Nazwa gatunkowa: Karczoch zwyczajny - Cynara scolymus L. [zb. 1,2]
Inne nazwy:
- Karczoch ogrodowy [1]
- Karczochy [1]
- Cynara cardunculus subsp. scolymus Hegi
Rodzina: Astrowate - Asteraceae, dawniej Złożone - Compositae [1,2]
Morfologia
Wysokość: 70-150 cm[1] .
Kwiaty: koloru niebiesko-fioletowego. Liście okrywy zachodzą na siebie dachówkowato [1]. Kwiaty zebrane są w koszyczkach, które mają jadalne pąki kwiatowe i dna kwiatowe . Dna kwiatowe są najbardziej przydatne do spożycia kilka dni przed otwarciem się kwiatów. Koszyczki kwiatowe dorastają wielkości podobnej do jabłka.
Owoce: wydłużona niełupka o kolorze szarobrunatnym, na szczycie niełupki znajduje się puch kielichowy.
Łodyga: gruba, sztywna, z licznymi włoskami, rozgałęiająca się.
Liście: duże, pierzasto-sieczne. Przy ziemi karczoch wytwarza gęstą rozetę z liści. Liście na łodygach są mniejsze i węższe w porównaniu do liści w rozecie. Liście od spodu są owłosione.
Korzenie: karczoch posiada silny system korzeniowy[?]
Biologia
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia, w Polsce w uprawie występuje jako roślina jednoroczna[1].
Typ rośliny: roślina zielna[].
Kwitnienie: lipiec - sierpień (VII-VIII) [1].
Rozmnażanie: generatywne poprzez nasiona[].
Ekologia
Pochodzenie: rejony wokół Morza Śródziemnego.
Zasięg terytorialny:[].
Siedliska:[]
Uprawa:Karczoch uprawia się w Europie, w rejonach koło Rosji (Krym), północnej Afryce, Indiach, Cejlonie, Jawie, Brazylii, Stanach Zjednoczonych
Karczoch jest uprawianą odmianą dzikiego karczocha, który w krajach leżących nad Morzem Śródziemnym nazywa się kardem
Zastosowanie
- Warzywnictwo: Roślin jadalna, uprawna, warzywo [1,2]. Dno koszyczka kwiatowego po uprzednim przyrządzeniu uznawane jest za niezwykły rarytas [1]
- Zielarstwo: roślina lecznicza
- Kwiaciarstwo:Roślina ozdobna; jako ciekawostka do ogrodów, na szpalery
Zielarstwo:
Surowiec zielarski:
Liście karczocha Folium Cynarae scolymi
Ziele karczocha Herba Cynarae scolymi
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Liście:
- cynaryna
- kwasy polifenolowe (kwas kawowy)
- kwasy organiczne (kwas glikolowy)
- trójterpeny
- flawonoidy
- sole mineralne
Ziele: [2]
- cynaryna
- kwasy polifenolowe (kwas kawowy)
- kwasy organiczne (kwas glikolowy)
- trójterpeny
- flawonoidy
- sole mineralne
Działanie surowca zielarskiego:
Wyciągi: rozkurczowe, żółciopędne i wspomagające wytwarzanie żółci oraz czynności wątroby. Ponadto wyciągi karczochowe wykazują działanie moczopędne, lekko przeczyszczające, oczyszczające organizm i regulują przemianę materii. Wyciągi z karczocha znacząco pomagają przy problemach z miażdżycą .
Preparaty zawierające w swym składzie części karczocha używa się przy kamicy żółciowej, niewydolności nerek i innych problemach z nim i związanych, miażdżycy naczyń krwionośnych, zaburzeniach przemiany materii, cukrzycy i białkomoczu
Forma podania:
Wyciągi
Kulinaria
Skład chemiczny koszyczków kwiatowych:
- wielocukry (pektyny, śluzy)
- kwasy organiczne
- witaminy z grupy B
- witamina C
- fitosterole
- cynarozyd (glikozyd flawonowy), kortykoid,
- enzymy
Zdjęcia:
|
|
Karczoch zwyczajny |
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Karczoch zwyczajny Cynara scolymus L. 'Green Globe'[?] | |
| Karczoch zwyczajny Cynara scolymus L. 'Madrigal F1' - koszyczki kwiatowe zielone, odmiana dostosowana do przemysłowego zbioru[?] | |
| Karczoch zwyczajny Cynara scolymus L. 'Opera F1'- koszyczki kwiatowe fioletowo zabarwione[?] | |
| Karczoch zwyczajny Cynara scolymus L. 'Symphony F1' - koszyczki kwiatowe zielone[?] | |
| Popłoch pospolity Onopordon acanthium L. [1] | |
| Ostropest plamisty Silybum marianum (L.) Gaertn. [1] |
- Rostafiński J. Siedl O. 1962. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
- Lewkowicz-Mosiej T. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
