Nazwa gatunkowa: Akacja senegalska - Acacia senegal (L.) Willd. [1]

Nazwa angielska: Gum Arabic Tree [1]

Nazwa niemiecka: Senegal-Akazie, Gummiakazie [1]

Inna nazwa: Acacia verek Guill. & Perr. [1]

Rodzina: Bobowate - Fabaceae [5], dawniej Motylkowate - Leguminosae

Podrodzina: Mimozowate - Mimosoideae. - Takson

Morfologia:

Akacja senegalska

źródło [3]

Wysokość: 5-12 m [5].

Korona drzewa: kształtu parasolowatego.

Kwiaty: drobne, białawe [1] lub żółte [], zakwitające w kątach liści, zebrane w walcowatych kłosach [1].

Owoce: płaski strąk [1].

Nasiona: koloru brunatnego [1], mogą być wykorzystane jako pożywienie.

Pień/Łodyga: na gałęziach znajdują się liście oraz haczykowato zakrzywione kolce [1]. Kora zawiera dużą ilość tanin []. Średnica pnia dochodzi do 30 cm [5].

Liście: ciemnozielone, podwójnie parzysto-pierzaste [1].

Biologia:

Długość życia rośliny: roślina wieloletnia.

Pokrój: niewielkie drzewo [1] lub krzew []. Tworzy zarośla i lasy na sawannie [1].

Rozmnażanie: generatywnie przez nasiona.

Ekologia:

Pochodzenie: Oman, Pakistan, północnowschodnie Indie.

Zasięg terytorialny: Afryka (Sudan, Senegal, Somali, Tanganika), Półwysep Arabski [1].

Zastosowanie:

  1. Zielarstwo: roślina lecznicza [1]
  2. W przemyśle farmaceutycznym guma pozyskiwana z akacji używana jest jako emulgator, środek zagęszczający i klejący składniki w lekach [1].
  3. Guma arabska może być używana jako naturalny klej do papieru [2].
  4. W przemyśle tekstylnym guma arabska stosowana jest do apretur [2].

Zielarstwo

Surowiec zielarski:

Guma arabska - Gummi arabicum [1], synonim: Guma akacjowa Gummi acaciae.

Kora akacji senegalskiej - Cortex Acacia senegal.

Informacje na temat surowca:

Akacja senegalska służy do pozyskiwania najlepszej jakości gumy arabskiej. Guma arabska w pierwotnym stanie to okrągławe, twarde i suche bryłki o barwie lekko żółtawej. Bryłki są lekko przezroczyste, o matowej powierzchni. Przełom bryłki jest połyskujący. Surowiec jest bez zapachu. Smak posiada mdławo-śluzowaty. Guma rozpuszcza się w wodzie dając bezbarwny kleik o kwaśnym odczynie.

Zbiór surowca zielarskiego:

Surowiec otrzymuje się w wyniku nacięcia pnia oraz gałązek na początku pory suszy (Luty - Marzec). W celu pozyskania surowca również zdziera się pasy kory o szerokości 5 cm i długości około 1m.

Po trzech tygodniach po okorowaniu pojawiają się bryłki gumy, które odcina się za pomocą noży lub siekierek. Po zbiorze surowiec sortuje się. Do celów leczniczych wybiera się najlepsze bryłki tzn. jasne, bez zanieczyszczeń w postaci kory lub piasku.

Skład chemiczny surowca zielarskiego:

Guma arabska: Związki cukrowe (arabina - sól, która podczas hydrolizy rozkłada się na: arabinozę, galaktozę, ramnozę, kwas glukuronowy)), enzymy (oksydaza, peroksydaza) [1].

Kora: Garbniki (taniny ok 20%).

Działanie surowca zielarskiego:

Guma arabska: Leki zawierające gumę arabską działają osłaniająco, przeciwkaszlowo [1]. Można ją również wykorzystywać pomocniczo przy leczeniu biegunki i czerwonki, a zewnętrznie przy owrzodzeniach i stanach zapalnych skóry.

Kora: posiada działanie antybakteryjnie i stosowana jest w leczeniu czerwonki .

Gatunki i odmiany pokrewne:

Akacja senegalska - Acacia senegal var. leiorhachis Brenan
Akacja senegalska - Acacia senegal var. rostrata Brenan
Akacja senegalska - Acacia senegal var. senegal
Akacja abisyńska Acacia abyssinica Hochst. - Można z niej również pozyskiwać gumę arabską [1]
Akacja arabska Acacia arabica - Można z niej również pozyskiwać gumę arabską
Akacja czerwona* Acacia seyal - Można z niej również pozyskiwać gumę arabską
Akacja sinolistna Acacia glaucophylla Stend. - Można z niej również pozyskiwać gumę arabską [1]
Źródło:
  1. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
  2. 1985. Towaroznawstwo zielarskie. PZWL, Warszawa.
  3. 1900. Natürliche Pflanzenfamilien. W. Engelmann, Leipzig.
  4. Wikipedia: Akacja. Protokół dostępu (dostęp 7.1.2014)
  5. Wikipedia: Acacia senegal. Protokół dostępu (dostęp 7.1.2014)
  6. Wikipedia: Dyzenteria. Protokół dostępu
Menu :