Nazwa gatunkowa: Konwalia majowa - Convallaria majalis L. [1,2,6,8]

Nazwa angielska: Lily of the valley [1]

Nazwa francuska: Muguet, Muguet de mai, lis de vallees [1]

Nazwa niemiecka: Maiglockchen [1]

Inna nazwa: konwalia lanuszka, lanka, lanysz [2], Convallaria maialis

Rodzina: aktualnie Szparagowate - Aspragaceae, a także Konwaliowate - Convalariaceae [1], Liliowate - Liliaceae [6]

Morfologia:

Konwalia majowa Convallaria majalis

Konwalia majowa

Wysokość: 7-20 cm [zbiorcze 2,8].

Pokrój: niska bylina [1,8].

Kwiaty: kwiatostan typu jednostronnie groniastego [1,8], osadzony na pojedynczym pędzie [8]. Kwiaty dzwonkowate, szypułkowe, koloru białego [2]. Listki okwiatu (6) są ze sobą zrośnięte i mają odstające ząbki [+,8]. Kwiaty wydzielają przyjemny zapach [2,6,8]. Kwiaty bez miodników [8].

Owoc: pomarańczowa lub czerwona jagoda [zb. 1,2,8]. Jagoda konwalii jest TRUJĄCA!

Łodyga: głąbik złożony z 2 lub 3 eliptycznie-jajowatych liści o równoległym unerwieniu, zakończony pędem kwiatostanowym.

Liście: dwa lub trzy liście [zb.1,8], odziomkowe [8], eliptycznojajowate lub eliptycznolancetowate [2], unerwione równolegle, całobrzegie, wyrastają z kłącza. Posiadają długie ogonki, które otoczone są przy podstawie cienką, przezroczystą, błoniasta pochwą. Liście koloru żywozielonego, jesienią żółkną i obumierają stając się mało dekoracyjne.

Nasiona: kulisto-jajowate o kolorze jasnozielonym [1] (czasami opisywane jako barwa niebieskawa).

Korzenie: kłącze cienkie, czołgające się [1,2], silnie rozgałęzione.

Inne cechy: Roślina trująca [2,8].

Biologia:

Długość życia rośliny: roślina wieloletnia [2]. Geofit.

Typ rośliny: bylina kłączowa [1,8].

Kwitnienie: wiosna: maj-czerwiec (V-VI) [2,6,8]

Rozmnażanie: wegetatywnie poprzez podział podziemnych kłączy [6]

Ekologia:

Zasięg terytorialny: strefa klimatu oceanicznego i umiarkowanego Europy, Ameryki Północnej i zachodniej Azji [1]. Pospolita na niżu, w górach rzadko występuje

Siedliska: w Polsce najczęściej występuje w lasach liściastych (łęgi, lasy dębowo-grabowe, bukowe, bory mieszane, a nawet lasy świerkowe na podłożu wapiennym) i zaroślach [zb. 1,8].

Konwalia rosnąca na naturalnych siedliskach jest pod ochroną [+,2,8].

Uprawa/Ochrona:

Stanowisko: półcieniste lub cieniste [6], najlepiej pod drzewami i krzewami. Konwalia w słońcu też sobie poradzi [5].

Podłoże: próchniczne [6], nie powinno być zbyt piaszczyste i suche [5,6].

Nawadnianie:

Nawożenie: po zasadzeniu zaleca się przykryć kłącza obornikiem [6]

Rozstawa: w międzyrzędach 15-20 cm, w rzędach co 5 cm [5], na głębokość 2 cm [6]

Termin rozmnażania: jesień, połowa października do początku listopada (X-XI)[6]

Rozmnażanie: przez podział kłączy [6]

Konwalia jest uprawiana do celów leczniczych oraz jako roślina ozdobna (dekoracyjna) na kwiat cięty.

Po posadzeniu konwalii warto ją nawieźć nawozem organicznym np. obornikiem [6].

Zastosowanie:

  1. Kwiaciarstwo: Roślina ozdobna: [8] na kwiat cięty, rabaty, bukieciki, jako roślina okrywająca [zb 6]. Dobrze komponuje się z fiołkami [+]. Konwalia nadaje się do pędzenia [6].
  2. Zielarstwo: roślina lecznicza [1,8].
  3. Przemysł perfumeryjny [2]

Zielarstwo

Surowiec zielarski:

Kwiatostany konwalii - Inflorescentia Convallariae [1].

Ziele konwalii - Herba Convallariae, syn. Herba Liliorum convallium (FP IV) [2].

Zbiór surowca zielarskiego:

Termin zbioru: Maj.

Surowiec zbierany jest w maju z upraw lub ze stanu naturalnego. Suszenie surowca przeprowadza się w temperaturze 20-110°C - surowiec bardzo szybko się suszy, ewentualnie w temperaturze pokojowej [3].

Surowiec w większej ilości przechowywało się w blaszanych pojemnikach, aktualnie przechowywany w pojemnikach z tworzyw sztucznych. W mniejszych ilościach przechowywany jest w naczyniach z ciemnego szkła [3].

Informacje dotyczące surowca zielarskiego:

Surowiec nie posiada zapachu świeżej rośliny, smak gorzki [3].

Surowiec jest objęty FP. Należy do wykazu B [3].

Skład chemiczny surowca zielarskiego:

Kardenolidowe glikozydy nasercowe (kardenolidowe) (konwalozyd i konwalotoksyna - pochodne strofantyny, strofantydol (konwalotoksol), bipinodogeniny (lokundiozyd) i peryplogeniny), a także saponiny sterydowe (konwalamaryna, konwalaryna), flawonoidy (izoramnetyna, kwercetyna), kwasy fenolowe i liczne kwasy organiczne (chelidonowy) [1,2].

W kwiatach znajduje się olejek eteryczny zawierający farnezol nadający konwalii przyjemny zapach [1,2].

Nasiona zawierają konwalozyd [2].

Działanie:

Glikozydy nasercowe powodują zwolnienie tętna, zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego - właściwość ta jest wykorzystywana w leczeniu chorób układu krążenia (osłabione przewodnictwo impulsów nerwowych, niewydolność serca, starcze serce) [1].

Surowiec wykazuje działanie moczopędne [2].

Konwalia wykorzystywana jest także w leczeniu puchliny wodnej.

Forma stosowania:

Nalewka - Tinctura Convallariae titrata - używana w kroplach per se

Leki/Suplementy/Mieszanki:

  1. Cardiol - krople
  2. Convafort - drażetki zawierające suchy wyciąg z ziela.
  3. Neocardina - krople
  4. Krople nasercowe Guttae Cardiacae - mieszanka o działaniu uspokajającym, usprawniającym pracę serca (zwiększa siłę skurczu), zawiera nalewkę z konwalii Convallariae tinctura titrata w ilości 50g/100g roztworu, a także nalewkę z głogu i kozłka oraz alkohol [7].

Zastrzeżenia:

Roślina jest silnie trująca. Trująca jest także woda, w której przebywały bukieciki z konwalii. Należy zwracać szczególną uwagę na małe dzieci, które mogą połknąć czerwone owoce konwalii.

Największa jednorazowa dawka wynosi 0,5 g, dzienna 1,5 g.

Ciekawostki:

Konwalia może posłużyć jako dodatek do tytoniu - z literatury ciężko wywnioskować, czy jest to mieszanka mająca na celu leczenie chorób związanych z układem oddechowym, czy poprawienie aromatu tytoniu. W każdym razie, odradzamy palaczom eksperymentowanie z konwalią, ponieważ nieodpowiednia dawka może być trująca. [4]

Zdjęcia:

Konwalia majowa Convallaria majalis okaz zielnikowy Konwalia majowa Convallaria majalis

Konwalia majowa okaz zielnikowy

Konwalia majowa

Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:

Konwalia majowa odm. wielkokwiatowa - Convallaria majalis 'Grandiflora' - odmiana uprawiana w ogrodach [6]
Kokoryczka wonna - Polygonatum odoratum (Mill.) Druce [2]
Konwalijka dwulistna - Maianthemum bifolium (L.) F.W. Schmidt
Śnieżyczka przebiśniegŚnieżyczka przebiśnieg - Galanthus nivalis L. - niewielka bylina zawkitająca na biało wczesną wiosną
Źródło:
  1. . Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
  2. . Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa.
  3. . Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
  4. . Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa.
  5. . Ogród przy domu. PWRiL, Warszawa.
  6. . Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa:135, 281 (d).
  7. Etykiety kropli nasercowych, Guttae Cardiacae, Microfarm a także PPH HASCO-LEK S.A.
  8. 1962. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
Menu :