Nazwa gatunkowa: Aktinidia chińska - Actinidia chinensis Planch.
Nazwa angielska: Yangtao actinidia
Nazwa francuska: Actinidie de China
Nazwa niemiecka: Chinesischer Strahlengriffiel
Inna nazwa: Agrest chiński, Kiwi
Rodzina: Aktinidiowate - Actinidiaceae
Morfologia:
Wysokość: do 8 m.
Kwiaty: roślina dwupienna, w zależności od odmiany może mieć różny kolor kwiatów: kremowy, żółty, pomarańczowy. Kwiaty zakwitają w kątach liści.
Owoce: jadalne. Z kształtu owalna, zielonawożółta lub jasnobrunatna, owłosiona, aromatyczna, soczysta jagoda. Jagoda ma smak podobny do agrestu.
Nasiona:
Łodyga: młode pędy są wijące, czerwonawo owłosione.
Liście: liście kształtu sercowatego, owłosione. Liście od spodu są czerwonawe.
Biologia:
Długość życia rośliny: roślina wieloletnia.
Pokrój: czepne drzewiaste pnącze.
Liczba chromosomów: 2n=116,160
Rozmnażanie: generatywnie z nasion, wegetatywnie z sadzonek i odkładów.
Ekologia:
Zasięg terytorialny: rejony górskie zachodnich i środkowych Chin (w tym rejony subtropikalne, tropikalne i umiarkowane), Amur, czarnomorskie wybrzeże Kaukazu, a także Japonia.
Uprawy: Nowa Zelandia, Kalifornia (USA), ciepłe kraje południowo-zachodniej i środkowej Europy.
Zastosowanie:
Sadownictwo: Roślina uprawiana na owoce.
Przemysł spożywczy - spożywany jest owoc pod nazwą kiwi. Jadalny na surowo. Służy do robienia deserów, galaretek, win owocowych, syropów, kisieli, marmolady, kompotów.
Zielarstwo: Roślina lecznicza.
Surowiec zielarski:
Owoce aktinidii - Fructus Actinidia chinensis.
Surowiec zawiera:
Owoce aktinidii zawierają: cukry (glukoza, fruktoza), kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy, bursztynowy), białka, skrobię, błonnik, pektyny, bardzo dużą ilość witaminy C (około 700 mg%), glikozydy nasercowe, olejek eteryczny, fitoncydy, sole mineralne (zasobne w potas (K), fosfor (P), żelazo (Fe), chrom (Cr)).
Zawarte w owocu witaminy ulegają w małym stopniu rozkładowi podczas obróbki termicznej, kulinarnej.
Działanie:
Aktinidia stosowana jest przy dolegliwościach związanych z układem pokarmowym, a także ze względu wysokie właściwości odżywcze jako środek wzmacniający.
Napar i sok z owoców używany jest jako środek odflegmiający, przeciwbólowy, zapobiegający krwawieniu dziąseł.
Owoce aktinidii można podawać dzieciom, kobietom karmiącym i osobom starszym w czasie przeziębień i grypie jako uzupełnienie do stosowanych leków i witamin (nie poleca się aby organizm przyjmował witaminy wyłącznie w postaci tabletek).
Owoc kiwi jest skuteczny w leczeniu szkorbutu, zawiera nawet 10-15 krotnie więcej witamin od cytryn.
Odmiany, gatunki pokrewne i rośliny podobne:
| Aktinidia chińska 'Bruno' - Actinidia arguta 'Bruno' | |
| Aktinidia chińska 'Hayward' - Actinidia arguta 'Hayward' | |
 | Aktinidia ostrolistna Actinidia arguta (Sieb. et Z.) Miq. - jadalne owoce o kształcie małego ogórka, 2n=116, w Polsce uprawiana jako ozdobne pnącze. |
| Aktinidia pstrolistna Actinidia kolomikta Max. - owoce o kształcie podobnym do winogron i zawartości witaminy C (1200mg%), 2n=112. | |
| Aktinidia chińska odmiana. 'chinensis' Actinidia chinensis var. chinensis - odmiana uprawna | |
| Aktinidia chińska odmiana. 'setosa' Actinidia chinensis var. setosa - odmiana uprawna. |
- Lewkowicz-Mosiej T. 2003. Leksykon roślin leczniczych. Świat Książki, Warszawa.
- Czikow P. , Łaptajew J. , 1987. Rośliny lecznicze i bogate w witaminę C. PWRiL, Warszawa.