwo:Roślina ozdobna, runo parkowe. [8]
  2. Zielarstwo: Roślina lecznicza stosowana w medycynie ludowej [1,8]
  3. Zielarstwo: roślina lecznicza [1,5]

Zielarstwo

Surowiec zielarski:

Kłącze nerecznicy samczej - Rhizoma Filicis maris [2].

Zbiór surowca zielarskiego:

Kłącza wykopujemy na jesień. Suszymy w temperaturze pokojowej [1].

Informacje dotyczące surowca zielarskiego:

Surowiec w przekroju powinien mieć zielonkawą barwę [1].

Skład chemiczny surowca zielarskiego:

Pochodne floroglucyny (kwas flawaspidynowy, filiksowy, albaspidynę, aspidynę, aspidynol), enzym tiaminaza - rozkłada witaminę B [zbiorcze 2].

Działanie:

Odwar stosowany jest w zwalczaniu glist i tasiemców u ludzi i zwierząt. W medycynie ludowej służy do leczenia reumatyzmu i zapalenia żył [1].

Zastrzeżenia:

Surowiec ma właściwości trujące i zażywanie go powinno być omówione z lekarzem lub odpowiednim specjalistą [zbiorcze 1,2]. Surowiec nie powinien być stosowany u kobiet w ciąży, a także u osób silnie osłabionych.

Wyciągi eterowe z kłącza - Extractum Filicis maris stosowane były do zwalczania tasiemców w organizmie [2].

Zdjęcia:

Nerecznica samcza Dryopteris filix-mas Nerecznica samcza Dryopteris filix-mas

Nerecznica samcza

Nerecznica samcza

Nerecznica samcza pastorał Nerecznica samcza pastorały

Nerecznica samcza pastorał

Nerecznica samcza pastorały

Nerecznica samcza liść z zawijkami Nerecznica samcza liść z zawijkami

liść z zawijkami

liść z zawijkami

Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:

Nerecznica błotna - Dryopteris thelypteris - rzadko występująca roślina na terenie Polski
Nerecznica górska - Dryopteris oreopteris (Ehrh.) Maxon. - rzadko występująca roślina na terenie Polski
Nerecznica grzebieniasta - Dryopteris cristata (L.) A. Gray - rzadko występująca roślina na terenie Polski
Nerecznica krótkoostna - Dryopteris spinulosa (Mull.)O. Ktze.
Długosz królewski Osmunda regalis L.
Wietlica samcza Athyrium filix-femina
Pióropusznik strusi Matteuccia struthiopteris (L.) Tod.
Źródło:
  1. . Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa.
  2. . Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa.
  3. . Ogród przy domu. PWRiL, Warszawa.
  4. . Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
  5. . Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
  6. Dryopteris filix-mas (L.) Schott . ITIS. Protokół dostępu: (dostęp 3.4.2015)
  7. Dryopteris filix-mas (L.) Schott . USDA. Protokół dostępu: (dostęp 3.4.2015)
  8. Dryopteris filix-mas (L.) Schott . USDA ARS-GRIN. Protokół dostępu: (dostęp 3.4.2015)

Logo internetowy ogród
Menu :