Nazwa gatunkowa: Tasznik pospolity - Capsella bursa pastoris (L.) Medicus [1,3-5]
Inna nazwa: Tobołki pastusze [5]
Rodzina: Kapustowate - Brassicaceae [5], dawniej Krzyżowe - Cruciferae [1,3]
Morfologia:
|
|
Mieszaniec tasznika z rzeżuchą łąkową/leśną Kraków, Czerwony Prądnik, 7.5.2017 |
Wysokość: 20-40 cm [3], 5-50 cm [4].
Łodyga: wzniesiona, owłosiona [1], często rozgałęziająca się [4].
Kwiaty: białe [1,4] lub różowawe [1], drobne, o 4 płatkach korony, osadzone na groniastym kwiatostanie [4]. Działki kielicha odstające. Czasami korona się nie wykształca.
Owoce: sercowato-trójkątna, płaska, wcięta w górnej części łuszczynki [4] z 10-20 nasionami [1].
Nasiona: żółtobrunatne lub czerwonobrunatne, długości około 1 mm [1]. Nasiona posiadają wysoką zdolność kiełkowania, która zwiększa się po zimowym spoczynku w glebie. Zachowują żywotność przez około 5-6 lat [zb 1,3]. Nasiona bezbielmowe [2].
Liście: liście dolne tworzą przyziemną rozetę, przyziemne liście są pierzastosieczne , czasami całobrzegie. Liście łodygowe siedzące, lancetowate, małe [4].
Korzenie: palowy, wrzecionowaty [1], kremowy, słabo rozgałęziony
Inne cechy: gatunek zróżnicowany morfologicznie, tworzy wiele mieszańców
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina jednoroczna lub dwuletnia [1,3-5].
Pokrój: średniej wysokości roślina zielna.
Kwitnienie: marzec-październik (III-X) [1,3,4]
Rozmnażanie: generatywne poprzez siew nasion [3].
W ciągu roku tasznik jest w stanie wydać do 4 pokoleń [3].
Ekologia:
Pochodzenie: Europa
Zasięg terytorialny: Europa, od niżu aż po góry
Siedliska: pastwiska, uprawy rolne i ogrodnicze, trawniki, nieużytki, parki, krawężniki, drogi, krawężniki, tory kolejowe, dworce, podwórza [zb. 1,3,4]. Zasiedla stanowiska ruderalne i silnie zdewastowane. Występuje w zbiorowiskach Chenopodietea [1]
Tasznik pospolity jest zaliczany do uciążliwych chwastów upraw [3]. Zachwaszcza zboża, rośliny okopowe i warzywne, szkółki [1].
Gatunek bardzo pospolity [4]
Uprawa:
Stanowisko: każde, ale przeważnie słoneczne
Podłoże: dowolne, może rosnąć na silnie zdegradowanej glebie.
Nawadnianie: roślina o bardzo małych wymaganiach wodnych
Nawożenie: dowolne
Zielarstwo:
Surowiec zielarski:
Ziele tasznika Herba Brusae pastoris [4,5], syn. Herba Capsellae [4]
Skład chemiczny surowca zielarskiego:
Ziele tasznika: [zbiorcze 1,4,5]
- cholinę (1%)
- olejek eteryczny (zawiera związki siarkowe)
- flawonoidy (glikozydy kwercytyny i luteoliny)
- saponiny trójterpenowe
- aminy biogenne (tyramina, cholina, acetylocholina, histamina)
- glikozyd (rozpadający się na olejek eteryczny zawierający siarkę)
- garbniki
- kwasy organiczne (cytrynowy, ferulowy, sinapinowy, jabłkowy)
- związek podobny do nikotyny wywołujący skurcze
Działanie/stosowanie:
Tasznik stosowany jest przy krwawieniach, przy miesiączkach i po porodzie. Preparaty podawane są przy krwawieniach macicznych i obfitej miesiączce [zb. 1,4].
W medycynie chińskiej i tybetańskiej tasznik jest cenną rośliną leczniczą, którą wykorzystuje się w leczeniu biegunek i przy osłabieniach organizmu [4].
Forma stosowania:
-Nalewka
Zdjęcia:
|
|
|
Tasznik pospolity |
Tasznik pospolity |
|
|
|
Mieszaniec tasznika pospolitego z rzeżuchą łąkową/leśną Kwiatostan Kraków, Czerwony Prądnik, 7.5.2017 |
Tasznik pospolity Kwiatostan |
|
|
|
Tasznik pospolity owoce |
Tasznik pospolity owoc |
|
|
|
Tasznik pospolity Przyziemna rozeta liści |
Odmiany i gatunki pokrewne:
| Tobołki polne - Thlaspi arvense L. [3] |
- Cincura F. Ferakova V. i in. 1990. Pospolite rośliny środkowej Europy. PZWL, Warszawa.
- Dobrzyński T. 1968. Botanika farmaceutyczna, PWRiL, Warszawa.
- Rostafiński J., Seidl O. 1962. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa.
- Mowszowicz J. 1985. Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. PWRiL, Warszawa: 231,232.
- Lewkowicz-Mosiej T. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
